ربات تریدر یک نرمافزار رایانه ای که با استفاده از الگوریتم های پیچیده همانند هوش مصنوعی، به صورت خودکار یا نیمه خودکار معاملات را انجام میدهد. برخی از این ربات ها به صورت مستقل عمل میکنند و بر اساس قوانین و استراتژی های تعیینی از قبل، خرید و فروش ارزها، سهام و سایر ابزارهای مالی را انجام میدهند.
این الگوریتم ها بر اساس استراتژی تحلیلی همانند تحلیل دیتا های مالی و نمودارهای قیمتی، تصمیم گیری میکنند که آیا باید خرید یا فروش انجام شود. این الگوریتم ها به صورت مداوم دیتا های بازار را تحلیل و در صورت شناسایی فرصت مناسب، به صورت خودکار معاملات را انجام می دهند. استراتژی ها میتوانند شامل تحلیل فنی، تحلیل اساسی، الگوریتم های پیشرفته و … باشند. پس از تنظیم استراتژیها، ربات تریدر به صورت خودکار معاملات را انجام خواهد داد.
ربات تریدر به دو مدل تقسیم و به فعالین در بازار کمک می کنند:
در ربات تریدر کاملاً خودکار تمام مراحل بازگشایی و پایان معاملات و حتی مدیریت پوزیشن و سرمایه به صورت کاملاً خودکار انجام می شود. به این گونه برنامه ها در اصطلاح انگلیسی اکسپرت نیز گفته می شود. در ربات تریدر نیمه خودکار از رایانه برای تحلیل و بررسی حجم وسیعی از اطلاعات موجود در بازار و قیمت دارایی مورد معامله بهره می برند و در نهایت معامله به صورت دستی انجام می گردد. این ربات ها به سیستم های مکانیزه تصمیم یار نیز شناخته می شود.
جهت انجام معاملات با ربات تریدردر بازارهای مالی به اطلاعاتی مانند قیمت، حجم معاملات، وضعیت قیمت نسبت به اندیکاتورها، اخبار اقتصادی و سیاسی تأثیر گذار بر قیمت ها و بسیار اطلاعات دیگر به عنوان ورودی نیاز داریم. تعداد دارایی های در هر بازار که قادر به معامله آنها هستیم، کم نیستند که هر کدام از آنها شرایط و اطلاعات مالی و قیمتی مربوط به خود را دارند و در عمل بررسی حتی تعداد کمی از آنها به صورت دستی بسیار دشوار است.
در بازارهای جهانی معتبر دنیا همانند بازار فارکس که بسیاری از دارایی ها به صورت بیست و چهار ساعته معامله می شوند منطقی است که تمام یا مقداری از تحلیل اطلاعات را به رایانه بسپاریم. نرم افزارهای مختلفی مانند متلب آر (R) یا زبان برنامه نویسی پایتون و MQL برای ایجاد ربات تریدر وجود دارند.
آنچه در این مقاله میخوانید:
مزایا ربات تریدر
• کاهش اثرات احساسات در معاملات
ربات تریدر موجب کاهش احساسات طی روند معاملات می گردد. با کنترل احساسات به طور معمول معامله گران زمان بیشتری را صرف برنامه ریزی و بهینه سازی استراتژی معاملاتی خود می کنند. هنگامی که قوانین معامله تنظیم می شوند سفارش ها و بازگشایی معاملات به طور خودکار انجام می گردد. سوگیری های ذهن (خطاهای شناختی) که به طور معمول کنترل آنها ساده نیست، به صورت خودکار در معامله گری فیلتر می شوند.
• قابلیت تست استراتژی (به اصطلاح انگلیسی Back Test)
بک تست قابلیت تست استراتژی و قوانین معاملاتی را در گذشته بازار بررسی می کند، تا کارایی استراتژی را در اطلاعات گذشته بازار بیازماید. هنگام طراحی یک سیستم معاملاتی و تبدیل آن به ربات تریدر تمام قوانین باید کمی باشند تا هیچ فضایی برای تفسیر ذهنی ایجاد نگردد. زیرا رایانه قادر به حدس نیست و باید به طور دقیق اطلاعات را وارد کنیم که چه می خواهیم.
معامله گران قادر به گردآوری مجموعه ای از قوانین هستند تا پیش از اینکه ریسک سرمایه گذاری را بپذیرند معامله خود را با دیتاهای گذشته ارزیابی کنند. یک بک تست دقیق این امکان را برای معامله گران فراهم تا ایده معاملاتی و انتظارات خود را از ربات تریدر دریابند. از نکات مهمی که بعد از تست در گذشته بازار قادر به کسب هستیم عبارتند از:
1. درصد معاملات برنده به بازنده 2. میزان سود 3. میزان ضرر 4. حداکثر میزان باخت در یک معامله 5. میزان دراودون 6. متوسط میزان سود به ضرر 7. تعداد معاملات در بازه زمانی مورد تست
با بررسی این دیتاهای که به دست آمده از بک تست معامله گر اولین گام را برای شناخت استراتژی و طراحی ربات تریدر بر می دارد.
