الگوی مستطیل یکی از الگوهای قیمت است؛ الگوهایی که خود از مهمترین ابزارهای تحلیل تکنیکال هستند. الگوهایی ساده و تکرار شونده در طول نمودار قیمت که تشخیص به موقع آنها میتواند به معاملهگر در پیشبینی حرکتهای بعدی قیمت و یافتن بهترین نقاط ورود و خروج کمک کند. اغلب این الگوها در قالب اشکال هندسی هستند (مانند الگوی مستطیل، مثلث، گوه و …) و برخی دیگر اشکال فانتزی دارند مانند الگوی سر و شانه یا کاپ.
در این مقاله قصد داریم به طور خاص به الگوی مستطیل بپردازیم و ضمن آشنایی با انواع و کاربردهای آن، نگاهی به نحوه معامله کردن الگوی مستطیل خواهیم انداخت.
اگر به این موضوع علاقمندید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
الگوی مستطیل چیست؟
الگوی مستطیل (rectangle pattern) یک الگوی حرکت قیمت است که در چارت قیمت پدیدار میشود. این الگو در طول یک روند قیمت شکل میگیرد؛ زمانی که اصطلاحا قیمت صبر میکند تا نفسی بگیرد و پس از مدتی حرکت در روند قبلی را از سر بگیرد.
الگوی مستطیل زمانی در چارت مشاهده میشود که قیمت کف و سقفهای متوالی را در یک محدوده کوچک تشکیل دهد؛ محدودهای که از دو خط حمایت و مقاومت موازی و نزدیک به هم تشکیل شده و شبیه به یک مستطیل است.
تشکیل الگوی مستطیل میگوید که در حال حاضر هیچ روندی در بازار وجود ندارد و قیمت بارها و بارها به خطوط حمایت و مقاومت برخورد و بین آنها نوسان خواهد کرد. به بیان دیگر، در چنین شرایطی معاملهگران مطمئن نیستند که آیا روند قبلی بازار از سر گرفته میشود یا خیر و ترجیح میدهند که قبل از شروع روند، چند بار سطوح حمایت و مقاومت را تست کنند.
رنج زدن بازار تنها زمانی به پایان خواهد رسید که در الگوی مستطیل یک شکست به وجود بیاید و قیمت از آن خارج شود. بعد از شکست مستطیل، قیمت روند حرکت قبل از تشکیل الگو را ادامه خواهد داد.
با این حال، هر شکستی یک شکست موفقیتآمیز نیست و این امکان وجود دارد که قیمت بعد از شکستن الگوی مستطیل و خروج از آن، دوباره به مستطیل و محدودهی باریک بین حمایت و مقاومت برگردد و رنج زدن را ادامه دهد. در این حالت، اصطلاحا گفته میشود که یک شکست فیلدشده (Failed Break) رخ داده است.
انواع الگوی مستطیل
به طور کلی دو نوع الگوی مستطیل داریم:
الگوی مستطیل صعودی؛
الگوی مستطیل نزولی.
الگوی مستطیل صعودی
الگوی مستطیل صعودی در میانهی یک روند صعودی شکل میگیرد. وقتی که قیمت در یک روند صعودی قرار دارد و پس از مدتی، توقف کرده و شروع به رنج زدن در یک محدوده قیمتی کوچک میکند. در این محدوده -که محل شکلگیری الگوی مستطیل است- خریداران و فروشندگان به صورت پیدرپی خطوط حمایت و مقاومت را تست میکنند. اینجا همان جایی است که تعداد خریداران و فروشندگان بازار با هم برابرند.
اگر قیمت الگوی مستطیل را به سمت بالا بشکند، الگوی مستطیل صعودی تکمیل میشود که یک سیگنال خرید است. در این صورت قیمت حداقل به اندازه ارتفاع مستطیل بالا خواهد رفت.
