نمودار رنج بار (Range Bar) یکی از ابزارهای مهم در تحلیل تکنیکال است که به جای زمان، بر حرکت واقعی قیمت تمرکز دارد. این نمودار با فیلتر کردن نویزهای قیمتی و حذف کندلهای بیاهمیت، امکان مشاهدهی شفافتر روندها، شکستها و نواحی کلیدی بازار را فراهم میکند. اگر به دنبال ابزاری هستید که سیگنالهای پرایساکشن را دقیقتر نمایش دهد و تصمیمگیری معاملاتی شما را بهبود بخشد، این مقاله از آرون گروپس را از دست ندهید.
- مهمترین عامل موفقیت در استفاده از نمودار رنج بار، انتخاب اندازه رنج صحیح و متناسب با استراتژی معاملاتی است.
- ترکیب پرایس اکشن با رنج بار باعث شفافتر شدن الگوهای کندلی و افزایش اعتبار شکستها، پولبکها و نواحی عرضه و تقاضا میشود.
- نمودار رنج بار محدود به یک بازار خاص نیست و میتوان آن را در فارکس، قراردادهای آتی و رمز ارزها بهکار برد.
نمودار رنج بار (Range Bar Chart) چیست و چه تفاوتی با نمودارهای زمانی دارد؟
نمودار رنج بار (Range Bar Chart) یکی از انواع نمودارهای قیمتی در تحلیل تکنیکال است که به جای زمان، براساس میزان تغییرات قیمت (رِنج حرکتی) ساخته میشود. نیکوللیس مبدع برزیلی نمودار رنج بار، تریدری بود که سالها در بازارهای مالی فعالیت میکرد و همواره با مشکل کندلهای فراوان و بی اهمیتی که صرفا به دلیل گذر زمان تشکیل میشوند روبرو بود.
برای حل این مشکل، نیکوللیس به کندلهایی فکر کرد که تنها با تغییر قابل توجه قیمت تشکیل میشوند و نویزهای نمودار قیمت را به حداقل میرسانند.
در نموداری که نیکوللیس ابداع کرد، هر کندل (یا بار) زمانی تشکیل میشود که قیمت به اندازهی یک رِنج مشخص (مثلاً 10 دلار یا 1000 تومان) حرکت کند. بدین ترتیب، تعداد و فاصله زمانی کندلها در نمودار رنج بار ثابت نیست، بلکه ممکن است در یک روز چندین کندل تشکیل شود و گاهی در چند ساعت یا حتی چند روز، یک کندل هم شکل نگیرد (اگر قیمت به آن مقدار حرکت نکند).

