همه چیز درباره اوراق قرضه مصون از تورم (TIPS)
آذر 26, 1402
حتی اگر نرخ تورم در یک اقتصاد نسبتا پایین باشد، می تواند در دراز مدت منجر به کاهش قدرت خرید و کاهش بازدهی سرمایه گذاری های با درآمد ثابت شود. برای محافظت از سرمایه گذاری های با درآمد ثابت در برابر تورم، خرید اوراق قرضه مرتبط با شاخص تورم توصیه می شود. اوراق قرضه مرتبط با تورم سالها در پس سایر اوراق بهادار مثل سهام، صندوق های مشارکت، اوراق قرضه و هر جای دیگری که سرمایه گذاری در آن رایج است پنهان شده بودند اما، پس از هجوم تورم به دنیا و بعد از آنکه بازدهی این اوراق آنقدر افزایش یافت تا از نرخ تورم نیز پیشی گرفت، به مرکز توجهات سرمایه گذاران، تحلیل گران و رسانه ها بازگشته اند.
وقتی بحث محفاظت از سرمایه در برابر تورم مطرح می شود، سرمایه گذاران بلافاصله به اوراق قرضه I Bonds و TIPS فکر می کنند. اما I Bonds و TIPS چیستند، معایب و مزایایشان چیست و چگونه با استفاده از اوراق قرضه I Bonds و TIPS سرمایه خود را در برابر تورم مصون بداریم؟
اگر به این موضوع علاقمندید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
چرا تورم برای سرمایه گذاران اوراق قرضه اهمیت دارد؟
افزایش تورم خبر ناگواری برای سرمایه گذاران اوراق قرضه است چون، اوراق قرضه جزو دارایی های با درآمد ثابت محسوب می شوند. دلیل این امر آنست که اوراق قرضه معمولا یک مبلغ ثابت را که درصدی مشخص از ارزش اسمی اوراق قرضه است به عنوان سود به دارندگان اوراق می دهند اما، تورم منجر به کم شدن قدرت خرید بهره ای می شود که به این اوراق تعلق می گیرد. یعنی با میزان پول پرداخت شده به عنوان سود اوراق، کالاهای کمتری می توان خریداری کرد.
برای محافظت از سرمایه گذاران اوراق قرضه در برابر تورم، وزارت خزانه داری ایالات متحده در سال 1997 میلادی اقدام به انتشار اوراق بهادار مرتبط با شاخص تورم کرد.
اوراق قرضه مرتبط با تورم
اوراق قرضه مرتبط با تورم با هزینه سبد کالاهای مصرف کننده که با شاخص های تورمی (مثل CPI) اندازه گیری می شود گره خورده است. این اوراق به گونه ای طراحی شده اند که در صورت افزایش تورم، ارزش اصلی و بهره ای که به آنها تعلق می گیرد افزایش یابد.
هر کشور معیارها و محاسبات تورمی خاص خود را دارد و بنابراین، اوراق قرضه مرتبط با تورم مخصوص به خود را چاپ و منتشر می کند. در ایالات متحده دو نوع اوراق قرضه مرتبط با تورم وجود دارد که عبارتند از “اوراق قرضه محافظت شده از تورم خزانه داری یا TIPS” و “اوراق قرضه پس انداز مرتبط با تورم یا I Bonds”. هر دوی این اوراق با شاخص تورم مصرف کننده CPI مرتبط هستند و توسط وزارت خزانه داری ایالات متحده فروخته می شوند.
در بریتانیا اوراق قرضه مرتبط با تورم با نام Gilts شناخته می شوند و توسط دفتر بدهی ملی این کشور منتشر می شود. این اوراق با شاخص قیمت خرده فروشی این کشور مرتبط هستند.
به طور کلی، علاوه بر اینکه سود پرداختی توسط اوراق قرضه مرتبط با تورم بر اساس تغییرات تورم تعدیل می شود، اصل معوق اوراق قرضه مرتبط با تورم نیز در صورت زیاد شدن تورم افزایش می یابد. به بیان دیگر ارزش اسمی اوراق با بالا رفتن تورم افزایش می یابد؛ بر خلاف سایر اوراق قرضه که افزایش تورم روی ارزش اسمی آنها تاثیر منفی می گذارد.
