ارز متقابل (Reciprocal Currency) در فارکس چیست؟
شهریور 10, 1403
از آنجا که دلار آمریکا پرمعامله ترین ارز خارجی جهان است، غالبا ارزهای دیگر به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر اساس آن ارزش‌گذاری می‌شوند. بنابراین در بازار فارکس بسیار متداول است که دلار آمریکا به عنوان ارز پایه و باقی ارزها به عنوان ارز مظنه قرار بگیرند. با اینحال، گاهی پیش می‌آید که دلار آمریکا بر اساس دیگر ارزها مظنه می‌شود یعنی، به عنوان ارز دوم در جفت ارز ظاهر می‌شود. به این نوع از جفت ارزها ارز متقابل می‌گویند که موضوع مقاله امروز ما هستند.
در این مقاله به ارز متقابل، نحوه قیمت‌گذاری و کاربردهای آن می‌پردازیم و در پایان، به مفهوم توافق ارز متقابل و مزایا و معایب آن نیز نگاهی می‌اندازیم.
اگر به این موضوع علاقمندید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می خوانید:
جفت ارز در بازار فارکس
قبل از پرداختن به موضوع اصلی مقاله، مختصرا مفهوم جفت ارز در بازار فارکس را یادآوری می‌کنیم. همانطور که می‌دانیم در بازار فارکس ارزها به صورت جفت ارز مبادله می‌شوند یعنی، ارزش یک ارز نسبت به ارز دیگر سنجیده می‌شود.
هر جفت ارز شامل دو ارز است. هر ارز یک علامت سه حرفی منحصر به خودش دارد و جفت ارزها نیز به شکل زیر نوشته می‌شوند:
- ارز پایه (Base Currency) که اول آورده می‌شود.
- و ارز مظنه (Quote Currency) که دوم نوشته می‌شود.
به عنوان مثال USDJPY یک جفت ارز پرمعامله در بازار فارکس است. در این جفت ارز، دلار آمریکا (USD) ارز پایه و ین ژاپن (JPY) ارز مظنه است.
USDJPY به ما می‌گوید که برای خرید یک دلار آمریکا (ارز پایه) ، چه مقدار از ارز مظنه (یعنی ین ژاپن) بایستی پرداخت شود. (یا به بیانی دیگر، با یک دلار آمریکا چه مقدار ین می‌توان خریداری کرد)
پرمعامله‌ترین جفت ارزهای فارکس آنهایی هستند که یک طرف آنها دلار آمریکاست. به این جفت ارزها، جفت ارزهای اصلی یا ماژور گفته می‌شود و غالبا ارز پایه دلار آمریکاست. یعنی اغلب می‌خواهیم بدانیم یک دلار آمریکا معادل چه مقدار از ارز مظنه است.
ارز متقابل (Reciprocal Currency)
در دنیای جفت ارزها اما گاهی پیش می‌آید که دلار آمریکا ارز پایه نیست. اگر دلار آمریکا در مبادله باشد ولی ارز پایه نباشد، می‌گوییم که یک ارز متقابل یا معکوس داریم. به بیان دیگر، ارز متقابل یا Reciprocal Currency در بازار فارکس به جفت ارزی گفته می‌شود که ارز مظنه یعنی ارز دوم آن، دلار آمریکاست. ارز متقابل به نام “مظنه اروپایی” نیز معروف است و در مقایسه با وقتی که دلار آمریکا ارز پایه است، عمومیت بسیار کمتری دارد.
از مهمترین ارزهای متقابل می‌توان به EURUSD ( یورو به دلار آمریکا)، GBPUSD (پوند انگلیس به دلار آمریکا)، AUDUSD (دلار استرالیا به دلار آمریکا) و NZDUSD (دلار نیوزیلند به دلار آمریکا) اشاره کرد.
نرخ ارز متقابل
مفهوم ارز متقابل این است که برای خرید یک واحد از ارز پایه، چه مقدار دلار آمریکا بایستی پرداخته شود. نکته‌‌ای که بایستی بدان توجه شود این است که نرخ مبادله ارز متقابل نیز به دلار آمریکا بیان می‌شود.
به عنوان مثال، به یکی از معروفترین ارزهای متقابل یعنی EURUSD نگاه کنید. این جفت ارز به ما می‌گوید که هر یک یورو معادل چند دلار آمریکا است.
مثلا اگر EURUSD برابر با 1.16 باشد، معامله‌گران آن را چنین بیان خواهند کرد: نرخ یورو به دلار آمریکا 1.16 دلار است و در واقع منظورشان این است که، برای خرید هر یک یورو بایستی 1.16 دلار پرداخت کرد. (یا با یک یورو می‌توان 1.16 دلار آمریکا خریداری کرد.)
به عنوان مثال دیگر، اگر AUDUSD برابر با 0.68 باشد، به این معناست که هر یک دلار استرالیا معادل 68 سنت است.
نحوه قیمت‌گذاری ارز متقابل
برای اینکه به نحوه قیمت‌گذاری ارز متقابل بپردازیم، بایستی ابتدا ببینیم که نرخ مبادله (Exchange Rate) چیست.
نرخ مبادله در واقع ارزش ارز پایه در برابر ارز مظنه را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، اگر نرخ مبادله USDJPY برابر با 144 باشد، به این معناست که هر دلار آمریکا به اندازه 144 ین ژاپن ارزش دارد.
اما نرخ مبادله JPYUSD چیست؟ همانطور که می‌بینید در اینجا با یک ارز متقابل سرو کار داریم یعنی، جفت ارزی که در آن دلار آمریکا ارز دوم یا ارز مظنه است. خبر خوب اینکه پیدا کردن نرخ ارز متقابل ساده است.
