بازار نقدی چیست؟
آبان 24, 1403
مقدمه
بازار نقدی یا «اسپات مارکت» یکی از ساختارهای مهم مالی است که سرمایه‌گذاران در آن می‌توانند دارایی‌ها را به‌طور فوری و با پرداخت نقدی معامله کنند. در این مقاله، با تعریف بازار نقدی، تفاوت آن با بازارهای آتی، مزایا و معایب، نحوه عملکرد آن در بازار فارکس و استراتژی‌های معاملاتی مؤثر برای موفقیت در این نوع بازار آشنا خواهید شد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید ...
تعریف بازار نقدی
بازار نقدی (Spot Market)، بازاری است که در آن دارایی‌ها بلافاصله پس از معامله تحویل داده می‌شوند. این نوع بازار به عنوان «بازار نقدی» شناخته می‌شود، زیرا خریدار و فروشنده در لحظه توافق معامله، پرداخت و دریافت وجه را انجام می‌دهند. در این بازار انواع دارایی‌ها مانند سهام، ارز، کالا و اوراق بهادار معامله می‌شود و قیمت‌های تعیین شده در این بازار منعکس‌کننده‌ی شرایط واقعی عرضه و تقاضا هستند که به آن قیمت نقدی یا اسپات نیز گفته می‌شود.
تفاوت بازار نقدی با بازارهای آتی
میان بازارهای نقدی و آتی، تفاوت‌های کلیدی وجود دارد که بر روش معامله و هدف معامله‌گران تأثیر می‌گذارد. در بازار نقدی، معاملات به سرعت تسویه می‌شوند و دارایی‌ها فوراً تحویل داده می‌شوند؛ اما در بازارهای آتی، قراردادها برای تاریخ تحویل مشخصی در آینده منعقد می‌شوند. به عنوان مثال، در بازار آتی نفت، قراردادها معمولاً بر اساس قیمت‌های آینده منعقد می‌شوند و تسویه ممکن است ماه‌ها بعد صورت گیرد، در حالی که در بازار نقدی، تحویل و تسویه تقریباً فوری است. این تفاوت‌ها، نقش‌های مختلفی را برای هر یک از بازارها ایجاد می‌کند: بازار نقدی برای معاملات فوری و بازارهای آتی برای مدیریت ریسک‌های قیمتی آینده مناسب‌تر هستند.
در ادامه با نگاهی به مقاله‌ای که در رابطه با بازار نقدی در وبسایت wallstreetmojo منتشر شده است، به تفاوت‌های بازار نقدی و بازار آتی می‌پردازیم:
ریسک متقابل
در بازار آتی به دلیل تاخیر در تحویل و تسویه حساب، ریسک متقابل بالاتری وجود دارد. این ریسک به احتمال عدم انجام تعهدات طرفین اشاره دارد. برای کاهش این ریسک، از الزامات وثیقه (مانند مارجین و وجوه نگهداشت) استفاده می‌شود. در مقابل، بازار نقدی به دلیل انجام فوری معاملات، ریسک متقابل کمتری دارد، زیرا تسویه به سرعت پس از توافق انجام می‌شود.
دوره تسویه حساب
در بازار نقدی، تسویه معمولاً سریع انجام می‌شود. بیشتر معاملات نقدی ظرف دو روز (T+2) تسویه می‌شوند، اما در بسیاری از بازارها این تسویه تقریباً فوری است. در مقابل، معاملات آتی برای تاریخ‌های آینده انجام می‌شود که به این ترتیب دوره تسویه طولانی‌تر است و معمولاً در تاریخی مشخص در آینده انجام می‌گیرد.
هدف معاملاتی
معامله‌گران در بازار نقدی برای خرید و فروش دارایی‌ها با هدف دسترسی سریع به دارایی یا سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت اقدام می‌کنند، اما بازار آتی بیشتر برای پوشش ریسک و پیش‌بینی قیمت‌های آتی استفاده می‌شود. در واقع، سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید یا فروش قراردادهای آتی از نوسانات آینده جلوگیری کنند.
استفاده از اهرم مالی
بازار آتی اهرم‌های مالی بیشتری فراهم می‌آورد، به این معنا که معامله‌گران می‌توانند با درصد کمتری از سرمایه واقعی خود وارد معامله شوند و کنترل بیشتری روی دارایی‌های بزرگ‌تر داشته باشند. این حالت، امکان ریسک و پتانسیل سود را بالا می‌برد. از طرفی، در بازار نقدی، اهرم کمتر استفاده می‌شود و معاملات معمولاً با سرمایه واقعی انجام می‌پذیرند.