در جدول زیر، میتوانید تفاوتهای نمودار رنج بار با نمودارهای مبتنی بر زمان را ببینید.
ویژگی | نمودار رنجبار (Range Bar) | نمودار زمانی (مثلاً کندل یک دقیقهای یا یک ساعته) |
---|---|---|
معیار تشکیل کندل | میزان تغییر قیمت (هر کندل فقط زمانی ساخته میشود که قیمت به اندازه رنج تعیین شده حرکت کند) | گذر زمان (هر کندل در بازه ثابت زمانی تشکیل میشود) |
نویز قیمتی | نویز کمتری دارد چون فقط حرکات معنادار قیمت نمایش داده میشود | نویز بیشتری دارد چون در هر بازه زمانی کندل ساخته میشود حتی اگر حرکت مهمیرخ ندهد |
تراکم کندلها | تعداد کندلها بسته به نوسان بازار تغییر میکند (بازار پرنوسان ← کندلهای بیشتر) | در تایمفریمهای کوتاه ممکن است تعداد زیادی کندل کوچک و بیاهمیت ایجاد شود |
کاربرد اصلی | تمرکز بر حرکات واقعی قیمت، شناسایی روندها، سطوح حمایت و مقاومت واضحتر | تحلیل روند در بُعد زمانی، مشاهده حجم معاملات در ساعات یا روزهای مشخص |
مثال | در نمودار رنجبار با رنج تعیین شده 10، هر کندل تنها زمانی ساخته میشود که قیمت حداقل 10 واحد حرکت کند | در نمودار 5 دقیقهای هر 5 دقیقه یک کندل ساخته میشود حتی اگر قیمت فقط یک تیک حرکت کند |
نحوه ساخت نمودار رنج بار و پارامترهای کلیدی
نمودار رنج بار (Range Bar) به گونهای طراحی شده است که تشکیل هر کندل فقط زمانی اتفاق میافتد که قیمت به اندازهی یک رنج از پیش تعیینشده حرکت کند. برای ساخت این نمودار سه مرحله کلیدی وجود دارد:
- انتخاب اندازه رنج (Range Size)؛
- اعمال قوانین تشکیل کندلها؛
- تعیین واحد اندازهگیری رنج بر اساس واحدهای بازار (پیپ، تیک یا دلار).
این ویژگی باعث میشود نمودار رنج بار نویزهای قیمتی را فیلتر کرده و حرکتهای واقعی بازار را بهتر نمایش دهد. در ادامه، هر یک از موارد فوق را شرح میهیم.
نحوه انتخاب اندازه رنج در نمودار رنج بار
انتخاب اندازه رنج یکی از مهمترین مراحل در ساخت نمودار رنج بار است. این اندازه تعیین میکند که هر کندل چه مقدار حرکت قیمتی را پوشش دهد. دو روش متعارف برای تعیین اندازه رنج عبارتند از:
انتخاب رنج ثابت در نمودار رنج بار
در این روش، یک مقدار ثابت (مثلاً 10 پیپ در فارکس یا 5 دلار در رمز ارزها) تعیین میشود. بنابراین، هر کندل تنها زمانی بسته میشود که قیمت بهاندازهی همین مقدار حرکت کند. انتخاب رنج ثابت سادهترین و رایجترین نوع پیادهسازی رنج بار است.
انتخاب رنج دینامیک با استفاده از ATR
در این روش به جای یک رنج ثابت، اندازه رنج براساس میانگین نوسان بازار تعیین میشود. برای انجام این کار، میتوان از ابزارهایی مثل اندیکاتور ATR استفاده کرد. پس از تعیین میانگین رنج روزانه در یک دارایی، میتوان درصدی از این میانگین را به عنوان اندازه رنج در نمودار رنج بار استفاده کرد.
قوانین تشکیل کندلها در نمودار رنج بار
به نقل از Investopedia، تشکیل کندلها در نمودار رنج بار از قوانین زیر پیروی میکند:
- هر کندل رنج بار باید دارای اختلاف مشخصی بین بیشترین قیمت (High) و کمترین قیمت (Low) باشد که دقیقاً برابر با مقدار رنج تعریف شده است.
- نقطه باز شدن (Open) هر کندل رنج بار باید بیرون از محدودهی بیشترین و کمترین قیمت کندل قبلی قرار بگیرد.
- هر کندل رنج بار الزاماً باید در یکی از دو انتهای محدوده خود بسته شود؛ یعنی یا در بالاترین قیمت (High) یا در پایینترین قیمت (Low).
نحوه تبدیل اندازه رنج به پیپ و تیک در بازار فارکس، قراردادهای آتی و رمز ارزها
انتخاب اندازه رنج (Range Size) در نمودار رنج بار، وابسته به واحد حرکتی هر بازار است. همانطور که میدانیم، واحد حرکتی در فارکس پیپ (Pip)، در قراردادهای آتی تیک (Tick) و در رمز ارزها دلار یا درصد است. در ادامه، نحوه تبدیل اندازه رنج به پیپ، تیک و دلار را در قالب مثالهای ساده آموزش میدهیم.
تبدیل اندازه رنج به پیپ
پیپ (Pip) کوچکترین واحد تغییر قیمت در فارکس است. به طور قراردادی، هر پیپ برای اکثر جفت ارزها برابر با چهار رقم اعشار یا 0.0001 است و به طور استثنا، برای USDJPY یک پیپ برابر با دو رقم اعشار یا 0.01 است.
مثال کاربردی
فرض کنید اندازه رنج در نمودار رنج بار جفت ارز EURUSD برابر با 10 پیپ تعیین شود. در این شرایط، هر کندل رنج بار تنها زمانی تشکیل میشود که قیمت به اندازه 0.0010 تغییر کند. به عنوان مثال، اگر قیمت از 1.1510 به 1.1520 افزایش یابد، یک بار صعودی و اگر قیمت به 1.1500 کاهش یابد، یک بار نزولی تشکیل میشود.
تبدیل اندازه رنج به تیک و دلار
در برخی بازارها مثل بازار آتی، کوچکترین واحد حرکت قیمت تیک (Tick) نام دارد. اندازه هر تیک بسته به دارایی متفاوت است. به عنوان مثال، در قرارداد آتی روی شاخص S&P500، هر تیک برابر با 0.25 واحد شاخص است. در این صورت، اگر اندازه رنج برای این شاخص 4 تیک انتخاب شود، هر آجر نمودار رنج بار زمانی بسته میشود که قیمت یک واحد کامل (0.25 × 4) حرکت کند.
به عنوان مثالی دیگر، در قرارداد آتی نفت خام هر تیک برابر با 0.01 دلار است. اگر برای این دارایی اندازه رنج برابر با 20 تیک انتخاب شود، هر کندل در نمودار رنج بار زمانی تشکیل میشود که قیمت 0.20 دلار (20×0.01) حرکت کند.
تحلیل پرایس اکشن روی نمودار رنج بار
در این بخش، به بررسی نحوه تحلیل پرایس اکشن روی نمودار رنج بار میپردازیم.
شناسایی ساختار روند با کندلهای رنج بار (HH / HL و LH / LL)
یکی از اولین مراحل تحلیل پرایس اکشن، بررسی ساختار بازار و شناسایی سقفها و کفها است. در نمودار رنج بار، به دلیل یکسان بودن دامنه کندلها، شناسایی این سقف و کفها بسیار سادهتر است.
در نمودار زیر میتوانید ببینید که در روند صعودی شاهد سقفهای بالاتر (HH) و کفهای بالاتر (HL) هستیم و در روند نزولی، شاهد سقفهای پایینتر (HL) و کفهای پایینتر (LL).

