شبکه بلاک چین چیست؟
مرداد 28, 1401
شبکه بلاک چین و کاربرد آن
شبکه بلاک چین (Blockchain) یا زنجیره بلوکی، یک فضای اشتراکی و تغییرناپذیر است که فرایند ثبت تراکنش‌ها و ردیابی داراییها را در یک شبکه تجاری تسهیل می‌کند. داراییها می‌توانند قابل لمس و فیزیکی (خانه، خودرو، ملک و …)، یا غیر قابل لمس و غیر فیزیکی (دارایی‌های علمی، اختراعات، حق کپی‌برداری، برند و …) باشند. شبکه زنجیره بلوکی می‌تواند برای ثبت و نگهداری تراکنش‌ها و ردیابی این داراییها مورد استفاده قرار بگیرد، و هزینه انجام این کار را برای افرادی که با آن سروکار دارند کاهش دهد. در این مقاله شرح خواهیم داد که شبکه بلاک چین چیست و به مزایا و معایب آن اشاره خواهیم کرد.
اهمیت شبکه بلاک چین چیست؟
امروزه کسبوکارها بر اساس اطلاعات اداره می‌شوند. هرچه این اطلاعا سریع‌تر دریافت شود و دقیق‌تر باشد، بهتر است. بلاک چین برای ارائه این اطلاعات ایده آل است، چرا که اطلاعات با سرعت و شفافیت زیادی، در یک فضای غیر قابل تغییر به اشتراک گذاشته می‌شوند، که فقط توسط اعضای مجاز شبکه قابل دسترسی است. یک شبکه بلاک چین می تواند سفارش‌ها، پرداخت‌ها، حساب‌ها، تولید و بسیاری موارد دیگر را ردیابی کند. و از آنجایی که اعضا یک دیدگاه واحد از حقیقت دارند، می‌توانید تمام جزئیات یک معامله را از اول تا آخر مشاهده کنید و اطمینان بیشتری حاصل کنید.
اجزای کلیدی شبکه بلاک چین چیست
فناوری لژر توزیع‌شده
تمام اعضای شبکه بلاک چین یه یک لژر توزیع‌شده و تغییرناپذیر، که حاوی اطلاعات تراکنش‌ها است، دسترسی دارند. تراکنش‌ها تنها یک بار در این لژر ثبت می‌شوند، و امکان دوباره ثبت شدنشان وجود ندارد. عدم امکان ثبت دوباره یک تراکنش در بلاک چین، یکی از مزایای آن نسبت به شبکه‌های کسب‌وکاری قدیمی است.
اطلاعات تغییر ناپذیر
هیچ یک از اعضای زنجیره بلوکی نمی‌تواند اطلاعات یک تراکنش را پس از آن که در بلاک چین ثبت شد، تغییر دهد. اگر اطلاعات یک تراکنش دچار خطا شود، باید یک تراکنش دیگر انجام شود تا خطای پیش‌آمده جبران شود. در این صورت، اطلاعات هردو تراکنش در بلاک چین قابل مشاهده خواهد بود.
قراردادهای هوشمند
برای سرعت بخشیدن به انجام تراکنش‌ها، شماری از قواعد در قالب قرارداد هوشمند (smart contract) به روی شبکه بلاک چین ذخیره شده و به صورت خودکار اجرا می‌شوند. یک قرارداد هوشمند می‌تواند قواعدی را برای انتقال اوراق بین کمپانی‌ها، بیمه مسافرتی یا دیگر فعالیت‌هایی که شکل معامله دارند، وضع کند.
نحوه کارایی شبکه بلاک چین چگونه است؟
هر تراکنشی که به روی زنجیره بلوکی انجام می‌شود، در یک بلوکی از داده‌ها ذخیره می‌شود. این تراکنش‌ها نشان‌دهنده انتقال یک دارایی فیزیکی (مانند یک محصول) یا غیر فیزیکی (مانند دارایی‌های علمی) هستند. این بلوک حاوی داده‌ها می‌تواند اطلاعاتی که می‌خواهید را در رابطه با تراکنش مذکور، ثبت کند. این داده‌ها می‌توانند شامل نام اشخاص، دارایی معامله‌شده، زمان انجام معامله، محل انجام معامله، حجم معامله و … باشند.