تأثیرات قیمت‌گذاری و نوسانات
در بازار نقدی، قیمت‌ها به طور مستقیم بر اساس عرضه و تقاضای واقعی تعیین می‌شوند و به این ترتیب قیمت‌های نقدی نشان‌دهنده شرایط واقعی بازار هستند، اما در بازار آتی، قیمت‌ها علاوه بر عرضه و تقاضا، به عوامل دیگری مانند زمان تا تاریخ تسویه، هزینه‌های نگهداری و هزینه پول نیز وابسته‌اند که باعث ایجاد تفاوت بین قیمت نقدی و آتی می‌شود.
کاربردها
بازار نقدی برای خرید و فروش فوری و معاملات مستقیم مناسب‌تر است و به‌ویژه برای کالاهای فیزیکی مانند نفت و فلزات ارزشمند به کار می‌رود. در مقابل، بازار آتی بیشتر در معاملات کالاهای فصلی یا قراردادهای مرتبط با شاخص‌ها و ارزها کاربرد دارد، چرا که امکان مدیریت ریسک‌های بلندمدت و استفاده از قراردادهای بلندمدت را فراهم می‌کند.
مزایا و معایب معاملات در بازار نقدی
- نقدینگی بالا: در بازار نقدی، معامله‌گران می‌توانند دارایی‌ها را با قیمت‌های جاری بلافاصله خرید و فروش کنند که موجب افزایش نقدینگی می‌شود.
- شفافیت قیمت‌ها: قیمت‌های جاری در این بازار به صورت لحظه‌ای تعیین می‌شوند و همین امر امکان تحلیل دقیق‌تر را به معامله‌گران می‌دهد.
- مدیریت آسان ریسک: با توجه به نوسانات و امکان تنظیم سریع موقعیت‌های سرمایه‌گذاری، معامله‌گران در بازار نقدی می‌توانند با سرعت ریسک‌های خود را مدیریت کنند.
- نوسانات قیمتی بالا: بازار نقدی به شدت تحت تاثیر تغییرات کوتاه‌مدت قیمت است و این نوسانات می‌تواند برای معامله‌گران خطرناک باشد.
- نیاز به تحلیل مستمر: برای موفقیت در این بازار، معامله‌گران باید به طور پیوسته اطلاعات بازار را رصد کنند تا تصمیمات بهینه‌تری بگیرند.
نحوه عملکرد بازار نقدی در فارکس
بازار نقدی فارکس یکی از بزرگ‌ترین و فعال‌ترین بازارهای نقدی در جهان است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد ارزها را با قیمت‌های جاری خرید و فروش کنند. در این بازار، معاملات به صورت اسپات انجام می‌شوند و نرخ‌های تبدیل به صورت لحظه‌ای و بر اساس عرضه و تقاضا به‌روزرسانی می‌شوند.
در بازار نقدی فارکس، معامله‌گران با استفاده از پلتفرم‌های معاملاتی به نرخ‌های لحظه‌ای دسترسی پیدا می‌کنند و جفت ارزها و نمادهایی که قابلیت معامله نقدی برای آن‌ها در چارچوب بازار فارکس فراهم شده است، را و قصد خرید یا فروش آن‌ها را دارند، انتخاب می‌کنند. این انتخاب معمولاً بر اساس تحلیل‌های فنی و بنیادی صورت می‌گیرد و به پیش‌بینی‌های معامله‌گر درباره تغییرات نرخ ارز و… بستگی دارد. پس از انتخاب جفت ارز یا نماد مورد نظر، معامله‌گر حجم معامله خود را مشخص کرده و در بسیاری موارد از اهرم مالی برای افزایش ظرفیت معامله استفاده می‌کند. پس از تایید نرخ اسپات فعلی، معامله در لحظه انجام می‌شود. در این بازار، تسویه معاملات معمولاً طی دو روز کاری (T+2) انجام می‌شود.
معامله‌گران در هر زمان می‌توانند معامله خود را با هدف کسب سود یا کاهش زیان ببندند. پس از بستن معامله، سود یا زیان آن بر اساس تفاوت نرخ اسپات در زمان ورود و خروج محاسبه شده و به حساب معامله‌گر اضافه یا از آن کسر می‌شود. همچنین، معامله‌گر می‌تواند از دستورهایی مانند حد ضرر و حد سود استفاده کند تا معامله در سطوح از پیش تعیین‌شده به‌طور خودکار بسته شود.
به دلیل نقدینگی بالا و امکان دسترسی ۲۴ ساعته، این بازار برای معامله‌گرانی که به دنبال انعطاف‌پذیری و مدیریت سریع سرمایه هستند بسیار مناسب است. به‌طور کلی، عملکرد بازار نقدی در فارکس به شدت به تغییرات اقتصادی و سیاسی وابسته است.