تشخیص شکستها، پولبکها و نواحی تراکم برای ورود به معامله
در نمودار رنج بار، شکست مقاومت یا حمایت با کندلهای قویتر و بدون دخالت نویز زمانی به وضوح مشخص میشود و اعتبار بسیار بالایی برای ورود به معامله دارد.

به علاوه، بازگشت قیمت پس از شکست (پولبک) نیز در نمودار رنج بار با کندلهای منظم و رنج ثابت بهتر دیده میشود.
تعیین نواحی عرضه و تقاضا روی رنج بار برای تصمیمگیری دقیق
در پرایس اکشن، ناحیه عرضه (Supply Zone) جایی است که فروشندگان وارد میشوند و ناحیه تقاضا (Demand Zone)، جایی است که خریداران فعال میشوند.
همانطور که در تصویر زیر دیده میشود، به دلیل حذف نویز زمانی در رنج بار این محدودهها با وضوح بیشتری دیده میشوند.

شناسایی واگراییها با اندیکاتورها و تایید سیگنالهای پرایس اکشن
اگرچه پرایس اکشن روی نمودار رنج بار قدرت زیادی دارد، اما میتوان آن را با اندیکاتورها ترکیب کرد تا اعتبار سیگنالها باز هم بیشتر شود.
در نمودار رنج بار، واگرایی و همگرایی بین قیمت و اندیکاتورهایی مثل RSI یا اندیکاتور مکدی بسیار واضحتر نمایان میشود. این واگرایی و همگراییها نقش تایید کننده برای ورود یا خروج دارند.
نحوه تنظیم و ساخت نمودار رنج بار در متاتریدر و تریدینگ ویو
در ادامه، با نحوه افزودن نمودار رنج بار به متاتریدر و تریدینگ ویو آشنا میشویم.
تنظیم و ساخت نمودار رنج بار در متاتریدر 4 و 5
نمودار رنج بار به صورت پیشفرض در متاتریدر 4 و 5 وجود ندارد. برای اتصال آن به چارت قیمت، ابتدا به سایتهای معتبر مثل MQL5 بروید و این ابزار را خریداری نمایید.

