قیمت

قیمت (Price) در بازارهای مالی چیست و انواع آن کدامند؟

قیمت در بازار مبلغی است که به ازای آن می توان یک دارایی را خرید یا فروخت. هنگامی که یک معامله واقعی و قابل مشاهده انجام می شود، قیمتی که معامله در آن انجام شده را قیمت معامله شده یا قیمت لحظه ای (spot price) می گویند.

 در بازار های مالی، انواع مختلفی از قیمت وجود دارند که تعاریف و کاربردهای متفاوتی نیز دارند اما، همه به شکلی با قیمت لحظه ای مرتبط هستند. در ادامه با اصطلاحات متداول قیمت در بازارهای مالی آشنا می‌شویم.

قیمت فروش یا ask price:

کمترین مبلغ درخواستی که فروشنده حاضر است در آن قیمت دارایی اش را بفروشد.

قیمت خرید یا Bid price:

بالاترین قیمت پیشنهادی که خریدار مایل است بابت خرید دارایی مورد نظر بپردازد.

نکته: دقت کنید که معامله تنها در صورتی رخ می دهد که قیمت bid حداقل به اندازه قیمت درخواستی یا ask باشد.

به عنوان مثالی برای bid و ask در بازارهای مالی، فرض کنید که قصد دارید سهم A را در یک بروکر خرید و فروش کنید. برای سهم A مانند هر دارایی دیگر در بروکر، دو قیمت خرید و فروش به شما نشان داده می شود : 15$ و 15.1 $

اگر شما بخواهید سهم A  را بخرید باید آن را در قیمت بالاتر یعنی 15.1 دلار بخرید؛ به این قیمت بالاتر قیمت ask گفته می شود و قیمتی است که در آن فروشنده حاضر است به شما بفروشد.

اما اگر بخواهید همان سهم A را در قیمت بازار یکسان بفروشید، قیمت bid که قیمت پایینتر است برای شما لحاظ می شود که قیمتی است که در آن خریدار حاضر به خرید از شماست.

مثال آشناتر از این موضوع در خرید و فروش طلا دیده می شود. وقتی به طلا فروشی می روید و قصد خرید طلا دارید طلافروش قیمت آن را X تومان اعلام می کند اما، اگر همان لحظه بخواهید طلای خود را بفروشید آن را به قیمت پایینتری از  قیمت فروش، از شما خواهد خرید.  

قیمت تسویه بازار clearing price the market

عموما منظور اقتصاددانان از قیمت، قیمت تسویه بازار است. قیمت تسویه بازار به معنای قیمتی است که در آن، مقدار یک کالا یا خدمات عرضه شده توسط تمامی تامین کنندگان با تقاضای تمام مصرف کنندگان برابر باشد. باور کلی بر این است که اگر قیمت ها بالا برود تقاضا کم می شود و اگر قیمت پایین بیاید تقاضا اوج می گیرد؛ نقطه تلاقی این دو سناریو، قیمت تسویه بازار است.

دقت کنید که قیمت تسویه بازار عدد ثابتی نیست و بنا به میزان عرضه و تقاضا می تواند کم و زیاد شود.

قیمت بازار اوراق بهادار بورس: 

قیمت بازار اوراق بهادار یا اوراق مشارکتی که در بورس معامله می شوند به معنای آخرین قیمتی است که به آن فروخته شده باشند.

قیمت بازار اوراق بهادار قابل معامله در فرابورس:

قیمت بازار برای این اوراق محدوده ایست که با قیمت پیشنهادی (bid price) و قیمت تقاضا (ask price) محدود می شود.

قیمت بازار کالاهای مشهود:

قیمت بازار برای کالاهای مشهود معادل است با قیمتی که یک کالا می تواند در یک بازار فعال و رقابتی، در معاملات باز و بین اشخاص غیر مرتبط فروخته شود.

قیمت کالا در یک فروش اجباری -که غالبا به دلیل نیاز فوری فروشنده به پول و با قیمت پایین تر انجام می شود- به عنوان قیمت فروش کالا در نظر گرفته نمی شود.

