توکن اسکم چیست؟ نحوه تشخیص توکن‌های کلاهبرداری
مرداد 8, 1403
_ آشنایی با نحوه ی شناسایی توکن‌های تقلبی و جعلی در دنیای ارز های دیجیتال:
در دنیای ارزهای دیجیتال، توکن‌های تقلبی به عنوان یکی از بزرگترین تهدیدها برای سرمایه‌گذاران شناخته می‌شوند. با افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال، کلاهبرداران نیز فرصت را غنیمت شمرده و توکن‌های تقلبی را برای فریب مردم عرضه می‌کنند. برای محافظت از سرمایه‌گذاری‌های خود، لازم است که توانایی شناسایی توکن‌های تقلبی را داشته باشید. در این مقاله، به بررسی روش‌ها و ابزارهایی که می‌توانید برای شناسایی توکن‌های تقلبی استفاده کنید، می‌پردازیم. اما ابتدا لازم است تا با برخی از پیش نیاز های این حوزه آشنا شویم.
Table of Contents
_ توکن چیست و چه تفاوتی با کوین دارد؟
در دنیای ارزهای دیجیتال، اصطلاحات “توکن” و “کوین” به طور گسترده‌ای استفاده می‌شوند، اما هر یک مفاهیم و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی این مفاهیم و تفاوت‌های آن‌ها می‌پردازیم.
- توکن چیست؟
توکن‌ها واحدهای دیجیتالی هستند که بر بستر بلاکچین‌های موجود ایجاد می‌شوند و کاربردهای متنوعی دارند. برخلاف کوین‌ها که بلاکچین اختصاصی خود را دارند، توکن‌ها بر روی بلاکچین‌های موجود مانند اتریوم، بایننس اسمارت چین یا پالیگان ایجاد می‌شوند.
ویژگی‌های توکن‌ها:
- ایجاد سریع: توکن‌ها به سادگی و با استفاده از قراردادهای هوشمند می‌توانند ایجاد شوند.
- انعطاف‌پذیری: توکن‌ها می‌توانند برای انواع کاربردها مانند نمایندگی دارایی‌های فیزیکی، اعطای حقوق دسترسی یا حتی ایجاد NFTها استفاده شوند.
- استانداردهای مختلف: استانداردهای معروف مانند ERC-20 و ERC-721 برای توکن‌های قابل تعویض و توکن غیرقابل تعویض (NFT) استفاده می‌شوند.
کاربردهای توکن‌ها:
- توکن‌های کاربردی (Utility Tokens): برای دسترسی به محصولات یا خدمات خاصی استفاده می‌شوند. مثلاً توکن بایننس (BNB) در صرافی بایننس برای تخفیف کارمزد استفاده می‌شود.
- توکن‌های امنیتی (Security Tokens): نمایندگی از سهام یا اوراق قرضه و دارایی‌های واقعی دارند.
- توکن‌های حاکمیتی (Governance Tokens): به دارندگان اجازه می‌دهند در تصمیم‌گیری‌های پروژه مشارکت کنند.
- کوین چیست؟
کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که بلاکچین مستقل خود را دارند و به عنوان وسیله مبادله و ذخیره ارزش استفاده می‌شوند. بیت‌کوین، اتریوم و لایت‌کوین نمونه‌هایی از کوین‌ها هستند.
ویژگی‌های کوین‌ها:
- بلاکچین مستقل: هر کوین بلاکچین خاص خود را دارد.
- پایداری و امنیت: به دلیل ساختار مستقل و شبکه گسترده ماینرها یا اعتبارسنج‌ها، امنیت بالایی دارند.
- هدف اصلی مالی: بیشتر برای تراکنش‌های مالی و ذخیره ارزش استفاده می‌شوند.
- تفاوت‌های کلیدی بین توکن و کوین:
- بستر ایجاد: کوین‌ها بلاکچین مستقل دارند، در حالی که توکن‌ها بر بستر بلاکچین‌های موجود ایجاد می‌شوند.
- کاربرد: کوین‌ها عمدتاً برای تراکنش‌های مالی استفاده می‌شوند، اما توکن‌ها کاربردهای متنوع‌تری دارند.
- پیچیدگی فنی: ایجاد کوین نیاز به توسعه بلاکچین دارد، اما توکن‌ها با استفاده از قراردادهای هوشمند ساده‌تر ایجاد می‌شوند.