تاریخچه مختصری بر اوراق قرضه مرتبط با تورم
اوراق قرضه مرتبط با تورم در طول انقلاب آمریکا – که به جنگ های استقلال نیز معروف است- برای مبارزه با تورم کالاهای مصرفی ایجاد شدند. ماساچوست از سال 1780 اوراق قرضه مرتبط با تورم منتشر می کرد اما، انتشار این اوراق برای کشورهایی که از استاندارد طلا تبعیت می کردند غیر ضروری به نظر می رسید. پس از پایان جنگ جهانی دوم و در دهه 1970 میلادی، اغلب کشورها استاندارد طلا را کنار گذاشتند. تنها پس از این بود که تورم فزاینده در سراسر جهان شروع شد و همین موضوع، تقاضا برای اوراق قرضه مبتنی بر تورم را بالا برد. در سال 1981 بریتانیا اولین اوراق قرضه مرتبط با تورم را منتشر کرد و سایر کشورها نیز از این روند پیروی کردند. خزانه داری ایالات متحده در سال 1997 اوراق قرضه مبتنی بر تورم منتشر کرد.
اوراق قرضه مبتنی بر تورم I Bonds و TIPS
اوراق قرضه I Bonds
اوراق قرضه I Bond گروهی از اوراق پس انداز مشمول بهره و غیر قابل فروش منتشر شده توسط دولت ایالات متحده هستند که ترکیبی از نرخ بهره ثابت و نرخ بهره متغییر را ارائه می دهند. هدف اوراق قرضه سری I یا همان I Bonds ارائه بازدهی ثابت به دارندگان به علاوه محافظت در برابر تورم است و عموما، به عنوان سرمایه گذاری کم ریسک شناخته می شوند. این اوراق قابل معامله در بازار ثانویه نیستند و اغلب در قالب برگه های الکترونیکی به فروش می رسند.
اوراق قرضه سری I در قالب اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت تا 30 سال (که هرگز تغییر نمی کند) به علاوه نرخ متغییر ماهانه، که در ماه های می و نوامبر هر سال یعنی هر شش ماه یکبار محاسبه و به ارزش اصلی اوراق اعمال می شود، منتشر می شوند. ارزش اصلی جدید، عبارت است از ارزش اصلی قبلی به علاوه سودی که در شش ماه گذشته حاصل شده است. سررسید این اوراق 30 ساله است اما، امکان بازخرید کردن آنها پس از 12 ماه وجود دارد. در مورد اوراق قرضه I Bonds لازم است بدانیم که تا هنگامی که سرمایه گذار اوراق را در اختیار دارد، درآمدی از آن نخواهد داشت و تنها پس از پایان سررسید و یا بازخرید کردن اوراق است که می تواند درآمد خود را برداشت کند.
نرخ متغییر ماهانه، علاوه بر اینکه باعث می شود نرخ کلی اوراق تغییر کند، سرمایه گذاران و دارندگان اوراق را تا حد مطلوبی در برابر تورم محافظت می کند. توجه کنید که این نرخ بهره متغییر کاملا با تورم در ارتباط است و می تواند هم افزایش پیدا کند و هم کاهش یابد.
این اوراق نیز مانند سایر اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده تنها از طریق وبسایت خزانه داری ایالات متحده و به صورت آنلاین قابل خرید هستند. تنها راه برای خرید اوراق قرضه I Bonds به صورت فیزیکی، خرید آنها از طریق بازپرداخت مالیات بر درآمد است. در حال حاضر خزانه داری ایالات متحده اوراق قرضه مرتبط با تورم I Bonds برای اشخاص حقوقی منتشر نمی کند و به همین دلیل است که صندوق سرمایه گذاری اوراق مرتبط با تورم نداریم.
مزایا و معایب I Bonds
مزایا:
- از آنجا که اوراق قرضه سری I بازدهی تعدیل شده بر اساس تورم جاری دارند، بازدهی واقعی بالا دارند که مسلما مهمترین مزیت این اوراق است.
- از آنجا که اوراق قرضه I Bonds به صورت ماهانه و سالانه سودی پرداخت نمی کنند، دارندگان آنها تا زمانیکه اوراق سررسید یا فروخته نشوند مشمول مالیات نیستند. اگرچه بهتر است که در صورت داشتن قصد نگهداری اوراق برای بلندمدت، این کار را در یک حساب مشمول مالیات انجام دهید تا در صورت فروش یا سررسید شدن اوراق، مشمول مالیات بر سود انباشته نشوید.