تنظیم و ساخت نمودار رنج بار در تریدینگ ویو
نمودار رنج بار (Range Bar) به صورت پیشفرض در تریدینگ ویو وجود ندارد و نباید آن را با گزینهی Range در بخش Chart Type اشتباه گرفت. زیرا آن نمودار همچنان زمانمحور است، در حالیکه رنج بار صرفاً بر اساس حرکت قیمت تشکیل میشود.
برای استفاده از رنج بار در تریدینگ ویو میتوانید از دو روش اقدام کنید:
- جستجوی عبارت Range Bar یا Range Chart در بخش Indicators → Community Scripts و افزودن اسکریپتهای آماده که توسط دیگر کاربران ساخته شدهاند؛
- ساخت اسکریپت اختصاصی با استفاده از پاین اسکریپت (Pine Script) برای تنظیم دقیق اندازه رنج و نحوه تشکیل کندلها.
به این ترتیب میتوانید نمودار رنج بار را در تریدینگ ویو شبیهسازی کرده و از مزایای آن برای فیلتر کردن نویز بازار و تحلیل حرکتهای واقعی قیمت استفاده کنید.
در زمان نگارش این مقاله، در تریدینگویو هیچ اسکریپت آماده رایگان و کامل برای نمودار رنج بار وجود ندارد. بنابراین، برای نمایش نمودار رنج بار از سایت gocharting.com استفاده شد.
برای استفاده از نمودار رنج بار در gocharting کافی است از منوی Charts، گزینه Range Bars را انتخاب کنید و روی آن کلیک کنید تا نمودار رنج بار روی چارت قیمت اعمال شود.

- برای تغییر تنظیمات، روی نمودار رنج بار دابل کلیک کنید و در پنجره باز شده تغییرات دلخواه را وارد کرده و روی Ok کلیک کنید تا تنظیمات جدید روی چارت اعمال شوند.

فانتوم بار در نمودار رنج بار، کندلی است که بهصورت موقت روی نمودار ظاهر میشود تا حرکت فعلی قیمت را نمایش دهد، اما تا زمانی که قیمت کل رنج موردنیاز را کامل نکند، این کندل تثبیت نمیشود. بنابراین، فانتومبار فقط یک نمایش بصری موقت است و نباید مبنای قطعی برای ورود/خروج معامله قرار گیرد.
تطبیق اندازه رنج با سبک معاملاتی: اسکالپ، دیترید و سوئینگ
انتخاب اندازه رنج (Range Size) در نمودار رنج بار به شدت به سبک معاملاتی وابسته است. چرا که هر سبک معاملاتی، افق زمانی و میزان نوسانات متفاوتی را دنبال میکند. به عنوان مثال،- در اسکالپ معاملات بسیار کوتاه مدت و هدف، سودهای کوچک و مکرر است. در نتیجه، انتخاب اندازه رنج بسیار کوچک معقول به نظر میرسد.
- در دی تریدینگ، تریدر به دنبال کسب سود از حرکات متوسط قیمت است و به همین دلیل، بهترین انتخاب برای اندازه رنج نیز یک میزان متوسط است.
- در سوئینگ تریدینگ، معاملات میان مدت هستند و تریدر به دنبال شکار روندهای بزرگتر است.
سبک معاملاتی | افق زمانی | اندازه رنج پیشنهادی در فارکس | اندازه رنج پیشنهادی در فیوچرز | اندازه رنج پیشنهادی در رمزارزها |
---|---|---|---|---|
اسکالپ | چند ثانیه تا دقیقه | 2 تا 5 پیپ | 1 تا 2 تیک | 5 تا 20 دلار یا <0.2% حرکت قیمت |
دیتریدینگ | چند دقیقه تا ساعت | 10 تا 20 پیپ | 4 تا 8 تیک | 50 تا 100 دلار یا 0.5–1% حرکت قیمت |
سوئینگ | چند روز تا هفته | 30 تا 50 پیپ | 10 تا 20 تیک | 200 تا 500 دلار یا 2–3% |
استراتژیهای پایه معامله با نمودار رنج بار و پرایس اکشن
نمودار رنج بار به دلیل تمرکز بر حرکت واقعی قیمت، بستر بسیار مناسبی برای اجرای استراتژیهای پرایس اکشن است. در ادامه چهار استراتژی کلیدی را بررسی میکنیم:
روندگیری و شناسایی شکستها برای ورود به معامله با نمودار رنج بار
همانطور که قبلتر اشاره شد، در نمودار رنج بار شناسایی ساختار HH/HL در روند صعودی و LH/LL در روند نزولی سادهتر است. بنابراین، معاملهگر میتواند در جهت روند وارد معامله شود؛ یعنی در روند صعودی وارد معامله خرید و در روند نزولی، وارد معامله فروش یا شورت شود.

