فارکس اسلامی
April 5, 2023
آیا بازاری به نام فارکس اسلامی وجود دارد؟
بازارهای مالی جهانی سرشار از فرصت‌های سودآوری برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران هستند. در کنار بورس داخلی بسیاری از تریدرها و هولدرهای ایرانی علاقه دارند در مارکت‌های جهانی حضور پیدا کنند. با این حال یکی از نگرانی‌های این افراد، تناسب معاملات این بازارها از جمله بازار فارکس با قوانین خرید و فروش در دین اسلام است. شاید شما هم اصطلاح فارکس اسلامی را شنیده باشید. در این مطلب به شرح این بازار می‌پردازیم.
فهرست مطالب
بازار فارکس چیست؟
فارکس بزرگ‌ترین بازار مالی جهان است. اساس این بازار بر مبادلات ارزی بنیان گذاشته شده است اما دارایی‌های دیگری نیز مانند سهام شرکت‌های برتر دنیا در این بازار قابل معامله هستند. این بازار برخلاف بسیاری از بازارهای بورس دارای مرکز فیزیکی نیست. با این حال فارکس را از نظر میزان فعالیت بر اساس کشور به مراکز عمده فعالیت مانند آمریکا، انگلیس و ژاپن تقسیم کرده‌اند. در این بازار شما می‌توانید از تغییرات قیمت ارزها نسبت به یکدیگر سود کسب کنید. نسبت تغییرات با نمادهایی به نام جفت ارز سنجیده می‌شوند.
بازار فارکس و مساله هماهنگی با ادیان و فرهنگ‌ها
بازار فارکس یک بازار جهانی است. این یعنی همه افراد و شرکت‌ها اجازه حضور در این بازار را دارند. بنابراین این بازار خدمات خود را افرادی دارای ادیان و مذاهب مختلف ارائه می‌دهد. دقیقا به‌همین دلیل باید پذیرفت که هماهنگی یک بازار جهانی با قوانین ادیان، مذاهب و فرهنگ‌های مختلف، کاری دشوار است.
از سوی دیگر نمی‌توان تمام کاربران فارکس را در یک پلتفرم جا داد. به‌همین دلیل است که هیچ‌کس به‌طور مستقیم در این بازار حضور پیدا نمی‌کند. بلکه همه افراد از طریق کارگزاران و پلتفرم‌های آن‌ها می‌توانند در این بازار حضور پیدا کنند. دقیقا در همین‌جا است که مفهومی به نام فارکس اسلامی قابل بررسی است. زیرا بروکرهای فارکس می‌توانند خدمات خود را برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران از کشورهای مختلف و با ادیان و فرهنگ‌های مختلف، شخصی‌سازی کنند.
حضور بانک مرکزی ایران در بازار فارکس
برخی از افرادی که به بازار فارکس و ملاحظات اسلامی در این بازار تردید دارند شاید از حضور بانک مرکزی ایران در این بازار تعجب کنند. گفته می‌شود حضور این بانک در فارکس احتمالا به‌دلیل نظر مثبت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره این بازار است. اما بانک مرکزی در این بازار چه کاری انجام می‌دهد؟
بانک‌های مرکزی مراجع اصلی تنظیم سیاست‌های پولی و ارزی کشورها هستند. با توجه به این‌که فارکس بزرگ‌ترین بازار تبادل ارز در دنیا است، حضور بانک‌های مرکزی در این بازار تقریبا به یک ضرورت تبدیل می‌شود. اما بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف در این بازار فقط نظاره‌گر نیستند و علاوه‌بر نظارت بر شرایط بازار می‌توانند به سرمایه‌گذاری نیز بپردازند.
با این حال بانک‌های مرکزی کارهای مفیدی نیز برای افزایش قیمت ارزهای ملی انجام می‌دهند. برای مثال بانک مرکزی می‌تواند عرضه پول ملی را کاهش دهد تا از کاهش قیمت پول ملی در برابر ارزهای دیگر جلوگیری کند.
فارکس اسلامی و احکام دینی
یکی از موضوعات مهم در زمینه معاملات در هر بازاری از جمله در بازار فارکس، مساله عدالت در معاملات است. در واقع عدالت در مورد همه رفتارهای بشری از جمله معاملات مصداق دارد. زیرا برای همه رفتارهای انسان، احکام دینی وجود دارد.