معایب:
- مهمترین ایراد اوراق I Bonds محدودیت های خرید آنهاست. در حال حاضر در ایالات متحده معادل 10000 دلار اوراق خزانه داری سری I به ازای هر شماره تامین اجتماعی قابل خرید است که در صورت خرید از طریق بازپرداخت مالیات، خرید 5000 دلار دیگر از اوراق مجاز است. بنابراین سرمایه گذاران بزرگتر که به دنبال یافتن یک سنگر معنی دار و محکم تر در برابر خطرات تورم هستند، عملا نمی توانند روی I Bonds به عنوان یک گزینه حساب کنند.
- اوراق I Bonds گزینه خوبی برای افرادی که می خواهند بخشی از هزینه های خود را از طریق بازده اوراق قرضه تامین کنند نیستند. دلیل این امر آن است که اوراق قرضه I Bonds بهره پرداختی ماهیانه ندارند و دارنده اوراق، تنها زمانی دریافتی دارد که اوراق سررسید شده و یا فروخته شوند.
اوراق قرضه TIPS
اوراق قرضه TIPS نیز همانند I Bonds اوراق محافظت کننده در برابر تورم هستند. فرق اصلی بین این دو اوراق این است که اوراق TIPS برای ارزش اصلی شان با تورم تنظیم می شوند درحالیکه، اوراق I Bonds با تعدیل در نرخ بهره شان، تورم را انعکاس می دهند.
اوراق TIPS نیز با شاخص تورمی CPI اما به صورت غیر مستقیم مرتبط هستند. نحوه ارتباط TIPS با CPI بدین شکل است که وقتی ارزش اصلی برای تورم تنظیم می شود، پرداخت سود هم به صورت خود بخودی با تورم تنظیم خواهد شد. اوراق TIPS -که تنها در قالب الکترونیکی عرضه می شوند- از قیمت 100 دلار شروع شده و قیمت آنها با ضریب صحیح افزایش می یابد. (یعنی 100، 200، 300 و … دلار)
امکان خرید این اوراق علاوه بر اشخاص حقوقی، توسط اشخاص حقیقی و صندوق های قابل معامله نیز وجود دارد و در سررسیدهای 5 ،10 و 30 ساله قابل خریداری هستند.
یکی دیگر از فرق های عمده TIPS با I Bonds این است که اوراق TIPS در بازار ثانویه نیز قابل معامله هستند و امکان فروش آنها به سرمایه گذاران دیگر وجود دارد. خرید و فروش اوراق قرضه TIPS از طریق بروکرها انجام می شود. بنابراین اوراق TIPS را می توان از طریق اداره خزانه داری یا شرکت های کارگزاری خریداری کرد و یا، در صندوق های مشارکت یا صندوق های قابل معامله ETF که به TIPS اختصاص یافته اند سرمایه گذاری کرد. در صورتیکه اوراق قرضه مرتبط با تورم TIPS تا سررسید نگه داشته شود، ارزش اسمی (Principal) یا موجودی اصلی ( original principal)– هر کدام که بیشتر باشد- به دارنده اوراق پرداخت خواهد شد.
مزایا و معایب TIPS
مزایا:
- محدودیت خرید ندارند بنابراین، برای سرمایه گذاران کلان که به دنبال پوشش ریسک سرمایه گذاری در برابر تورمند گزینه مناسبی هستند.
- قابلیت نقدشوندگی بالاتری دارند چرا که، هم در بازار ثانویه قابل معامله هستند و هم از طریق صندوق های سرمایه گذاری قابل خریدند. ( مقایسه کنید با I Bonds که امکان خرید و فروش در بازار ثانویه ندارند، قابل خرید در صندوق ها نیستند و برای بازخرید آنها حداقل 12 ماه بایستی صبر کرد.)
- قابل فروش به دیگر سرمایه گذاران هستند که، این مکان را به وجود می آورد که سرمایه گذار بتواند از تغییرات قیمت اوراق قرضه بهره مند شود. (البته این خطر که قیمت اوراق قرضه کاهش یابد نیز همواره وجود دارد که در این صورت به ضرر دارنده اوراق است.)
- اوراق TIPS برای کسانی که به دنبال درآمد جاری هستند مناسب ترند چرا که، سود منظم شش ماه یکبار به دارندگان این اوراق پرداخت می شود.