استراتژی‌های معاملاتی مناسب برای بازار نقدی
استراتژی‌های مناسب برای بازار نقدی شامل تحلیل تکنیکال و معاملات بر اساس اخبار اقتصادی است. تحلیل تکنیکال به معامله‌گران کمک می‌کند تا الگوهای قیمتی و نقاط ورود و خروج مناسب را شناسایی کنند. همچنین، با دنبال کردن اخبار و تحلیل تأثیر آن بر قیمت‌ها، معامله‌گران می‌توانند در زمان مناسب وارد یا خارج شوند. مدیریت ریسک نیز در این بازار ضروری است و شامل استفاده از حد ضرر و کنترل حجم معاملات می‌شود.
از دیگر استراتژی‌های پرکاربرد می‌توان به اسکالپینگ و معاملات روزانه اشاره کرد، که هر دو برای بهره‌گیری از نوسانات کوتاه‌مدت طراحی شده‌اند و نیازمند تمرکز و نظارت بالا هستند. استراتژی بریک‌اوت (معامله با شکست قیمت) و استراتژی بازگشتی نیز در معاملات اسپات می‌توانند نقش قابل توجهی ایفا کنند. همچنین برخی معامله‌گران از استراتژی‌های پوشش ریسک (هجینگ) بهره می‌برند تا ریسک نوسانات را کاهش دهند. انتخاب هر یک از این استراتژی‌ها به اهداف، میزان تجربه و سطح تحمل ریسک معامله‌گر بستگی دارد.
مدیریت ریسک در بازار نقدی
بنا به مقاله‌ای که در وبسایت corporatefinanceinstitute منتشر شده است، مدیریت ریسک یکی از مهم‌ترین نکات در معاملات بازار نقدی است. با توجه به نوسانات بالا، معامله‌گران باید از ابزارهای مدیریت ریسک مانند تعیین حد ضرر و تنوع سبد سرمایه‌گذاری استفاده کنند. به عنوان مثال، تعیین سطحی که معامله‌گر در صورت ضرر از آن خارج شود، می‌تواند به کاهش زیان‌ها کمک کند. علاوه بر این، تنوع در دارایی‌های مختلف به کاهش ریسک‌های خاص کمک می‌کند.
ارتباط بازار نقدی با نرخ‌های بهره و تورم
نرخ‌های بهره و تورم دو عامل مهم در بازار نقدی هستند که می‌توانند مستقیماً بر تصمیمات سرمایه‌گذاران تأثیر بگذارند. افزایش نرخ‌های بهره معمولاً جذابیت دارایی‌های ریسکی را کاهش می‌دهد، در حالی که تورم بالا می‌تواند به کاهش ارزش واقعی سرمایه‌گذاری‌ها منجر شود. به همین دلیل، معامله‌گران با تحلیل شرایط اقتصادی و تغییرات نرخ بهره و تورم می‌توانند استراتژی‌های خود را تنظیم کنند.
انتخاب بروکر مناسب برای بازار نقدی
انتخاب بروکر مناسب یکی از مهم‌ترین تصمیمات در بازار نقدی است. بروکرهای معتبر و دارای مجوز معمولاً امنیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند. همچنین، هزینه‌های معاملاتی، پلتفرم معاملاتی و خدمات پشتیبانی بروکرها نیز باید به دقت بررسی شوند. بروکری با هزینه‌های مناسب و پلتفرم کاربرپسند می‌تواند به بهبود تجربه معامله‌گران کمک کند.
چالش‌های معاملات در بازار نقدی
معاملات در بازار نقدی چالش‌های مختلفی دارد، از جمله نوسانات بالا و نیاز به تحلیل پیوسته. علاوه بر این، رقابت بالا میان معامله‌گران و احتمال ریسک‌های قیمتی از دیگر چالش‌ها به شمار می‌آیند. برای مقابله با این چالش‌ها، معامله‌گران باید استراتژی‌های مناسبی را به کار گیرند و مهارتهای خود را ارتقا دهند.
مثال‌هایی از معاملات موفق در بازار نقدی
مثال‌های متعددی از معاملات موفق در بازارهای نقدی وجود دارد که، نشان می‌دهد تحلیل دقیق و تصمیم‌گیری به موقع در این بازار، چگونه می‌تواند به نتایج مثبت و شگفت‌انگیزی منجر شود. در ادامه به برخی نمونه‌های مشهور آن اشاره می‌کنیم.