سپس هر بلوک به بلوک‌های قبل و بعد از خود متصل می‌شود. تجمع این بلوک‌ها، زنجیره‌ای از داده‌ها را تشکیل می‌دهد، که خود نشان‌دهنده انتقال یک دارایی از یک مالک به مالکی دیگر هستند. این بلوک‌ها نشان‌دهنده شرایط انجام این تراکنش‌ها هستند، و اتصال موجود بین آن‌ها تضمین می‌کند که اطلاعات هیچ بلوکی دستکاری نمی‌شود و هیچ اطلاعاتی در میان بلوک‌ها گنجانده نخواهد شد.
در آخر، تراکنش‌ها به صورت یک زنجیره بلوکی تغییر ناپذیر در کنار یکدیگر جمع می‌شوند. ایجاد هر بلوک جدید در بلاک چین، اعتبار و صحت بلوک‌های قبل از خود را افزایش می‌دهد، بنابراین با افزایش بلوک‌ها، امنیت کل شبکه بلاک چین نیز افزایش پیدا می‌کند. این امر باعث می‌شود که بلاک چین تغییرناپذیر باشد. چنین ساختاری از ایجاد تغییرات توسط افراد خلافکار جلوگیری می‌کند، و یک لژر قابل اطمینان برای تمام اعضا به وجود می‌آورد.
مزایای شبکه بلاک چین چیست؟
امروزه فعالیت‌های تجارتی معمولا در ثبت اطلاعات دچار مشکل هستند و انرژی زیادی را صرف می‌کنند. سیستم‌های نگهداری اطلاعات می‌توانند نسبت به حملات سایبری و کلاهبرداری آسیب‌پذیر باشند. شفافیت محدود می‌تواند سبب کاهش سرعت تایید اطلاعات شود. و با ورود Internet of Things به این صنعت، حجم تراکنش‌هایی که انجام می‌شوند از همیشه بیشتر است. تمام این عوامل می‌توانند سبب کاهش کارایی کسبوکارها شده و سرعت پیشرفت اقتصادی را کند کنند. این مشکلات می‌تواند با ورود شبکه بلاک چین به این عرصه، حل شود.
اعتماد
در شبکه بلاک چین، که تنها اعضای شبکه به آن دسترسی دارند، می‌توانید با خیال راحت‌تری به فعالیت خود ادامه دهید و از صحت اطلاعاتی که در اختیار شما قرار می‌گیرد مطمئن باشید. همچنین در فضای زنجیره بلوکی، اطلاعات شما تنها با اعضای شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود، و اطلاعات شخصی شما تنها با افرادی که بخواهید به اشتراک گذاشته می‌شود.
امنیت بیشتر
در شبکه‌های مبتنی بر فناوری بلاک چین، داده‌ها با توافق تمام اعضای این شبکه ثبت می‌شوند. زمانی که اطلاعاتی صحت‌سنجی شده و در بلاک چین ثبت شود، دیگر قابل تغییر نخواهد بود. هیچ شخصی، حتی ادمین‌های سیستم نیز نمی‌توانند اطلاعات مربوط به یک تراکنش را تغییر داده یا آن را حذف کنند.
کارایی بیشتر
زمانی که یک لژر بین اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود، در زمان صرفه‌جویی می‌شود. برای سرعت بخشیدن به انجام تراکنش‌ها، شماری از قواعد تحت عنوان قرارداد هوشمند به روی بلاک چین ذخیره شده و به صورت خودکار اجرا می‌شوند.
انواع شبکه بلاک چین
راه‌های گوناگونی برای ایجاد بلاکچین‌ها وجود دارد. شبکه‌های زنجیره بلوکی می‌توانند به صورت عمومی، خصوصی، مجاز و یا توسط یک کنسرسیوم ساخته شوند.
۱. شبکه بلاک چین عمومی
شبکه بلاکچین عمومی، بلاک چینی است که هر کسی می تواند به آن بپیوندد و در آن شرکت کند، مانند بلاک چین بیت کوین. معایب این نوع شبکه‌ها شامل توان محاسباتی زیاد، کمبود یا عدم حفظ حریم خصوصی و امنیت ضعیف است. این‌ها ملاحظات مهمی برای موارد استفاده سازمانی از بلاک چین هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با ارزهای دیجیتال مقالات «پولکادات چیست»، «ترون چیست»، «چگونگی استخراج بیت کوین» و «بهترین بروکر ارز دیجیتال برای ایرانیان» را مطالعه کنید.