درک تفاوت‌های بین توکن و کوین برای هر سرمایه‌گذار و علاقه‌مند به حوزه ارزهای دیجیتال ضروری است. کوین‌ها با بلاکچین مستقل خود، پایه و اساس تراکنش‌های دیجیتالی را فراهم می‌کنند، در حالی که توکن‌ها با انعطاف‌پذیری و کاربردهای گسترده خود، نوآوری و تنوع بیشتری به اکوسیستم ارزهای دیجیتال می‌بخشند. هر دو نوع دارایی نقش مهمی در توسعه و پیشرفت فناوری بلاکچین ایفا می‌کنند.
_ آشنایی با روش‌های کلاهبرداری از طریق پروژه‌های اسکم:
در ادامه به معرفی و بررسی روش‌های کلاهبرداری در پروژه‌های اسکم ارزهای دیجیتال می‌پردازیم:
1 . پامپ و دامپ (Pump and Dump):
این روش شامل تبلیغات گسترده و اغراق‌آمیز برای بالا بردن قیمت یک توکن است. پس از جذب سرمایه‌گذاران و افزایش مصنوعی قیمت، کلاهبرداران به‌طور ناگهانی دارایی‌های خود را می‌فروشند و باعث سقوط شدید قیمت می‌شوند. سرمایه‌گذاران ناآگاه معمولاً در این روند زیان می‌بینند.
2 . تقلب درICO (Initial Coin Offering):
در این نوع کلاهبرداری، پروژه‌ها با وعده‌های بزرگ و غیرواقعی سعی در جذب سرمایه از طریق فروش اولیه توکن دارند. پس از جمع‌آوری سرمایه، ممکن است تیم توسعه‌دهنده ناپدید شود یا پروژه را رها کند، بدون اینکه محصولی واقعی ارائه شود.
3 . رمزارزهای جعلی (Fake Cryptocurrencies):
در این روش، کلاهبرداران رمزارزهای بی‌ارزش یا جعلی ایجاد کرده و آن‌ها را به عنوان ارزهای جدید و نوآورانه تبلیغ می‌کنند. این پروژه‌ها معمولاً بدون هیچ تکنولوژی واقعی پشتوانه‌ای و تنها با هدف جذب سرمایه سریع طراحی می‌شوند.
4 . فیشینگ (Phishing):
کلاهبرداران با استفاده از وب‌سایت‌های جعلی، ایمیل‌های تقلبی یا پیام‌های شبکه‌های اجتماعی، سعی در دزدیدن اطلاعات حساب کاربران، مانند کلیدهای خصوصی یا اطلاعات ورود به کیف پول‌ها دارند. کاربران با ورود اطلاعات خود به این صفحات جعلی، دارایی‌های خود را در معرض خطر قرار می‌دهند.
5 . کد منبع تروجان (Malware Source Code):
در این روش، کدهای مخرب به عنوان نرم‌افزارها یا ابزارهای مفید به کاربران عرضه می‌شود. این نرم‌افزارها پس از نصب، می‌توانند اطلاعات حساس را سرقت کنند یا دسترسی غیرمجاز به کیف پول‌های دیجیتال کاربران فراهم کنند. نصب نرم‌افزار از منابع نامعتبر خطر بزرگی برای دارایی‌ها ایجاد می‌کند.
_ روش های برای تشخیص کلاهبرداری‌بودن یک رمزارز:
1 . جست وجوی آدرس توکن در گوگل:
آدرس توکن یک شناسه منحصر به فرد در بلاکچین است که به هر توکن اختصاص داده می‌شود. این آدرس به شما امکان می‌دهد تا اطلاعات خاصی مانند موجودی، تراکنش‌ها و جزئیات قرارداد هوشمند را مشاهده کنید. برای مثال، در شبکه اتریوم، هر توکن ERC-20 دارای یک آدرس منحصر به فرد است.
به طور کلی، دو روش مختلف برای پیدا کردن آدرس کانترکت بیت کوین یا دیگر رمزارز‌ها وجود دارد. یکی از طریق بلاک اکسپلورر (Block explorer) و دومی هم از طریق لیست توکن‌ها در سایت‌های مربوطه.
از جمله بلاک اکسپلورر‌های متداول می‌توان به اتراسکن (Etherscan)، بی اس سی اسکن (BscScan) یا پالی گان اسکن (Polygonscan) اشاره کرد که داده‌های مربوط به توکن‌های مبتنی بر ERC20 و شبکه‌های آن‌ها را در خود نگه می‌دارند.
برای پیدا کردن آدرس کانترکت یک توکن، به یکی از بلاک اکسپلورر‌های بالا رفته و توکن مد نظر خود را در قسمت سرچ (Search) جستجو کنید. تصویر زیر مربوط به بلاک اکسپلورر اتراسکن است که در آن با جستجو توکن آدرس آن به طور کامل ارائه شده است.