• انسجام و نظم
پس از اینکه استراتژی معاملاتی تدوین و قوانین معاملات مشخص گردید، اجرای معاملات به صورت اتوماتیک توسط ربات تریدر انجام می شود. انسجام و نظم برقرار می شود، موردی که انجام آن در معاملات سنتی (دستی) بسیار سخت انجام می گردد. اغلب به دلیل عوامل احساسی که در حین معامله پدیدار می شود، نظم و انضباط برقرار نخواهد شد. نمونه ای از این عوامل ترس از زیان یا علاقه به کسب سود بیشتر است.
ربات تریدر در اینجا کلید انسجام و نظم و برقراری آن هست؛ زیرا طرح معاملاتی به صورت دقیق دنبال می شود و درصد خطای انسانی در آن به صفر می رسد.
• دستیابی به ماندگاری
در معاملات سنتی یک معامله گر استراتژی ای دارد که شامل چندین بند قوانین است. روزی که قرار بر انجام معامله می گیرد با در نظر گیری ترس، طمع خشم و سایر پارامترهای روانشناسی خود میخواهد تصمیم بگیرد. مسلماً که امکان عدم رعایت چند بند به طور غیرعمدی وجود دارد که قادر به تغییر نتیجه نهایی معامله به طور کامل می شود. اما در انجام معاملات با ربات تریدر به صورت دقیق و بدون دخالت احساس شکل می گیرد.
• سرعت در انجام معاملات
از جایی که رایانه ها به سرعت به شرایط بازارهای در حال تغییر واکنش نشان می دهند، ربات تریدر قادر به افزایش سرعت در معاملات می شود. باید به این نکته توجه داشت که ورود به یک معامله یا خروج از آن در کسری از ثانیه تفاوت زیادی در نتیجه معامله ایجاد می کند. به محض به وجود آمدن موقعیت خرید یا فروش رایانه به سرعت و بدون خطا این کار را انجام می دهد. صدرصد این کار برای معامله گر سنتی کندتر و با درصد خطای بالاتر انجام می شود.
• معاملات متنوع
کاربران به کمک ربات تریدر قادر به تجزیه تحلیل استراتژی های گوناگون در چند بازار هستند. همچنین وجود ابزارهای مختلف سبب افزایش قدرت ریسک و کاهش عوامل مزاحم می شود. برای انسان امکان پذیر نیست که کار رایانه را به صورت دستی انجام دهد؛ زیرا کامپیوتر می تواند در هزارم ثانیه معاملات را انجام دهد. پس ربات تریدر قادر به رصد فرصت های سودآوری در طیف وسیعی از بازارها است و سفارش های خرید یا فروش را در سیستم با سرعت بالای قرار می دهند. همچنین علاوه بر این موارد، ربات تریدر قادر به بازبینی و نظارت کامل بر بازارها و معاملات هست.
• دقیق سازی استراتژی
هنگام بک تست قادر به دقیق سازی پارامترهای ورودی استراتژی خود هستیم. به طور مثال اگر استراتژی معاملاتی ما شامل یک اندیکاتور باشد بنابراین قادر به دست یابی بهترین پارامتر در یک دارایی خاص با توجه به شرایط آن باشیم.
هر کدام از مقادیر ورودی برای پارمترهای مختلف نیز میتواند مقادیر متنوعی داشته باشد. به عنوان مثال در استراتژی که میانگین متحرک ۵۰ کندلی داشته باشیم؛ مشخص نیست که برای جفت ارز یورو به دلار عدد 55 بهترین پارامتر باشد. برای اینکه بفهمیم چه مقداری بیشترین هماهنگی با جرکات جفت ارز یورو به دلار را به همراه دارد باید با هر یک از مقادیر ورودی در گذشته بازار تست تا مطمئن شویم کدام حالت بهینه است. البته انتخاب بهترین گزینه هم شرایط و پارامترهای مخصوص خود را دارد که نیاز به تخصص و درک مفاهیم آماری دارد.
• انجام معاملات در 24 ساعت شبانه روز
مزیت دیگر استفاده از ربات تریدر (اکسپرت) برای معامله گران اینکه نیاز نظارت مستمر معامله گر را بر بازار کم می کند و در بازارهای جهانی که بازار بیست و چهار ساعته باز است این نکته بسیار با اهمیت تر می شود. یک رایانه قادر به کارایی به صورت 24 ساعته می باشد، اما یک انسان چنین نیست.
ربات های تریدر مزایای زیادی دارند، اما معایب آن نیز باید آشنا شوید.