اجرای استراتژی میانگین برگشت و اسکالپ با استفاده از آجرهای رنج بار
- استراتژی بازگشت به میانگین (Mean Reversion): اگر قیمت پس از حرکت سریع به محدوده عرضه/تقاضا برسد، میتوان از برگشتهای کوتاه برای شکار معاملات سریع استفاده کرد.
- استراتژی اسکالپ: در رنجهای کوچک (مثلاً 2 تا 5 پیپ در فارکس یا چند دلار در کریپتو)، معاملهگر میتواند با ورود و خروجهای سریع از نوسانهای خرد استفاده کند.

ترکیب سیگنالهای پرایس اکشن با ساختار کندلهای نمودار
در نمودار رنج بار فقط وقتی که حرکت واقعی قیمت اتفاق بیفتد کندل ساخته میشود، بنابراین الگوهای پرایس اکشن مثل پینبار (Pin Bar)، اینگالفینگ (Engulfing) یا اینساید بار شفافتر و قابل اعتمادتر دیده میشوند. همچنین، چون کندلهای رنجبار فقط حرکت واقعی را نشان میدهند، احتمال شکلگیری الگوهای فیک کمتر است.
به عنوان مثال، وقتی در نمودار رنج بار شکست مقاومت رخ دهد و همزمان، روی کندل رنج بار یک الگوی پرایس اکشن اینگالف صعودی ظاهر شود، اعتبار شکست چند برابر میشود و سیگنال ورود قوی به معامله است.
تعیین نقاط ورود و خروج و مدیریت ریسک در معامله با نمودار رنج بار
در تعیین نقاط ورود و خروج و مدیریت ریسک در معامله با نمودار رنج بار، همواره نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
نحوه تعیین نقاط ورود و خروج
نقاط ورود
- ورود در شکست: وقتی قیمت از محدوده تراکم یا سطح حمایت/مقاومت عبور میکند، رنج بار به خوبی این شکست را نشان میدهد. در نتیجه:
- بعد از بسته شدن اولین کندل رنجبار پشت سطح شکستهشده وارد شوید؛
- یا برای ورود امنتر، منتظر پولبک به سطح شکستهشده بمانید و سپس وارد شوید.

- ورود در برگشت (Reversal Entry): در نواحی عرضه و تقاضا، با دیدن الگوهای پرایس اکشن مثل پینبار یا اینگالفینگ روی نمودار رنج بار، میتوان وارد معامله معکوس شد.
نقاط خروج
- خروج در تارگت تکنیکال: با رسیدن قیمت به سطح حمایت و مقاومت بعدی یا محدوده عرضه و تقاضای مقابل از معامله خارج شوید.
- خروج در سیگنال معکوس: با تشکیل ساختار LH/LL در روند صعودی یا HH/HL در روند نزولی (که نشانههای تغییر روند هستند)، از معامله خارج شوید.
- خروج پلهای: بخشی از معامله را در تارگت اول ببندید و بقیه را در تارگتهای بعدی.
نحوه مدیریت ریسک
برای رعایت اصول مدیریت ریسک موارد زیر را به خاطر داشته باشید:
حد ضرر (استاپ لاس):
- همیشه پشت کندل یا محدودهی رنج اخیر گذاشته میشود؛
- برای معاملات برگشتی، پشت ناحیه عرضه/تقاضا کاشته میشود؛
- برای معاملات شکست، کمی پایینتر/بالاتر از سطح شکستهشده قرار میگیرد.