جستجوی آدرس توکن در گوگل می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره مشروعیت و اعتبار آن ارائه دهد. با وارد کردن آدرس توکن در موتور جستجو، می‌توانید به مقالات، بررسی‌ها، و نظرات کاربران دسترسی پیدا کنید. اگر هشدارها یا گزارش‌های زیادی درباره کلاهبرداری یا مشکلات مرتبط با توکن پیدا شود، این می‌تواند نشانه‌ای از عدم اعتبار یا تقلبی بودن آن باشد. برای مثال، اگر توکن XYZ با گزارش‌های متعدد درباره فعالیت‌های مشکوک همراه باشد، این اطلاعات به کاربران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ریسکی خودداری کنند.
2 . وایت پیپر (Whitepaper):
وایت پیپر (Whitepaper) یک سند جامع است که اهداف، فناوری، و جزئیات یک پروژه ارز دیجیتال را شرح می‌دهد. متن وایت‌پیپر یکی از ابزارهای اصلی برای تشخیص توکن‌های تقلبی است. این سند باید به وضوح هدف، تکنولوژی و برنامه‌های توسعه‌ای پروژه را توضیح دهد. یک وایت پیپر معتبر جزئیاتی درباره مشکلاتی که پروژه قصد حل آن‌ها را دارد، روش‌های پیشنهادی برای حل این مشکلات و همچنین اطلاعاتی درباره تیم و ساختار توکنومیک ارائه می‌دهد. اگر وایت پیپر فاقد جزئیات کافی باشد یا صرفاً از جملات کلی و مبهم استفاده کند، باید به اعتبار پروژه شک کنید. مطمئنا بررسی دقیق وایت پیپر می‌تواند به شناسایی توکن‌های تقلبی کمک کند، زیرا پروژه‌های معتبر معمولاً اطلاعات شفاف و دقیقی ارائه می‌دهند.
برای مثال، وایت پیپر بیت‌کوین که توسط ساتوشی ناکاموتو نوشته شده، به وضوح مشکل تراکنش‌های آنلاین را توضیح داده و راه‌حل بلاکچین را به عنوان یک سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا معرفی می‌کند. در مقابل، یک پروژه تقلبی ممکن است وایت پیپر خود را با اطلاعات مبهم و یا وعده‌های غیرواقعی پر کند. بنابراین، بررسی دقیق وایت پیپر از نظر شفافیت، جزئیات فنی، و واقعی بودن اهداف، می‌تواند به عنوان یک ابزار مؤثر در تشخیص توکن‌های معتبر از تقلبی به کار رود.
3 . بررسی تیم توسعه‌دهنده:
یکی از روش‌های مهم برای تشخیص توکن‌های تقلبی، بررسی تیم توسعه‌دهنده پروژه است. یک تیم معتبر و حرفه‌ای باید شامل افرادی با تجربه و سوابق قابل تأیید در حوزه فناوری و بلاکچین باشد. بررسی پروفایل اعضای تیم در شبکه‌هایی مانند لینکدین می‌تواند اطلاعات زیادی درباره تجربیات و پروژه‌های قبلی آن‌ها ارائه دهد. همچنین، بررسی حضور آن‌ها در کنفرانس‌ها و رویدادهای مرتبط می‌تواند نشان‌دهنده اعتبار و تعهد آن‌ها به پروژه باشد. به عنوان مثال، اگر توکن جدیدی به نام “XToken” معرفی شود، می‌توانید به پروفایل‌های اعضای تیم آن مراجعه کرده و ببینید آیا آن‌ها قبلاً در پروژه‌های موفق و معتبر دیگری کار کرده‌اند یا خیر. در صورت عدم وجود اطلاعات کافی یا وجود اطلاعات مشکوک، باید با احتیاط بیشتری به سرمایه‌گذاری در این پروژه فکر کنید. بنابراین، بررسی دقیق تیم توسعه‌دهنده می‌تواند به عنوان یک فیلتر اولیه برای شناسایی پروژه‌های معتبر عمل کند.
