Bonds

اوراق قرضه (Bonds) چیست؟

اوراق قرضه به منظور تامین مالی پروژه ها صادر می شوند و در واقع به واسطه آنها، سرمایه گذار به ناشر وام می‌دهد. اوراق قرضه به سه دسته کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تقسیم می شوند و در پایان سررسید، ناشر بایستی اصل سرمایه را به دارنده اوراق برگرداند و در طول مسیر نیز موظف به پرداخت سود یا همان نرخ کوپن به سرمایه گذار است که در مشخصات اوراق قرضه ذکر می شود. این پرداخت معمولا دو بار در سال انجام می شود.

سرمایه گذاری در اوراق قرضه چگونه سودآوری ایجاد می‌کند؟

سرمایه گذاری در اوراق قرضه می تواند به دو روش سرمایه گذار را به سود برساند:

1. نگهداشتن اوراق قرضه تا سررسید و دریافت نرخ بهره ای که به آن تعلق می گیرد و به “نرخ کوپن” معروف است.
2. فروختن اوراق قرضه قبل از سررسید با قیمتی بالاتر از قیمت خرید

در هر دو حالت سود ناشی از سرمایه گذاری در بازار اوراق قرضه، سودی محدود و به ویژه اگر در حوزه اوراق خزانه داری باشد سودی مطمئن است. اوراق قرضه دولتی که به عنوان کم سودترین و در عین حال امن ترین اوراق قرضه شناخته می شوند در زمان شیوع ناامنی در بازار یا افزایش نرخ بهره، بین سرمایه گذاران بسیار محبوب می شوند.

ارزش اوراق قرضه چگونه تعیین می‌شود؟

ارزش اسمی اوراق قرضه –که همان مبلغی است که در سررسید باید به صاحب اوراق پرداخته شود- با ارزش واقعی اوراق در بازار متفاوت است.

عوامل موثر بر ارزش اوراق قرضه شامل: کیفیت اعتباری ناشر، مدت زمان تا سررسید و میزان نرخ بهره تعیین شده برای اوراق در مقایسه با نرخ بهره عمومی در آن زمان است.

دو عامل اول یعنی کیفیت اعتباری ناشر و مدت زمان تا سررسید بسیار مهم هستند.

اگر ناشر اوراق قرضه رتبه اعتباری ضعیفی داشته باشد، ریسک نکول (به معنای عدم توانایی در بازپرداخت وام در زمان سررسید) بیشتر شده و این گونه اوراق، سود بیشتری را می پردازند چرا که سرمایه گذار در معرض ریسک بیشتری قرار دارد. رتبه اعتباری ناشر را موسسات اعتبارسنجی معتبر مشخص می کنند.

از طرفی اوراق با سررسید طولانی تر نیز سود بیشتری می پردازند چرا که، سرمایه گذار برای مدت طولانی تری در معرض خطرات تغییر نرخ بهره و تورم قرار دارد.

در صورت کاهش نرخ بهره یا بهبود اعتبار وام گیرنده، متداول است که ناشر اوراق قرضه را بازخرید کند و این امکان وجود دارد که اوراق جدیدی با هزینه کمتر منتشر کند.

انواع اوراق قرضه کدامند؟

انواع مختلفی از اوراق قرضه وجود دارد که می‌توان آنها را بر حسب میزان سود یا نحوه پرداخت نرخ کوپن، فراخوان شدن توسط ناشر یا سایر ویژگی ها دسته بندی کرد. از جمله این اوراق می توان به اوراق کوپن صفر، اوراق قرضه قابل تبدیل، اوراق قرضه قابل خرید و اوراق قرضه قابل فروش اشاره کرد. البته هیچ استاندارد یا قانونی که اوراق باید تنها یک گزینه داشته باشند وجود ندارد و احتمال دارد که اوراق قرضه ای منتشر شوند که ترکیبی از موارد بالا باشند.
همچنین می توان اوراق را بر اساس ناشر به اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه شهرداری، اوراق نمایندگی و اوراق قرضه شرکتی دسته بندی کرد 

اوراق قرضه چه ویژگی های مشترکی دارند؟

ویژگی های زیر در تمام انواع اوراق قرضه مشترکند:

ارزش اسمی (میزان پولی است که اوراق در سررسید ارزش خواهد داشت)

نرخ کوپن (نرخ بهره ای است که ناشر به ارزش اسمی اوراق می پردازد و معمولا به درصد بیان می شود.)

تاریخ های کوپن (تاریخ هایی است که ناشر سود اوراق را پرداخت می کند که غالبا شش ماهه است)

سررسید کوپن (زمانی است که تاریخ اعتبار اوراق تمام شده و ناشر ارزش اسمی را به دارنده اوراق قرضه برمی گرداند)

بازده اوراق قرضه چه چیزی را نشان می‌دهد؟

بازدهی اوراق قرضه میزان بازگشت سرمایه در اوراق قرضه را نشان می‌دهد و به نرخ بهره و قیمت اوراق بستگی دارد. قیمت اوراق قرضه و بازدهی نسبت عکس دارند:  هر چه قیمت اوراق بالاتر برود بازدهی آن کمتر می شود و برعکس. 

مثال:

فرض کنید که یک سرمایه گذار اوراق قرضه ای را در قیمت 1000 دلار و با نرخ کوپن 10% خریداری کرده است. در این مورد، بازدهی اوراق قرضه 10% یا 100 دلار در سال است. (در صورتیکه نرخ بهره تغییر نکند بازدهی و نرخ کوپن با هم برابر هستند)

حال اگر نرخ بهره افزایش یافته و به 12% برسد، همچنان نرخ کوپن 10 درصدی به اوراق اصلی تعلق خواهد گرفت و این اوراق برای سرمایه گذاری که می تواند اوراق مشابه با نرخ کوپن 12% خریداری کند جذابیتی ندارد. بنابراین دارنده اوراق در صورت تمایل به فروش، باید اوراق را به قیمت کمتری بفروشد تا ارزش اسمی و نرخ کوپن بتواند بازدهی 12% را ایجاد کند. پس هر چه نرخ بهره افزایش یابد قیمت اوراق کاهش و بازدهی افزایش خواهد یافت.

از طرفی اگر نرخ بهره کاهش یابد اوراق قرضه با نرخ کوپن بالاتر جذابتر شده و قیمت آنها افزایش پیدا خواهد کرد. هر چه نرخ بهره کمتر شود قیمت اوراق افزایش و بازدهی کاهش خواهد یافت.