۲. شبکه بلاک چین خصوصی
یک شبکه بلاکچین خصوصی، مشابه شبکه بلاک چین عمومی، یک شبکه همتا به همتا غیرمتمرکز است. با این حال، یک سازمان شبکه را کنترل می کند و افرادی را که مجاز به مشارکت، اجرای یک پروتکل توافقی و نگهداری لژر مشترک هستند، کنترل می کند. بسته به مورد استفاده، این می تواند به طور قابل توجهی اعتماد و اطمینان را بین شرکت کنندگان افزایش دهد. یک بلاک چین خصوصی می‌تواند پیش از فایروال در یک کمپانی اجرا شود.
۳. شبکه بلاک چین مجاز
کسب و کارهایی که یک بلاک چین خصوصی راه‌اندازی می‌کنند، به طور کلی یک شبکه بلاک چین مجاز راه اندازی می کنند. توجه به این نکته مهم است که شبکه‌های بلاک چین عمومی نیز می‌توانند مجوز داشته باشند. این نوع بلاک چین محدودیت‌هایی را برای افرادی که مجاز به شرکت در شبکه و تراکنش‌ها هستند ایجاد می کند. شرکت کنندگان برای پیوستن باید دعوتنامه یا مجوز دریافت کنند.
۴. شبکه بلاک چین کنسرسیوم
چندین سازمان می توانند مسئولیت‌های حفظ بلاکچین را به اشتراک بگذارند. این سازمان‌های از پیش انتخاب شده تعیین می‌کنند که چه کسی می تواند تراکنش‌ها را ارسال کند یا به داده‌ها دسترسی داشته باشد. یک بلاک چین کنسرسیوم زمانی ایده‌آل است که همه شرکت‌کنندگان نیاز به مجوز داشته باشند و مسئولیت مشترکی برای بلاک چین داشته باشند.
امنیت شبکه بلاک چین
فناوری بلاک چین ساختاری از داده‌ها را با امنیتی ذاتی تولید می‌کند. این کار بر اساس اصول رمزنگاری، تمرکززدایی و اجماع انجام می‌شود، که صداقت در تراکنش‌ها را تضمین می‌کند. در اکثر زنجیره‌های بلوکی یا فناوری‌های لژرهای توزیع‌شده (Distributed Ledger Technologies)، داده‌ها به صورت بلوک‌هایی ساختار یافته‌اند و هر بلوک شامل یک تراکنش یا بسته‌ای از تراکنش‌ها است. هر بلوک جدید در یک زنجیره رمزنگاری به همه بلوک‌های قبل از خود به گونه‌ای متصل می‌شود که دستکاری در آن تقریبا غیرممکن است. تمام تراکنش‌های درون بلوک‌ها توسط یک سازوکار اجماع تأیید شده و مورد توافق قرار می‌گیرند و از صحت و درستی هر تراکنش اطمینان می‌دهند.
فناوری بلاک چین از طریق مشارکت اعضا در یک شبکه توزیع‌شده، تمرکززدایی را ممکن می کند. در شبکه‌هایی که به صورت غیر متمرکز و اجماعی کار می‌کنند، کاربران نمی‌توانند اطلاعات تراکنش‌ها را تغییر دهند. با این حال، فناوری بلاک چین در برخی جنبه‌های امنیتی حیاتی متفاوت هستند.
کلام پایانی
شبکه بلاک چین یا زنجیره بلوکی (Blockchain) عبارت است از یک لژر تغییرناپذیر که در میان اعضای شبکه به اشتراک گذاشته شده است. در بلاک چین، می‌توان اطلاعات مربوط به تراکنش‌های تجاری از قبیل نام معامله‌گران، حجم معامله، زمان انجام معامله، دارایی معامله‌شده و … را ذخیره‌سازی و نگهداری کرد. قراردادهای هوشمند (smart contract) وظیفه انجام چنین کارهایی را در بلاک چین بر عهده دارند. از مزایای بلاک چین می‌توان به سادگی و امنیت بیشتر در ثبت و نگهداری اطلاعات اشاره کرد.
Copy link
Copied!