4 . بررسی فعالیت‌های اجتماعی و جامعه:
بررسی فعالیت‌های اجتماعی و جامعه پیرامون یک پروژه ارز دیجیتال یکی از روش‌های موثر برای تشخیص توکن‌های تقلبی از غیرتقلبی است. یک پروژه معتبر معمولاً دارای جامعه‌ای فعال و پویا در شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های مختلف مانند توییتر، تلگرام، ردیت و دیسکورد است. این فعالیت‌ها شامل مشارکت کاربران، بحث‌های مستمر درباره توسعه پروژه، و پاسخ‌گویی تیم به سوالات و نگرانی‌های کاربران است. برای مثال، پروژه‌ای مانند اتریوم نه تنها جامعه‌ای بزرگ و فعال دارد، بلکه توسعه‌دهندگان و اعضای تیم به طور مداوم با جامعه در تعامل هستند و به سوالات و نظرات آن‌ها پاسخ می‌دهند. در مقابل، اگر پروژه‌ای جامعه‌ای کم‌تعداد و غیرفعال داشته باشد یا تعاملات آن‌ها بیشتر شامل تبلیغات و وعده‌های غیرواقعی باشد، این می‌تواند نشانه‌ای از تقلبی بودن پروژه باشد. بنابراین، بررسی دقیق و جامع فعالیت‌های اجتماعی و جامعه مرتبط با یک پروژه می‌تواند به شناسایی توکن‌های معتبر و اجتناب از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشکوک کمک کند.
5 . بررسی کد منبع:
کد منبع توکن‌ها مجموعه‌ای از دستورالعمل‌هاست که عملکرد و ویژگی‌های آن‌ها را در بلاکچین تعریف می‌کند. این کد معمولاً با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی خاصی مانند Solidity نوشته می‌شود و در قراردادهای هوشمند پیاده‌سازی می‌شود. کد منبع به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا ویژگی‌هایی مانند نحوه انتقال، میزان عرضه، و سایر ویژگی‌های توکن را تنظیم کنند. برای دسترسی به کد منبع یک توکن، می‌توانید به مخازن عمومی مانند GitHub مراجعه کنید، جایی که بسیاری از پروژه‌های معتبر کد خود را برای بازبینی و به‌روزرسانی منتشر می‌کنند. همچنین می‌توانید از ابزارهایی مانند Etherscan برای بررسی قراردادهای هوشمند در بلاکچین اتریوم استفاده کنید.
بررسی کد منبع یکی از روش‌های کلیدی برای تشخیص توکن‌های تقلبی از غیر تقلبی است. همانطور که گفته شد پروژه‌های معتبر کد منبع خود را به صورت عمومی در پلتفرم‌هایی مانند گیت‌هاب منتشر می‌کنند و این کدها توسط سایر توسعه‌دهندگان بازبینی می‌شوند. به‌روزرسانی‌های منظم و مستندسازی کامل کدها نشانه‌هایی از یک پروژه جدی و قابل اعتماد هستند. برای مثال، کد منبع پروژه اتریوم به صورت عمومی منتشر شده و به‌طور مداوم توسط جامعه‌ای بزرگ از توسعه‌دهندگان بررسی و به‌روزرسانی می‌شود. در مقابل، پروژه‌هایی که کد منبع خود را منتشر نمی‌کنند یا کد آن‌ها به ندرت به‌روزرسانی می‌شود، ممکن است خطرناک باشند و احتمال تقلبی بودن آن‌ها وجود دارد. بررسی دقیق کد منبع، اگرچه نیاز به دانش فنی دارد، اما می‌تواند ابزار قدرتمندی برای اطمینان از صحت و اعتبار یک پروژه باشد.
6 . استفاده از ابزارها و پلتفرم‌های شناسایی تقلب:
استفاده از ابزارها و پلتفرم‌های شناسایی تقلب یکی از روش‌های موثر برای تشخیص توکن‌های تقلبی از غیر تقلبی در دنیای ارزهای دیجیتال است. این ابزارها با ارائه اطلاعات جامع و تحلیل‌های دقیق، به کاربران کمک می‌کنند تا پروژه‌های معتبر را از پروژه‌های مشکوک و تقلبی تشخیص دهند. در اینجا به معرفی چند ابزار و پلتفرم معتبر و توضیح کارکرد هر یک می‌پردازیم.
1. CoinMarketCap و CoinGecko:
این دو پلتفرم معروف، اطلاعات جامعی درباره قیمت، حجم معاملات، و رتبه‌بندی توکن‌ها و کوین‌ها ارائه می‌دهند. کاربران می‌توانند از این پلتفرم‌ها برای بررسی تاریخچه قیمت، میزان عرضه، و جزئیات فنی توکن‌ها استفاده کنند. یکی از مزایای این پلتفرم‌ها، لیست کردن پروژه‌های تایید شده و معتبر است که به کاربران در جلوگیری از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشکوک کمک می‌کند.