- نسبت ریسک به ریوارد:
رعایت نسبت حداقل 1:2 یا 1:3 توصیه میشود، بنابراین اگر در معاملهای استاپ لاس 10 پیپ است، تارگت باید حداقل 20–30 پیپ باشد.
دقت کنید که هر چه اندازه رنج کوچکتر باشد سیگنالهای بیشتری تولید میشود، اما به مدیریت ریسک دقیقتری نیاز دارد.
تفاوت نمودار رنج بار با نمودار هیکن آشی (Heikin Ashi)
نمودار هیکن آشی نوعی کندلسازی میانگینگیری شده است که براساس فرمولی از اوپن، کلوز، های و لو کندلهای قبلی ساخته میشود. هدف اصلی این نمودار، صاف کردن نوسانات و نمایش روانتر روندها است، در حالی که هدف نمودار رنج بار حذف نویزهای زمانی و تمرکز بر حرکت واقعی قیمت است. همچنین، برخلاف نمودار رنج بار، هیکنآشی زمان محور است.

تفاوت نمودار رنج بار با نمودار رنکو (Renko)
نمودارهای رنکو و رنج بار هر دو به جای زمان بر حرکات قیمت تمرکز دارند، اما در نحوه ساختار میلهها (بارها) با هم متفاوتاند.
در نمودار رنکو از «آجرهای» با اندازه ثابت استفاده میشود که تنها زمانی ظاهر میشوند که قیمت به اندازه مشخصی در یک جهت حرکت کند. در این روش زمان و حجم نادیده گرفته میشوند.
در مقابل، نمودار رنج بار نیز زمان را در نظر نمیگیرد، اما هر آجر آن نشاندهنده یک دامنه قیمتی مشخص (از بیشترین تا کمترین قیمت) است و میتواند اندازههای متفاوتی داشته باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر، به مقاله چارت رنکو در آرون گروپس مراجعه نمایید.

نمودار رنکو حرکات مهم و قابل توجه قیمت را فیلتر میکند، در حالی که رنج بار بر دامنه نوسان قیمت در یک محدوده مشخص تمرکز دارد.
تفاوت نمودار رنج بار با نمودار کاگی (Kagi)
نمودار کاگی نوعی نمودار ژاپنی است که تنها براساس تغییر جهتهای قیمتی رسم میشود. در این نمودار هرگاه قیمت بیش از یک آستانه مشخص تغییر کند، جهت نمودار عوض میشود. ضخامت خطوط نیز در این نمودار تغییر میکند و این تغییرها نشاندهنده غلبه عرضه یا تقاضا هستند.
در مقاله نمودار کاگی در آرون گروپس، همه چیز را درباره این نمودار بخوانید.

اشتباهات رایج در انتخاب رنج بسیار کوچک یا بزرگ
انتخاب صحیح اندازه رنج در نمودار رنج بار تاثیر مستقیمی بر کیفیت تحلیل و معاملات دارد. انتخاب رنج بسیار کوچک موجب افزایش نویز قیمتی، تولید سیگنالهای کاذب و در نهایت ورود و خروجهای مکرر میشود.
در مقابل، انتخاب رنج بیش از حد بزرگ باعث از دست رفتن جزئیات حرکات بازار، دریافت سیگنالهای دیرهنگام و افزایش ریسک معاملاتی خواهد شد.
راهکار بهینه، یافتن تعادل میان رنج کوچک و بزرگ متناسب با سبک معاملاتی و سطح نوسان دارایی است. به علاوه، استفاده از ابزارهایی مانند ATR میتواند در تعیین رنج پویا و سازگار با شرایط بازار نقش مهمی ایفا کند. به این ترتیب، معاملهگر قادر خواهد بود تحلیل پرایس اکشن دقیقتری داشته و با مدیریت ریسک مناسب، کارایی معاملات خود را افزایش دهد.
نتیجهگیری
نمودار رنج بار ابزاری کارآمد برای معاملهگرانی است که میخواهند نویزهای زمانی بازار را حذف کرده و تنها بر حرکات واقعی قیمت تمرکز کنند. با انتخاب صحیح اندازه رنج و ترکیب آن با پرایس اکشن و مدیریت ریسک، میتوان به سیگنالهای معتبرتری دست یافت و بازدهی معاملات را افزایش داد. این نمودار، پلی است میان سادگی بصری و دقت تحلیلی در بازارهای مالی.