معایب:
- دارندگان اوراق TIPS مجبورند که هم روی پرداخت های درآمد خود و هم تعدیل تورمی انجام شده روی ارزش اصلی اوراق مالیات بپردازند.
- سرمایه گذارانی که با خرید صندوق های سرمایه گذاری در TIPS سرمایه گذاری می کنند، ممکن است در طول دوره های نگهداری خود متضرر شوند. دلیل این امر آنست که اوراق در بازار آزاد که بسیار پر نوسان است معامله می شوند و این نوسان، به ویژه در دوره های کوتاه مدت سرمایه گذاری چشمگیرتر است.
- نقدشوندگی آنها نسبت به سایر اوراق قرضه کمتر و فروش آنها به ویژه در شرایط بحرانی و نوسانی بازار بسیار سخت تر است.
اوراق قرضه I Bonds یا TIPS؛ کدامیک بهتر است؟
هر دوی این اوراق خزانه داری با شاخص تورم مرتبط هستند و در صورت افزایش تورم، ارزش اسمی و نرخ بهره آنها نیز افزایش می یابد. هر دوی این اوراق توسط وزارت خزانه داری ایالات متحده منتشر و پشتیبانی می شوند و بنابراین، ریسک نکول پرداخت نرخ بهره در آنها وجود ندارد. از طرفی هر دوی این اوراق مزایا و معایبی نیز دارند. بنابراین نمی توان گفت که یکی بر دیگری برتری دارد بلکه، با توجه به اینکه هدف سرمایه گذار از خرید اوراق چیست، چه مدت قرار است اوراق را نگه دارد و چه مقدار به سود پرداختی دوره ای اهمیت می دهد، هر کدام از این اوراق برای یک دسته از سرمایه گذاران مناسب هستند.
اوراق قرضه I Bonds و TIPS چگونه با تورم سازگار می شوند؟
همانطور که گفتیم هر دوی اوراق قرضه I Bondsو TIPS با شاخص تورم مصرف کننده CPI مرتبط هستند. در عین حال دقت کنید که اگر چه ریسک نکول در مورد این اوراق وجود ندارد و از سرمایه گذاران در برابر خطر افزایش تورم محافظت می کنند اما، چنین محافظتی برای وقتی که اقتصاد وارد رکود می شود وجود ندارد. در صورتیکه رکود اتفاق بیفتد، ارزش اسمی و نرخ سود اوراق قرضه مرتبط با تورم به سمت پایین تعدیل شده و کاهش خواهد یافت.
در ادامه مختصرا به ارتباط و چگونگی سازگاری این اوراق قرضه با تورم می پردازیم.
تورم و اوراق قرضه I Bonds و TIPS
در Ibonds سود پرداختی اوراق هر شش ماه یکبار با تورم ( شاخص قیمت مصرف کننده CPI) تعدیل شده و مبلغ حاصله به ارزش اصلی اضافه می شود. بدین ترتیب کل ارزش اوراق با تورم تعدیل و در سررسید به دارنده پرداخت خواهد شد.
در اوراق قرضه TIPS ارزش اسمی ماهانه با تورم تعدیل می شود. وقتی تورم افزایش می یابد ارزش اسمی بیشتر می شود و طبیعتا، سود پرداختی (که درصدی از ارزش اسمی اوراق است) نیز افزایش خواهد یافت. لازم به ذکر است که اگر اوراق تا سررسید نگه داشته نشوند، امکان اینکه بتوان به سوددهی ناشی از تاثیرات تورمی رسید اندک است.
از سوی دیگر ارزش بازار اوراق قرضه TIPS نیز مانند سایر اوراق قرضه با نرخ بهره نسبت عکس دارد. یعنی اگر نرخ بهره کم شود، ارزش اوراق (value) افزایش خواهد یافت و بر عکس. گاهی ممکن است کاهش ارزش ناشی از افزایش نرخ بهره، بیشتر از تاثیرات تعدیل ارزش اوراق با تورم باشد تا حدی که، اوراق TIPS پتانسیل این را دارند که به بازدهی منفی برسند یعنی، ارزش آنها کمتر از زمانی بشود که خریداری شده اند. هر چه سررسید اوراق دورتر باشد، احتمال اینکه تحت تاثیرات منفی نوسان نرخ بهره قرار بگیرند باز هم بیشتر می شود.