در دوران بحران مالی جهانی 2008، جورج سوروس یکی از مشهورترین معامله‌گران فارکس تاریخ توانست با یک تصمیم جسورانه سودی عظیم به‌دست آورد. او با پیش‌بینی درست از ضعف اقتصادی بریتانیا و نزول پوند، به فروش پوند در برابر دلار آمریکا (GBP/USD) پرداخت. او پوند انگلیس را در بازار نقدی به دلار فروخت و از تغییرات لحظه‌ای نرخ بهره‌برداری کرد و بدین ترتیب به سودی حیرت‌انگیز دست یافت.
یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌ها در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده 2016 رقم خورد. وقتی که دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد، بازارهای جهانی به شدت نوسان کردند. معامله‌گران با پیش‌بینی تقویت دلار، وارد پوزیشن‌های خرید دلار شدند و از نوسانات بازار در آن روزها بهره بردند. همچنین در سال 2020، پاندمی کرونا جهان را تحت تأثیر قرار داد و بازارهای مالی با نوسانات شدید مواجه شدند. در این دوره، برخی از معامله‌گران با پیش‌بینی تقویت دلار به عنوان ارز امن، وارد معاملات خرید دلار شدند و از نوسانات آن زمان سود کردند. در واقع معامله‌گران در انتخابات ریاست‌جمهوری 2016 و پاندمی کرونا به بازار نقدی روی آوردند تا از نوسانات سریع و لحظه‌ای نرخ ارزها استفاده کنند. در چنین موقعیت‌هایی، تحلیل‌گران و معامله‌گران از نرخ اسپات استفاده کرده و معاملات را بلافاصله تسویه می‌کنند.
سوالات متداول
تفاوت بازار نقدی و بازار آتی چیست؟
تفاوت اصلی بازار نقدی و بازار آتی در زمان تحویل دارایی‌ها است. در بازار نقدی، تسویه حساب و تحویل دارایی به صورت آنی و یا حداکثر تا دو روز (T+2) انجام می‌شود، در حالی که در بازار آتی، قراردادها برای تحویل دارایی در تاریخ مشخصی در آینده منعقد می‌شوند. این تفاوت باعث می‌شود بازار نقدی برای معاملات فوری و بازارهای آتی برای مدیریت ریسک‌های آینده مناسب‌تر باشند.
مزایای معاملات در بازار نقدی چیست؟
بازار نقدی به دلیل نقدینگی بالا، شفافیت قیمت‌ها و امکان مدیریت سریع ریسک، از جمله گزینه‌های جذاب برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. معامله‌گران می‌توانند به سرعت دارایی‌ها را خرید و فروش کنند و از نوسانات کوتاه‌مدت بازار بهره‌برداری کنند.
معایب بازار نقدی چیست؟
از معایب این بازار می‌توان به نوسانات قیمتی شدید و نیاز به تحلیل مستمر اشاره کرد. همچنین، رقابت بالا در این بازار و هزینه‌های معامله می‌تواند چالش‌هایی برای معامله‌گران ایجاد کند.
چه دارایی‌هایی در بازار نقدی معامله می‌شوند؟
در بازار نقدی، انواع دارایی‌ها از جمله سهام، ارز، کالاهایی مانند طلا و نفت و اوراق بهادار معامله می‌شوند. به عنوان مثال، بازار فارکس یکی از بزرگ‌ترین بازارهای نقدی جهان است که در آن ارزها به صورت نقدی معامله می‌شوند.
استراتژی‌های موفق برای معاملات در بازار نقدی کدامند؟
استراتژی‌هایی مانند تحلیل تکنیکال و معاملات بر اساس اخبار اقتصادی از جمله روش‌های رایج در بازار نقدی هستند. همچنین، مدیریت ریسک با استفاده از حد ضرر و تعیین حجم معاملات متناسب، می‌تواند به بهبود نتایج معاملات کمک کند.
آیا انتخاب بروکر برای بازار نقدی مهم است؟
بله، انتخاب بروکر مناسب برای موفقیت در معاملات بازار نقدی بسیار مهم است. بروکر باید معتبر، دارای هزینه‌های معاملاتی معقول و پلتفرم کاربرپسند باشد تا معامله‌گران بتوانند به راحتی معاملات خود را مدیریت کنند.
نتیجه‌گیری
بازار نقدی با ارائه فرصت‌های متنوع برای خرید و فروش فوری دارایی‌ها، برای معامله‌گران جذابیت زیادی دارد. با درک صحیح از ویژگی‌های این بازار، استفاده از استراتژی‌های مناسب و مدیریت ریسک، می‌توان به نتایج موفقیت‌آمیزی دست یافت. معامله‌گران با یادگیری مداوم و تحلیل دقیق بازار می‌توانند شانس موفقیت خود را در این بازار افزایش دهند و به سمت آینده‌ای روشن در دنیای معاملات حرکت کنند.
Copy link
Copied!
