Contractionary Monetary Policy

سیاست پولی انقباضی چیست و چگونه بر اقتصاد تاثیر می‌گذارد؟

وقتی اقتصاد رشد بیش از 3 درصدی را تجربه کند اصطلاحا می گوئیم که بیش از حد گرم شده است. مشخصه اصلی اقتصادی که بیش از حد گرم شده افزایش تورم است که می تواند نتیجه دوره های طولانی رشد اقتصادی باشد. در چنین شرایطی برای کنترل تورم و کاهش مخارج دولت، سیاستگذار پولی -که در بسیاری از کشورها بانک مرکزی است- به سیاست های پولی انقباضی (Contractionary Monetary Policy) روی می آورد. در این شرایط سیاست‌گذار یک نرخ تورم هدف تعیین کرده و تا رسیدن به آن، سیاست انقباضی خود را دنبال می کند.

 سیاست های انقباضی با کنترل عرضه پول در اقتصاد، تورم شدید را کم کرده و سرعت رشد اقتصادی را تا رسیدن به یک سطح اقتصادی سالم – که معمولا با تولید ناخالص داخلی 2 تا 3 درصدی تعریف می شود- کاهش می دهند. سیاست انقباض پولی با انحرافات اقتصای مانند افزایش عرضه پول و قیمت های نامعقول مقابله می‌کند و این کار را با استفاده از ابزارهایی مانند افزایش نرخ بهره، افزایش الزامات ذخیره بانکی و فروش گسترده اوراق قرضه دولتی انجام می دهد.

چه ابزارهایی جهت اجرای  سیاست پولی انقباضی مورد استفاده قرار می‌گیرند؟

مهمترین ابزارهای سیاست پولی انقباضی عبارتند از:

افزایش نرخ بهره:  افزایش نرخ بهره مهمترین ابزار سیاست پولی انقباضی است. وقتی نرخ بهره افزایش می یابد هزینه استقراض بالا رفته و تمایل مردم و کسب و کارها به دریافت وام کمتر می شود. از طرفی سود سپرده گذاری در بانک ها افزایش یافته و تمایل به نگهداشتن پول در بانک –به جای هزینه کردن آن- بیشتر می شود. در نتیجه ی اجرای سیاست انقباض پولی، میزان پول فعال موجود در اقتصاد محدود شده و تورم کاهش می یابد. افزایش نرخ بهره همچنین سفته بازی ها و سرمایه گذاری های ناپایدار که حاصل سیاست انبساط پولی قبلی هستند را سرکوب می کند. 

افزایش الزامات ذخیره:  افزایش سطح الزامات ذخیره بانکی که بانک ها موظف به نگهداری آن هستند، به وضوح سطح نقدینگی موجود برای اعطای وام به مردم و کسب و کارها را کاهش می دهد و بنابراین، بر کاهش میزان پول موجود در جامعه تاثیر می گذارد. 

شرکت در عملیات بازار آزاد یا OMOs: یکی از ابزارهای مورد استفاده بانک مرکزی برای محدود کردن نقدینگی موجود در بازار، شرکت در عملیات بازار آزاد است. بدین طریق که بانک مرکزی شروع به فروش گسترده دارایی های خود شامل اوراق قرضه دولتی می کند و این فروش های گسترده، قیمت بازار این نوع از دارایی ها را کاهش داده و بازدهی آنها را افزایش می دهد. 

اجرای سیاست پولی انقباضی چه اثراتی بر اقتصاد می‌گذارد؟

مهمترین اثر و البته مهمترین هدف سیاست انقباض پولی کاهش تورم و تثبیت قیمت هاست.

تاثیر بعدی آن کاهش رشد اقتصادی است چرا که کاهش عرضه پول، افراد و کسب و کارها به طور کلی سرمایه گذاری های عمده و مخارج شخصی و سرمایه ای خود را متوقف کرده و شرکت ها تولید خود را کاهش می دهند. بنابراین پس از اجرای این سیاست ها، شاهد یک کاهش کلی در میزان تولید ناخالص داخلی خواهیم بود. اگر چه لازم به ذکر است که بر خلاف این کاهش اولیه در GDP، سیاست های انقباضی اغلب در نهایت منجر به رشد اقتصادی پایدار و چرخه های تجاری هموارتر می شود.

از تاثیرات جانبی و ناخواسته اجرای سیاست های انقباضی بر اقتصاد می توان به افزایش نرخ بیکاری اشاره کرد. رکود اقتصادی و کاهش تولید صنایع باعث می شود که کسب و کارها کارکنان کمتری استخدام کنند و در نتیجه، نرخ بیکاری افزایش خواهد یافت.