الگوی مستطیل نزولی
الگوی مستطیل نزولی در میانه یک روند نزولی شکل میگیرد. در روند نزولی، فشار فروشندگان بالاست اما، در جایی از حرکت قیمت این فشار کم شده و قیمت در یک محدوده کوچک شروع به نوسان میکند. در محدوده درون مستطیل، تعداد خریداران و فروشندگان متعادل است و قیمت به صورت پیدرپی کف و سقفهایی موازی را تست میکند.
اگر قیمت مستطیل را به سمت پایین شکسته و به روند نزولی خود ادامه دهد، الگوی مستطیل تکمیل میشود که یک سیگنال فروش است. در این حالت قیمت میتواند حداقل به اندازه ارتفاع مستطیل ریزش داشته باشد.
مزایا و معایب الگوی مستطیل
انواع الگوی مستطیل در تحلیل تکنیکال بسیار مورد استفاده هستند. با این حال، این الگوها مزایا و معایبی دارند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
مزایای الگوی مستطیل
تشخیص و تفسیر الگوی مستطیل ساده و برای پیشبینی حرکت روند بعدی بازار بسیار کاربردی است.
برای هر دو دسته ی تریدرهای کوتاهمدت و بلندمدت کاربرد دارد.
میتوان از آنها برای تعیین دقیقتر نقاط ورود و خروج از معامله استفاده کرد.
معایب الگوی مستطیل
معامله مستطیل سخت است چرا که، گاه به نظر میرسد قیمت قرار است به سطح حمایت یا مقاومت بخورد اما، بر خلاف انتظار مستطیل را شکسته، از آن خارج شده و مجددا به درون مستطیل بر میگردد.
در بسیاری از اوقات نیز قیمت در محدوده مستطیل نوسان میکند اما، لزوما به سطح حمایت و مقاومت برخورد نمیکند. اینها مواردی هستند که معاملهگران را گمراه میکنند و میتوانند منجر به ضرر آنها شوند.
اگرچه تشکیل الگو زمان میبرد و برای تایید تشکیل آن بایستی قیمت حداقل سه بار با خطوط حمایت و مقاومت برخورد داشته باشد اما، احتمال اینکه الگو خیلی سریع بشکند و در نتیجه فرصت معامله از دست برود نیز بسیار زیاد است.
ممکن است الگوی مستطیل بشکند اما، حرکت قیمت بسیار کم باشد و بعد از آن، دوباره رنج زدن را شروع کند. در واقع شکست مستطیل با حرکت قدرتمند قیمت خیلی کمتر از حرکت ضعیف قیمت دیده میشود.
نحوه معامله با الگوی مستطیل
در اولین گام برای معامله الگوی مستطیل، بایستی تشکیل آن را تشخیص داد. برای شروع باید به دنبال یک محدوده رنج بعد از سپری شدن یک روند قیمت باشید.
حال باید خطوط حمایت و مقاومت موازی را در بالا و پایین محدوده رنج قیمت رسم کنید. اگر قیمت حداقل سه بار به خطوط حمایت و مقاومت برخورد کند، تشکیل الگوی مستطیل تایید میشود. اکنون معاملهگر میتواند استراتژی معاملاتی خود را چیده و آن را پیاده کند. به طور کلی به دو روش میتوان با الگوی مستطیل معامله کرد؛ معامله در محدوده رنج و معامله در محدوده شکست.
معامله در محدوده رنج (Range Trading)
اگرچه تشکیل و شکست الگوی مستطیل مدتی طول میکشد اما، معاملهگرانی وجود دارند که منتظر شکست مستطیل نمیمانند و تلاش میکنند که از محدوده رنج سود بگیرند.
این تریدرها، هنگامیکه قیمت شروع به بالا رفتن کند در نزدیکی خط حمایت خرید خود را انجام میدهند، استاپ لاس را دقیقا زیر خط حمایت میگذارند و حد سود را زیر خط مقاومت تنظیم میکنند.
در مقابل، وقتی که قیمت شروع به کاهش میکند، در نزدیکی خط مقاومت وارد پوزیشن شورت میشوند، استاپ لاس را بالاتر از خط مقاومت و حد سود را بالاتر از خط حمایت میکارند.