از سوی دیگر عدل در مقابل اصطلاح دینی ظلم قرار می‌گیرد. بنابراین معامله عادلانه معامله‌ای است که در آن به هیچ‌یک از طرفین معامله ظلم نشود. بنابراین فارکس اسلامی نیز بازاری است که معاملات آن برای طرفین معاملات، عادلانه باشد. مساله مهم دیگر مساله ربا است. ربا یا بهره‌کشی از پول، در دین اسلام حرام است. به‌همین دلیل هر نوعی سود در بازار فارکس که مصداق ربا باشد نیز حرام است.
نظر مراجع تقلید شیعه درباره بازار فارکس
مراجع تقلید شیعه مرجع احکام دین اسلام در زمینه‌های گوناگون زندگی و فعالیت‌های مانند فعالیت‌های اقتصادی هستند. بنابراین آگاهی از نظرات این مراجع برای افرادی که نگرانی‌هایی در زمینه فعالیت در بازار فارکس دارند اهمیت دارد. در ادامه نظر مراجع تقلید شیعه را درباره بازار فارکس با هم مرور می‌کنیم.
نظر آیت‌الله خامنه‌ای درباره فارکس
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تنها مرجعی هستند که شرایط حلال و حرام بودن معاملات در این بازار را به دقت توضیح داده‌اند. در واقع ایشان نظر مثبتی نسبت به این بازار دارند و به‌همین دلیل هم بانک مرکزی ایران بدون هیچ مشکلی در این بازار به فعالیت می‌پردازد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره بازار فارکس فرموده‌اند: مبادله یک ارز با ارز دیگر که از یک نوع نیستند اگر منع قانونى نداشته نباشد خالی از اشکال است و سود حاصل شده نیز حلال است. اما اعتبار دادن کارگزاران به سرمایه معامله گر، درصورتی‌که به عنوان قرض دادن به معامله‌گر باشد و این قرض همراه با دریافت سود از معامله‌گر باشد، معامله‌ای حرام است و صورت شرعی ندارد.
نظر دیگر مراجع تقلید شیعه درباره فارکس
مراجع تقلید دیگر شیعه احکام دقیقی درباره فارکس اعلام نکرده‌اند و نظرات ایشان بیشتر حاصل نگرانی از بابت ربا در معاملات است که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نیز در این باره هشدار داده‌اند. به‌همین دلیل اکثریت این مراجع حضور در این بازار را جایز نمی‌دانند.
فارکس اسلامی بازاری بدون سوآپ است
در واقع مهم‌ترین عامل تمایز بین بازار فارکس اسلامی و دیگر بازارها مساله سوآپ است. برای درک این موضوع ابتدا باید با مفهوم سوآپ آشنا باشیم. سوآپ (SWAP) یک اصطلاح اقتصادی فراگیر است که معانی و شرایط مختلفی دارد. برای مثال به‌طور کلی سوآپ به‌معنای مبادله اوراق بهادار بین دو طرف معامله اعم از فرد یا شرکت است. گاهی نیز این خدمات هستند که مبادله می‌شوند. معمولا سوآپ گردش مالی کوچکی را ایجاد می‌کند اما وقتی تعداد این گردش‌های مالی افزایش می‌یابد شامل مبلغی قابل توجه می‌شود.
در مقابل مفهوم سوآپ در بازار فارکس با آن معنای گسترده اقتصادی تفاوت‌هایی دارد. برای مثال از یک سو این نرخ اندکی به نرخ بهره بانکی شباهت دارد. با این تفاوت که مربوط به قرض دادن سرمایه نمی‌شود. بلکه مربوط به ارائه خدمات است. یعنی هزینه‌ای از پیش تعیین شده که در مقابل خدمتی معین از معامله‌گران دریافت می‌شود.
این طبیعی است که هر شرکت خدمات مالی از جمله بروکرهای فارکس در مقابل خدماتی که ارائه می‌دهند، کارمزد دریافت کنند. دریافت کارمزد برای خدمات نیز در اسلام حرام نیست. پس کدام نوع از کارمزد در فارکس حرام است؟ پاسخ این است که سوآپ ناشی از باز نگه‌داشتن موقعیت معاملاتی که به سوآپ یا بهره شبانه شهرت دارد در اسلامی حرام است. بنابراین فارکس اسلامی، بازاری است که در آن چنین بهره‌ای دریافت نشود.
بازار اسلامی فارکس یا بروکر اسلامی؟
به سوال نخست خود در این مطلب برمی‌گردیم که آیا چیزی به نام بازار فارکس اسلامی وجود دارد یا نه؟ اول این‌که باید بدانیم هر محیط فیزیکی یا پلتفرمی که در داخل آن معاملات انجام شوند، در یک معنا نوعی بازار است. بنابراین هر کارگزاری نیز در واقع یک بازار است.