• کد نویسی با دقت پایین
رایانه یک سیستم بدون هوش ولی بسیار دقیق در انجام امور و محاسبات است. برای اینکه استراتژی معاملاتی خود را با تمام جزییات به رایانه بفهمانیم، باید با او بسیار دقیق حرف زد. کد نویسی باید بسیار دقیق انجام و به دقت در بازار هدف خود به صورت آزمایشی (Demo) بررسی شود. در نهایت آن را در حساب واقعی خود فعال کنیم. در این مرحله در صورتی که دقت کافی را نداشته باشیم، منجر به لیکوید (کال مارجین) حساب خواهد شد.
• خرابی های سیستمی
نظریه ای که پشت معامله های اتوماتیک وجود دارد ، به نظر ساده است، تنظیم نرم افزار، برنامه ریزی قوانین و نظارت بر معاملات. در حقیقت معاملات با ربات های تریدر یک روش پیچیده برای انجام معاملات است، اما بی نقص نیست. برنامه نوشته شده باید بر روی یک رایانه قرار گیرد؛ یعنی اگر اتصال به اینترنت قطع یا مشکل سخت افزاری برای کامپیوتر ایجاد گردد، ممکنه سفارشات به بازار ارسال نشود. هرگونه نقص در رایانه و برق یا اینترنت که امکان اتصال ربات تریدر را با بروکر قطع کند، باعث بروز اشکال در اجرای صحیح شده و این قطعی باعث زیان ا تان می شود.
• نظارت
برای نظارت بر سیستم های معاملاتی خودکار مانند ربات تریدر باید رایانه طی روز روشن باشد و این قضیه میتواند موجب ایجاد مشکلات مکانیکی ای مانند مسائل ارتباطی، اتلاف توان، اختلالات اینترنتی و تهدیدات سیستمی شود. یک ربات تریدر ممکن است ناهنجاری هایی داشته باشد که منجر به انجام معاملات نادرست یا معاملات تکراری شود. اگر نظارت خوبی وجود داشته باشد، بسیاری از این مشکلات به سرعت قابل شناسایی و حل هست.
مهمترین مسئله ای که معامله گر را به خطا می اندازد این موضوع است که فکر می کند اگر ربات تریدر در گذشته خوب جواب داد، در آینده هم به خوبی گذشته جواب خواهد داد. در هیچ کدام از پدیده های جهان هستی نمیتوان با بررسی گذشته یک سیستم، آینده آن را با دقت صد درصد پیش بینی کرد. فقط میتوان با درصدی از خطا آینده را پیش بینی کرد. ؛ ولی حتی اگر دقت پیش بینی ما 99 درصد هم باشد بازهم میتواند آن یک درصد اتفاق بیفتد و تمام محاسبات امان را تغییر دهد.
شیادان از این موضوع استفاده بسیار زیادی می کنند و گزارش بک تست را در بازه زمانی محدودی به خریداران ربات تریدر نشان می دهند که ربات در آن بسیار خوب جواب داده است و با قیمت بالایی آن را می فروشند ولی به طور معمول پس از مدت کوتاهی ربات تریدر در زیان می رود و تمام سودی را که تا نصیب خریدار کرده از او پس می گیرد.
• همه چیز قادر به تبدیل کد نیست
قادر به در نظر گرفتن تمام پارامترها نیستیم و نمی توان آنها را تبدیل به برنامه کامپیوتری کنیم. به طور مثال ریسک های اقتصادی و سیاسی یا اخبار مربوط به دارایی مورد نظرتان را قادر به برنامه نویسی نیستید. پس نباید انتظار در نظر گیری همه پارامترها از طریق برنامه باشید. شاید این نکته از جمله نکاتی است که مخالفان این سیستم ها بیان می کنند. به خصوص کسانی که تمرکز بیشترشان بر استفاده از تحلیل فاندامنتال است. پس استفاده محض از ربات های تریدر منطقی به نظر نمی آید. در کدنویسی باید پارامترهای تحلیلی را به پارامترها عددی تبدیل و از آنها استفاده کرد.
نکات پایانی ربات تریدر
همانطور که در بالا بیان گردید، استفاده از ربات تریدر دارای مزایای فراوانی است. صرفهجویی در زمان و انرژی مهمترین مزایا آنهاست. زیرا ربات تریدر به صورت خودکار معاملات را انجام میدهد و نیازی به حضور شما در جلسات معاملاتی نیست. همچنین، ربات تریدر بر اساس الگوریتم ها همانند هوش مصنوعی عمل میکند که از تجربه و احساسات خالی است و به صورت منطقی تصمیم گیری میکند.
استفاده از ربات تریدر نیاز به دانش و تجربه در زمینه معاملات دارد. بنابراین، قبل از استفاده از ربات تریدر، بهتر است با مفاهیم و اصطلاحات معاملاتی آشنا شوید. همچنین، باید با استراتژیهای مختلف آشنا و استراتژی های مناسب برای خود انتخاب کنید. همچنین، باید با ریسکهای مرتبط با معاملات آنلاین آشنا گردید و مطمئن شوید که توانایی مدیریت آنها را دارید.