نکته مهم دیگر در رابطه با اوراق TIPS و تورم این است که، این اوراق محافظت خوبی در برابر تورم غیر منتظره ایجاد می کنند و نه تورمی که از قبل وجود دارد یا مورد انتظار بازار است. اگر بخواهیم بازدهی TIPS و اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده را مقایسه کنیم می توانیم به “اسپرد سر به سر” نگاهی بیندازیم. اسپرد سر به سر نشان دهنده میزان تورم مورد نیاز در طول عمر اوراق قرضه TIPS است که منجر به بازدهی بهتر این اوراق نسبت به اوراق قرضه خزانه داری خواهد شد. مثلا اگر بازدهی TIPS با سررسید 5 ساله برابر با 0% و بازدهی اوراق قرضه خزانه داری 3% باشد، اسپرد سربه سر در اینمورد برابر با 0%-3% است یعنی 3%. این بدان معناست که اگر تورم بیش از 3% باشد، بازدهی TIPS نسبت به اوراق قرضه خزانه داری بیشتر خواهد بود.
با توجه به مطالبی که گفته شد، اکنون واضح تر است که بدانیم قیمت و بازدهی اوراق خزانه داری TIPS چیزی فراتر از ارتباط صرف آن با تورم است و برخی پیچیدگی ها –مثل نرخ بهره یا احساسات بازار- نیز به شدت در آن نقش دارند.
در زمان کاهش تورم با اوراق قرضه مرتبط با تورم چه کنیم؟
پس از چرخه های تهاجمی مبارزه با تورم بانک های مرکزی کل دنیا در چندین ماه گذشته، بالاخره به نظر می رسد که شاهد فروکش کردن نرخ تورم در سراسر دنیا هستیم. به همین دلیل است که اوراق قرضه مبتنی بر تورم دیگر همان دارایی های محبوب سال 2021 –که تورم در اوج خود بود- نیستند اما، همچنان یکی از بهترین گزینه ها برای افرادی است که به دنبال یک سرمایه گذاری امن و نگهداری پول برای بلند مدت هستند. به ویژه اوراق I Bonds گزینه های مطلوبی هستند چرا که، بر خلاف سایر اوراق اگر قصد کنید که آنها را زودتر از موعد بازخرید کنید، در ارزش اسمی و اصل سرمایه شما خللی وارد نمی شود بلکه، تنها ممکن است چند ماه از بازده اوراق خود را از دست بدهید.
نتیجه گیری
با توجه به اینکه تورم می تواند اثر بسیار منفی بر قدرت خرید بهره سایر اوراق قرضه بگذارد، اوراق قرضه مرتبط با تورم که با تورم جاری تعدیل می شوند، روز به روز محبوب تر می شوند. از معروفترین اوراق قرضه مرتبط با تورم می توان به اوراق قرضه I Bonds و TIPS اشاره کرد که توسط خزانه داری ایالات متحده منتشر و پشتیبانی می شوند و خطر نکول در آنها وجود ندارد.
در اوراق قرضه I Bonds که غیرقابل معامله هستند و سررسید 30 ساله دارند، بازدهی هر شش ماه یکبار با نرخ تورم تعدیل شده و به ارزش اصلی اوراق اضافه می شود. درآمد حاصل از این اوراق تنها وقتی به جیب سرمایه گذار می رود که اوراق سررسید یا بازخرید شده باشند.
اوراق قرضه TIPS در سررسیدهای 5 ساله، 10 ساله و 30 ساله وجود دارند، قابل معامله در بازار ثانویه اند و ارزش اصلی به صورت ماهانه آنها با نرخ تورم تعدیل می شود. همین امر سبب می شود که بهره پرداختی به سرمایه گذار نیز به صورت غیر مستقیم با تورم تعدیل شود.
اگرچه این اوراق در برابر تورم محافظت می شوند اما، در برابر رکود از چنین محافظتی برخوردار نیستند و در زمان های رکود اقتصادی، ارزش اسمی و نرخ سود آنها کاهش می یابد. از طرفی اوراق قرضه با نرخ بهره نسبت عکس دارند و اگر نرخ بهره افزایش پیدا کند، ارزش اوراق کم می شود. این کاهش گاهی تا بدانجا پیش می رود که اثرات افزایشی ناشی از تعدیل تورم را هم خنثی می کند.
کپی لینک
کپی شد!