در صورتیکه قیمت خلاف انتظار عمل کرده و الگوی مستطیل را بشکند، حد ضرر فعال شده و معامله با اندکی ضرر بسته خواهد شد.
معامله در محدوده شکست (breakout Trading)
معاملهگران شکست تنها پس از شکست قطعی خطوط حمایت یا مقاومت وارد عمل میشوند. نحوه معامله الگوهای مستطیل صعودی و نزولی به شرح زیر است:
معامله الگوی مستطیل صعودی: اگر قیمت الگوی مستطیل را به سمت بالا بشکند (یعنی از خط مقاومت عبور کند)، معاملهگر پوزیشن Buy یا خرید میگیرد و حد ضرر را درست در وسط مستطیل میگذارد. پیشبینی این است که قیمت حداقل به اندازه ارتفاع مستطیل صعود خواهد کرد بنابراین، اندازه ارتفاع مستطیل را به خط مقاومت اضافه میکند و حد سود در همان جا گذاشته میشود.
معامله الگوی مستطیل نزولی: اگر قیمت الگو را به سمت پایین بشکند یعنی خط حمایت عبور کند، معاملهگران وارد پوزیشن شورت میشوند. حد ضرر درست در وسط مستطیل و حد سود به اندازه ارتفاع مستطیل و زیر خط حمایت گذاشته میشود. (خط حمایت منهای ارتفاع مستطیل)
اندازه گیری ارتفاع در الگوی مستطیل
اندازه ارتفاع در الگوی مستطیل، برابر است با بالاترین قیمت (یعنی قیمت خط مقاومت) منهای پایینترین قیمت (یعنی قیمت خط حمایت).
به عنوان یک مثال عددی، فرض کنید که سهام AAA در یک روند صعودی قرار داشته اما، مدتی است که بین محدودهی 50 دلار (خط حمایت) و 55 دلار (خط مقاومت) رنج میزند و تشکیل الگوی مستطیل تایید شده است. پس از مدتی، قیمت الگوی مستطیل را در یک الگوی ادامه دهنده شکسته و روند صعودی از سر گرفته میشود.
معاملهگری که میخواهد شکست الگوی مستطیل صعودی را معامله کند بایستی مراحل زیر را دنبال کند:
در اسرع وقت و در نزدیکی خط مقاومت وارد پوزیشن لانگ یا خرید شود.
حد ضرر را در وسط مستطیل (52.5 دلار) تنظیم کند.
قیمت به اندازه ارتفاع مستطیل بالا خواهد رفت. در اینجا ارتفاع مستطیل برابر است با : 55-50 که مساوی است با 5 دلار.
حال بایستی ارتفاع مستطیل به خط مقاومت اضافه شود (55+5=60 دلار) و حد سود روی 60 دلار تنظیم شود.
کاربرد الگوی مستطیل
الگوی مستطیل اطلاعات بسیار ارزشمندی را درباره سنتیمنت معاملهگران و قیمت در اختیار ما قرار میدهد. وقتی قیمت درون مستطیل است، به معنای تعادل خریداران و فروشندگان است یعنی، آنها معتقدند که در حال حاضر و پس از روند قبلی، قیمت منصفانه است. سپس وقتی که تعداد یک گروه از گروه دیگر بیشتر شود، مستطیل شکسته شده و بازار از تعادل خارج میشود.
هر گاه الگوی مستطیل به سمت بالا شکسته شود، نشان از سنتیمنت مثبت بازار و تداوم قدرت خریداران دارد و در مقابل، شکست مستطیل به سمت پایین فشار فروشندگان و تداوم سنتیمنت منفی بازار را نمایش میدهد.
از طرفی، الگوی مستطیل برای ارزیابی قدرت روند مورد استفاده قرار میگیرد. بسته به اینکه میزان حرکت قیمت پس از شکست الگوی مستطیل به چه مقدار باشد، میتوان قدرت روند را برآورد کرد: هر چه حرکت قیمت پس از شکست بیشتر باشد، روند قویتر است.
الگوی پرچم (Flag Pattern)
همانطور که از اسمش پیداست الگوی پرچم (Flag Pattern) شبیه به یک پرچم و شامل دو بخش است:
میله پرچم؛
پرچم.