کافیست که نرخ مبادله USDJPY را معکوس کنید یعنی، یک را بر آن تقسیم کنید:
نرخ ارز متقابل JPYUSD= 1/144=0.007
این بدان معنی است که هر ین ژاپن، به اندازه 0.007 دلار آمریکا ارزش دارد.
بنابراین می‌توان یک قاعده کلی برای یافتن نرخ ارز متقابل بیان کرد:
نرخ جفت ارز اصلی را بیابید و سپس، آن را معکوس کنید.
کاربرد ارز متقابل به عنوان مظنه مستقیم
نرخ مبادله ارز را می‌توان به دو صورت مظنه کرد: مظنه مستقیم و مظنه غیر مستقیم.
در مظنه مستقیم، نرخ ارز خارجی بر مبنای واحد پول داخلی بیان می‌شود در حالیکه در مظنه غیر مستقیم، نرخ ارز داخلی بر مبنای واحد پول خارجی بیان می‌شود.
از مهمترین کاربردهای ارز متقابل می‌توان به کاربرد آن برای افراد و شرکت‌های آمریکایی به عنوان یک قرارداد مظنه مستقیم (Direct Quote) اشاره کرد.
توافقات ارز متقابل (Reciprocal Currency Agreements)
توافقات ارز متقابل که با نام خطوط سواپ ارزی دو جانبه نیز شناخته می‌شوند، قراردادهایی هستند که بین بانک‌های مرکزی دو کشور بسته می‌شوند و هدف آنها، حفظ عرضه حجم خاصی از ارز در بازارهای طرفین است. این توافقات به منظور حفظ نظم در بازارهای ارز دو کشور به ویژه در هنگام مختل شدن بازارها صورت می‌گیرد. نخستین بار ایالات متحده آمریکا در سال 1998 دو خط سواپ نقدینگی ( که به توافقات ارز متقابل هم شناخته می‌شوند) را با کشورهای کانادا و مکزیک برقرار کرد.
امروزه نیز این کشور یکسری خطوط سواپ نقدینگی دائمی با بانک‌های مرکزی کانادا، انگلستان، اروپا، ژاپن و سوئیس دارد.
این خطوط دلار آمریکا را در اختیار موسسات مالی فعال در حوزه بانک‌های مرکزی طرف توافق قرار می‌دهند و در مقابل، ارزهای آن کشورها ( یعنی ین، پوند، فرانک، یورو و دلار کانادا) با یک نرخ توافق شده در اختیار موسسات و سازمان‌های آمریکایی قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، فدرال رزرو در یک توافق ارز متقابل با بانک انگلستان متعهد می شود که در زمان ضرورت، دو میلیارد دلار را به BOE تحویل دهد و در مقابل، بانک انگلستان مبلغ معادل دو میلیارد دلار پوند را به فدرال رزرو تحویل خواهد داد.
مزایای توافق ارز متقابل
توافقات ارز متقابل در حال حاضر تبدیل به یکی از ابزارهای بسیار موثر بانک‌های مرکزی برای کنترل نقدینگی و انجام مداخلات ارزی شده‌اند. بدین ترتیب، با انجام توافقات ارز متقابل تلاش می‌شود که شرایط مطلوب نقدینگی در هنگام وقوع بحران‌های پولی در بازارهای دو طرف، ثبات نرخ ارز و امکان انجام تراکنش‌های نقدی کارآمدتر حفظ شود.
به عنوان مثال بیاید نگاهی به وضعیت بانک‌های اروپایی در زمان بحران سال 2008 ایالات متحده بیاندازیم. در آن شرایط، بانک‌ها که به طور معمول دلار مورد نیاز خود را از بازار تهیه می‌کردند، به ناگهان دسترسی خود را از دست دادند چرا که بازار با یک اختلال گسترده در توزیع دلار مواجه شده بود. در چنین شرایطی این احتمال وجود داشت که بانک‌ها شروع به فروش گسترده دارایی‌های دلاری خود کرده و کار را برای اقتصاد آمریکا باز هم بدتر کنند.
اما فدرال رزرو و بانک مرکزی اروپا بلافاصله یک خط سواپ ارزی ایجاد کردند و فدرال رزرو، دلار مورد نیاز بانک‌های اروپایی را از طریق ECB به آنها تزریق کرد. بدین ترتیب، اجرای یک توافق ارز متقابل مانع از ریشه دار شدن هر چه بیشتر بحران شد.
نتیجه گیری
ارز متقابل (Reciprocal Currency) در بازار فارکس به جفت ارزهایی اشاره دارد که در آنها دلار آمریکا حضور دارد اما، ارز پایه نیست و ارز مظنه است.
یکی از معروفترین ارزهای متقابل (که به مظنه اروپایی هم معروف هستند)، EURUSD است. از دیگر ارزهای متقابل می‌توان به GBPUSD، AUDUSD وNZDUSD اشاره کرد.
برای به دست آوردن نرخ ارز متقابل کافی است که نرخ جفت ارز اصلی را معکوس کنید. به عنوان مثال اگر نرخ ارز USDGBP برابر با 0.75 است، نرخ ارز متقابل GBPUSD برابر است با که مساوی است با 1.33
وقتی گفته می‌شود که نرخ ارز متقابل GBPUSD برابر با 1.33 است به این معناست که با یک پوند انگلیس می‌توان 1.33 دلار خریداری کرد یا به بیان دیگر:
یک پوند انگلیس= 1.33 دلار آمریکا
کپی لینک
کپی شد!