قیمت پیش رو یا Forward price:

قیمت فوروارد قیمت تحویل از پیش تعیین شده برای تحویل کالا، ارز یا دارایی مالی در آینده ای مشخص است که خریدار و فروشنده در یک قرارداد فوروارد روی آن توافق می کنند. قیمت فوروارد که در قراردادهای پیش خرید استفاده می شود عبارت است از قیمت لحظه ای به علاوه هرگونه هزینه نگهداری و انبارداری، حمل، نرخ بهره و … 

قیمت آتی یا Futures price:

قیمت آتی نیز قیمت پیشنهادی برای یک کالای تحویلی در آینده است. 

توجه داشته باشید که به دلیل وجود ریسک و نحوه تسویه متفاوت بین قراردادهای فوروارد و فیوچرز، قیمت کالای مشابه در این دو نوع از قرارداد متفاوت است. (برای یک کالای مشابه، قیمت فوروارد بالاتر از قیمت فیوچرز است). 

سقف قیمت یاprice ceiling :

سقف قیمت حداکثر قیمتی است که فروشنده می تواند برای یک کالا یا خدمات درخواست کند. این سقف قیمت توسط قانون و معمولا برای کالاهای اساسی مصرف کننده اعمال می شود.

به عنوان مثال وقتی دولت اعلام می کند که حداکثر سقف مجاز افزایش قیمت اجاره بها توسط مالکین و یا لیست هزینه های دندانپزشکی چقدر است، در واقع یک سقف قیمتی تعریف شده است.

قیمت میانگین یا Average price:

قیمت میانگین به متوسط قیمت یک دارایی در طول یک زمان مشخص گفته می شود.

قیمت مدیریت شده یا administrative price:

به قیمت دیکته شده دولت برای کالا یا خدمات در مقابل نیروهای بازار گفته می شود. به عنوان مثال قیمتی که دولت برای بنزین تعیین می کند نمونه ای از قیمت مدیریت شده است.

قیمت مظنه یا Quoted price:

مظنه در لغت به معنای قیمت دست کسی آمدن و باخبر شدن از قیمت معنی شده است. حتما بارها شنیده‌اید که کسی مثلا در مورد بازار طلا پرسیده: مظنه چند است؟ و به این معناست که قیمت یک مثقال طلا در حال حاضر چند است.

قیمت مظنه به آخرین قیمتی گفت می شود که یک دارایی با آن معامله شده است. قیمت مظنه دارایی هایی مثل سهام، اوراق قرضه و کامودیتی ها ممکن است در طول روز هم تغییر کند.

قیمت خرده فروشی پیشنهادی سازنده یا manufacturer’s suggested retail price

MSRP قیمت پیشنهادی سازنده برای محصول خود در محل تولید است. اگرچه همه کالاها می توانند قیمت خرده فروشی داشته باشند اما MSRP معمولا برای قیمت خرده فروشی خودرو به کار می رود و به صورت غیر رسمی قیمت برچسب یا Sticker price هم گفته می شود.

قیمت جلسه یا Session price

قیمت جلسه یا سشن پرایس به قیمت یک دارایی در طول یک جلسه معاملاتی اشاره دارد و گاهی منظور از آن، قیمت پایانی است.

قیمت پایانی یا Close price

حتی در یک بازار 24 ساعته نیز قیمتی وجود دارد که دارایی مورد نظر در آن بسته می شود و آن عبارت است از آخرین قیمتی که دارایی مورد نظر در ساعات بازار با آن معامله می شود.

قیمت تمیز یا Clean price

یک نوع مظنه قیمت گذاری اوراق قرضه بدون در نظر گرفتن هرگونه سود تعلق گرفته است.

قیمت کثیف یا Dirty Price:

یک نوع مظنه قیمت گذاری اوراق قرضه شامل هزینه اوراق به علاوه سود ناشی از پرداخت کوپن است. همانطور که می دانید قیمت اوراق قرضه شامل قیمت پایه اوراق به علاوه ارزش فعلی سودهای آینده است که قرار است به طور منظم پرداخت شوند. حال اگر اوراق دقیقا در زمان تاریخ پرداخت سود معامله شوند، قیمت شامل قیمت تمیز به علاوه سود مقرر خواهد بود. این قیمت را قیمت کثیف می گویند چرا که خریدار یک مرحله پرداخت کوپن را از دست داده و فروشنده آن را به جیب می زند.