2. Token Sniffer:
این ابزار به طور خاص برای تحلیل و بررسی قراردادهای هوشمند توکن‌ها طراحی شده است. Token Sniffer به بررسی و تحلیل کد قراردادهای هوشمند می‌پردازد. این ابزار نقاط ضعف احتمالی و نشانه‌های تقلب را در کدها شناسایی می‌کند. با استفاده از Token Sniffer، کاربران می‌توانند مطمئن شوند که توکن‌ها از کدهای ایمن و بدون آسیب‌پذیری برخوردارند.
3. Etherscan :
پلتفرم Etherscan یک اکسپلورر بلاکچین برای اتریوم است که به کاربران امکان می‌دهد تا تراکنش‌ها، قراردادهای هوشمند و آدرس‌های مرتبط با توکن‌ها را بررسی کنند. با استفاده از این ابزار، می‌توان تراکنش‌های مشکوک، آدرس‌های ناشناخته و جزئیات دقیق قراردادهای هوشمند را بررسی کرد. Etherscan همچنین امکان مشاهده نظرات و تجربیات کاربران درباره پروژه‌ها را فراهم می‌کند که می‌تواند در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری مفید باشد.
4. DappRadar:
این پلتفرم اطلاعاتی درباره برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) و توکن‌های مرتبط با آن‌ها ارائه می‌دهد. DappRadar به کاربران کمک می‌کند تا برنامه‌های معتبر و پرکاربرد را شناسایی کرده و از پروژه‌هایی که احتمال تقلبی بودن آن‌ها بیشتر است، دوری کنند. این پلتفرم همچنین اطلاعاتی درباره میزان استفاده و تعداد کاربران فعال هر DApp ارائه می‌دهد.
با بررسی دقیق اطلاعات ارائه شده توسط این منابع، می‌توان از افتادن در دام پروژه‌های تقلبی جلوگیری کرد و سرمایه‌گذاری‌های خود را به سمت پروژه‌های معتبر و ایمن هدایت نمود.
7 . توجه به تعداد صرافی‌هایی که توکن در آن لیست شده است:
توجه به تعداد صرافی‌هایی که یک توکن در آن‌ها لیست شده است، می‌تواند یکی از روش‌های تشخیص توکن‌های تقلبی از غیر تقلبی باشد. وقتی توکنی در صرافی‌های معتبر و معروف مانند بایننس، کوین‌بیس یا کراکن لیست می‌شود، نشان‌دهنده اعتبار و پذیرش آن توسط بازار است. صرافی‌های بزرگ معمولاً قبل از لیست کردن یک توکن، فرآیندهای بررسی و احراز هویت دقیقی را انجام می‌دهند. اگر یک توکن تنها در صرافی‌های کوچک و ناشناخته لیست شده باشد، ممکن است نشانه‌ای از ریسک بالای آن باشد. به عنوان مثال، توکن اتریوم در بیشتر صرافی‌های بزرگ دنیا لیست شده و این گستردگی، نشانه‌ای از اعتبار و پذیرش گسترده آن است. بنابراین، بررسی صرافی‌هایی که یک توکن در آن‌ها معامله می‌شود، می‌تواند به سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه کمک کند.
8 . بررسی مقدار نقدینگی توکن در استخر مربوطه:
بررسی مقدار نقدینگی توکن در استخرهای مربوطه یکی دیگر از روش‌های تشخیص توکن‌های تقلبی از غیر تقلبی است. نقدینگی بالا در استخرهای مبادله نشان‌دهنده اعتماد کاربران و امکان انجام معاملات بزرگ بدون تأثیر زیاد بر قیمت توکن است. توکن‌هایی که نقدینگی کمی دارند، ممکن است ناپایدار یا مشکوک به نظر برسند، زیرا خروج سریع سرمایه می‌تواند قیمت را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، اگر توکنی مانند یونی‌سواپ نقدینگی بالایی در استخرهای خود داشته باشد، این نشان‌دهنده اعتماد و استفاده گسترده از آن در جامعه کاربران است. بنابراین، بررسی دقیق نقدینگی توکن در استخرهای معاملاتی می‌تواند به سرمایه‌گذاران در شناسایی پروژه‌های معتبر و پایدار کمک کند.
شناسایی توکن‌های تقلبی نیازمند دقت و بررسی دقیق است. با استفاده از روش‌ها و ابزارهای مذکور، می‌توانید از سرمایه‌گذاری‌های خود محافظت کرده و از افتادن در دام کلاهبرداران جلوگیری کنید. همیشه به یاد داشته باشید که در دنیای ارزهای دیجیتال، دانش و اطلاعات بهترین ابزار برای موفقیت هستند.
برای مطالعه بیشتر: آزادسازی توکن چیست و چه تاثیری بر قیمت رمزارز دارد؟
کپی لینک
کپی شد!