میله پرچم حرکت اولیه قوی و شدید صعودی یا نزولی قیمت را نشان میدهد. پرچم فاز تثبیت قیمت را نشان میدهد و مثل یک کانال شیبدار کوچک است. شیب پرچم در خلاف جهت روند قیمت است.
جهت حرکت قیمت پس از تشکیل الگوی پرچم در ادامه روند قبلی است:
اگر روند قبل از تشکیل پرچم صعودی باشد، بعد از الگو هم معمولاً روند صعودی ادامه مییابد (الگوی پرچم صعودی)
اگر روند قبل از تشکیل پرچم نزولی باشد، پس از الگو نیز حرکت نزولی قیمت ادامه خواهد یافت (الگوی پرچم نزولی)
بعد از شکست الگوی پرچم، قیمت معمولا با همان شدت روند قبلی و به اندازه میله پرچم حرکت خواهد کرد.
تفاوت الگوی پرچم و الگوی مستطیل
پرچم و مستطیل هر دو از الگوهای قیمتی مورد استفاده در تحلیل تکنیکال هستند اما، تفاوتهایی دارند که بر اساس شکل، مدت زمان و عملکرد آنها در بازار مشخص میشود. این تفاوتها عبارتند از:
الگوی پرچم معمولاً شیبدار است، در حالی که الگوی مستطیل به صورت افقی یا بدون شیب مشخص است.
اگرچه الگوی مستطیل میتواند کوتاهمدت هم باشد اما، معمولا بیشتر از الگوی پرچم طول میکشد.
بعد از شکست قیمت، هدف قیمت در الگوی مستطیل به اندازه ارتفاع مستطیل است در حالیکه، در الگوی پرچم به اندازه میله پرچم است.
به طور کلی، میتوان گفت که الگوی پرچم نشانهایست بر توقف کوتاهمدت و تثبیت قیمت در طول یک روند قوی قیمت، در حالی که الگوی مستطیل نشاندهنده یک دوره استراحت قیمت با نوساناتی محدود در یک بازه مشخص است.
نتیجهگیری
الگوی مستطیل یکی از الگوهای پرکاربرد قیمتی است که در نمودار قیمت تشکیل میشود. با تشخیص الگوی مستطیل، ضمن اینکه موقعیتهای معاملاتی خوبی ایجاد میشود، میتوان برآوردی از وضعیت فعلی بازار و جهت حرکت آینده آن نیز به دست آورد.
الگوی مستطیل نشاندهنده یک محدوده رنج در بازار است که پس از یک روند حرکت قیمت ایجاد شده است. دو خط حمایت و مقاومت الگوی مستطیل را تشکیل میدهند که قیمت مابین آنها بالا و پایین میرود و کف و سقفهای متوالی ایجاد میکند. اگر قیمت سه بار به این خطوط برخورد کند، تشکیل الگوی مستطیل تایید میشود.
با خروج قیمت از مستطیل، الگو تکمیل شده و امکان ورود به معامله ایجاد میشود. پس از شکست مستطیل، قیمت عموما به اندازه ارتفاع مستطیل و در جهت روند قبلی حرکت خواهد کرد.
سنا دانش آموخته کارشناسی ارشد فیزیک ذرات بنیادی از دانشگاه اراک است. او فعالیت حرفهای خود را به عنوان مدرس فیزیک و کارشناس فروش آغاز کرد و چندین سال در این زمینه مشغول به فعالیت بوده است. سپس به حوزه تولید محتوا روی آورده و پس از مدتی به طور ویژه به تولید محتوای بازارهای مالی ادامه داده است. ترکیب تجربه تدریس مفاهیم پیچیده علمی به زبان ساده و قابل فهم و نیز تجربه فروش، یادگیری مهارتهای ارتباطی قوی، درک بازار و دیدگاه چند بعدی در تولید محتوای تخصصی او در حوزه بازارهای مالی کاملا مشهود است.
با سنا از طریق زیر میتوانید در ارتباط باشید:
[email protected]