از سوی دیگر همان‌طور که پیشتر گفتیم، معامله‌گران تنها از طریق کارگزاران با بازار فارکس در ارتباط هستند. همچنین مفاهیمی مانند سوآپ فقط در سطح کارگزاری‌ها معنا پیدا می‌کنند و این خود بازار فارکس نیست که از شما سوآپ دریافت می‌کند. از مجموع این نکات به این نکته می‌رسیم که منظور بازار فارکس اسلامی، بازاری فیزیکی یا پلتفرمی است که از شما سوآپ شبانه را که نوعی ربا به شمار می‌آید، دریافت نکند. بنابراین هر بروکری که چنین شرایطی داشته باشد، یک بازار فارکس اسلامی است.
سوآپ دریافتی یا پرداختی؛ کدام یک حرام است؟
یکی از سوالاتی که برای برخی از معامله‌گران مسلمان پیش می‌آید این است که سوآپ در چه شرایطی حرام است؟ وقتی آن را به بروکر پرداخت می‌کنیم یا وقتی آن را از بروکر دریافت می‌کنیم؟ اگر با این دو مورد آشنا نیستید اول باید تفاوت آن‌ها را بدانید.
سوآپ در فارکس به نرخ جابجایی معامله نیز شهرت دارد و نوعی سود است که برای باز نگه‌داشتن موقعیت‌های معاملاتی تا روز آینده دریافت یا پرداخت می‌شود. اگر با ابزارهای مالی قرارداد مابه‌التفاوت یا CFD آشنایی داشته باشید می‌دانید که مشابه همین حالت در بازار CFD نیز وجود دارد.
در واقع بسته به نرخ سوآپ و موقعیت معاملاتی، ارزش سوآپ می‌تواند مثبت یا منفی باشد؛ یعنی ممکن است مبلغی به عنوان سود، بنابر نرخ سوآپ را پرداخت کنید و یا آن را دریافت کنید. اما نکته مهم‌تر این است که سوآپ در هر حالتی مصداقی برای ربا در اسلام و حرام است.
حساب اسلامی فارکس چیست؟
دین اسلام با سودآوری در معاملات و فعالیت‌های اقتصادی و مالی به‌طور کلی مخالف نیست. اما خط قرمز اسلام مفاهیمی مانند ربا، بی‌عدالتی در معامله و قمار است. بنابراین برای حل این مشکلات و ایجاد امکان حضور معامله‌گران مسلمان در بازار فارکس، برخی از بروکرها حساب اسلامی را ارائه می‌دهند. برخی دیگر نیز معاملات برخی از نمادها و دارایی‌ها را بدون سوآپ در نظر می‌گیرند که در هر دو حالت نگرانی‌های این معامله‌گران برطرف می‌شود.
حساب‌های بدون سوآپ در فارکس اسلامی، حساب‌هایی هستند که بروکر در آن‌ها در هیچ حالتی مجاز به دریافت یا پرداخت سود از نوع سوآپ نیست. بنابراین این حساب‌ها شامل سود مضاعف نمی‌شوند. در مقابل معامله‌گران مسلمان با استفاده از این حساب‌ها به راحتی می‌توانند به بازار فارکس دسترسی داشته باشند و معاملاتی سودآور و حلال را آغاز کنند.
حساب‌های اسلامی فارکس در هر بروکر شرایط گوناگونی دارند. برای مثال ممکن است محدودیت‌هایی از نظر نمادهای معاملاتی وجود داشته باشد. همچنین کارمزد خدمات مالی در این حساب‌ها در بروکرهای مختلف، متفاوت است و این کارمزدها نیز از نوع ربا و حرام نیستند.
بدون سوآپ در آرون گروپس معامله کنید
بروکر آرون گروپس یکی از فعال‌ترین کارگزاری‌های بازار فارکس است. ما مشتریانی از کشورهای گوناگون در هر پنج قاره جهان داریم و برای مشتریان مسلمان خود شرایط انجام معاملات حلال را فراهم کرده‌ایم. بنابراین شما می‌توانید با ایجاد حساب در آرون گروپس برخی از نمادهای معاملاتی را بدون سوآپ معامله کنید و از این راه به سود قابل توجهی دست پیدا کنید. آرون گروپس همچنین بهترین ابزارهای معاملاتی را برای موفقیت شما در فارکس در اختیار شما قرار می‌دهد.
کپی لینک
کپی شد!
