الگوی هیکاکی (Hikkake) یکی از الگوهای نموداری در تحلیل تکنیکال است که بهعنوان یک الگوی شکست جعلی یا فریبکارانه شناخته میشود. این الگو زمانی رخ میدهد که بازار ابتدا یک شکست اشتباه (فیک بریکاوت) در یک جهت نشان میدهد و سپس در جهت مخالف حرکت میکند. این الگو معمولاً برای شناسایی تغییرات کوتاهمدت در روند قیمت استفاده میشود و به معاملهگران این امکان را میدهد که فرصتهای معاملاتی را بر اساس این شکستهای جعلی پیدا کنند.
پترن تریدینگ چیست؟ و چه انواعی دارد؟
پترن تریدینگ یا معاملات بر اساس الگوها یکی از روشهای محبوب در تحلیل تکنیکال است که معاملهگران از آن برای شناسایی فرصتهای خرید و فروش در بازارهای مالی استفاده میکنند. این روش بر پایه تشخیص الگوهای تکراری در نمودارهای قیمت و رفتار تاریخی بازار بنا شده است. معاملهگران معتقدند که بازارها تمایل دارند بهصورت چرخهای رفتار کنند و الگوهای مشابهی را در طول زمان تکرار کنند. با استفاده از این الگوها، میتوان رفتار آینده قیمت را پیشبینی کرد و تصمیمات معاملاتی بهتری گرفت.
پترن تریدینگ انواع مختلفی از الگوها را شامل میشود که هر کدام نشاندهنده وضعیت خاصی از بازار هستند. یکی از رایجترین الگوها، الگوهای ادامهدهنده هستند. این الگوها نشاندهنده این هستند که روند فعلی بازار پس از یک وقفه کوتاه ادامه خواهد داشت. از مهمترین این الگوها میتوان به الگوی پرچم (Flag) و الگوی مثلث (Triangle) اشاره کرد. در این الگوها، معمولاً پس از یک حرکت قوی در بازار، یک دوره تثبیت رخ میدهد و سپس روند قبلی ادامه مییابد.
نوع دیگر پترن تریدینگ، الگوهای بازگشتی هستند. این الگوها نشان میدهند که روند فعلی بازار ممکن است به پایان برسد و یک روند جدید آغاز شود. از جمله این الگوها میتوان به الگوی سر و شانه (Head and Shoulders)، الگوی دابل تاپ (Double Top) و دابل باتم (Double Bottom) اشاره کرد. این الگوها اغلب نشاندهنده ضعف در روند فعلی و آمادگی بازار برای تغییر جهت هستند.
یکی دیگر از انواع پترن تریدینگ، الگوهای کندلی هستند که به دلیل قابلیت بالای آنها در تشخیص نقاط بازگشت و تایید روندها بسیار محبوب هستند. الگوهایی مانند الگوی دوجی (Doji)، هارامی (Harami) و چکش (Hammer) به معاملهگران کمک میکنند تا تغییرات کوتاهمدت در جهت قیمت را شناسایی کنند. این الگوها با بررسی رفتار قیمت در یک دوره زمانی کوتاه، اطلاعات ارزشمندی در مورد روانشناسی بازار ارائه میدهند.
به صورت کلی کاربرد اصلی پترن تریدینگ در شناسایی نقاط ورود و خروج مناسب به بازار است. معاملهگران با استفاده از این الگوها میتوانند زمان مناسب برای خرید یا فروش یک دارایی را تشخیص دهند.
الگوی هیکاکی (Hikkake) چیست؟
الگوی هیکاکی (Hikkake) یکی از الگوهای نموداری است که در تحلیل تکنیکال برای شناسایی شکستهای جعلی (False Breakout) و تغییر جهت احتمالی قیمت استفاده میشود. این الگو به معاملهگران کمک میکند تا به جای دنبال کردن شکستهای سطحی، روی حرکات قیمت دقیقتر تمرکز کنند.
این الگو بهطور خاص زمانی رخ میدهد که قیمت ابتدا به شکلی نادرست از یک سطح حمایتی یا مقاومتی عبور میکند (شکست اشتباه)، اما به سرعت تغییر جهت داده و به سمت مخالف حرکت میکند.
اجزای تشکیل دهنده الگوی هیکاکی (Hikkake)
برای درک بهتر الگوی هیکاکی، در ادامه اجزای تشکیلدهنده آن را به دقت بررسی میکنیم.
شمع اولیه (Inside Bar): الگوی هیکاکی با یک شمع کوچک آغاز میشود که بهطور کامل در محدوده شمع قبلی خود قرار دارد. به این شمع، Inside Bar گفته میشود. این حالت نشاندهنده کاهش نوسانات بازار و نبود تصمیمگیری قاطع در میان معاملهگران است. در این مرحله، قیمت نه میتواند به سمت بالا و نه به سمت پایین حرکت کند، و در محدودهای کوچکتر نسبت به شمع قبلی قرار میگیرد.
شمع شکست (False Breakout): پس از تشکیل شمع داخلی (Inside Bar)، شمع بعدی باید بهصورت شکست از بالا یا پایین محدوده شمع قبلی حرکت کند. این شکست ممکن است معاملهگران را فریب دهد که قیمت در حال تغییر جهت است. با این حال، این شکست موقتی است و معمولاً قیمت در جهت شکست، ادامه پیدا نمیکند. به همین دلیل، به این مرحله شکست جعلی میگویند.
بازگشت قیمت (Reversal): در مرحله بعدی، قیمت به سرعت در جهت مخالف شکست جعلی حرکت میکند. این تغییر جهت، نشانهای از پایان فاز فریبکارانه است. معاملهگران در این مرحله متوجه میشوند که شکست قبلی نادرست بوده و بازار در حال بازگشت است. این حرکت معکوس معمولاً قدرتمند است اما به معاملهگران امکان ورود به معامله در جهت جدید را میدهد.
تأیید (Confirmation): برای تایید الگوی هیکاکی، قیمت باید پس از شکست جعلی بهطور مداوم در جهت جدید حرکت کند. این حرکت میتواند با افزایش حجم معاملات و تغییر روند قیمت همراه باشد. در صورتی که قیمت بهطور قاطع در یک یا دو کندل در جهت جدید حرکت کند، الگو تأیید شده و معاملهگران میتوانند در این نقطه وارد معامله شوند.
حال، با توجه به نوع ترکیب اجزای الگوی هیکاکی، دو نوع الگوی هیکاکی صعودی و نزولی وجود دارد که در ادامه بیشتر با آنها آشنا میشویم.
هیکاکی صعودی (Bullish Hikkake)
الگوی هیکاکی صعودی زمانی رخ میدهد که شکست اولیه در جهت نزولی (پایین) رخ داده و سپس قیمت بهطور ناگهانی تغییر جهت داده و صعود میکند. این الگو میتواند نشانهای از بازگشت بازار به روند صعودی باشد و فرصتی برای خرید فراهم کند.
فرض کنید نمودار یک سهام را بررسی میکنید که قیمت آن در حال کاهش است. قیمت به یک محدوده حمایتی نزدیک میشود که در سطح 1000 دلار قرار دارد. قیمت به محدوده 1000 دلار میرسد و یک کندل کوچک (Inside Bar) در بازه 1000 تا 1005 دلار تشکیل میشود. در کندل بعدی، قیمت به زیر سطح حمایتی 1000 دلار نفوذ میکند و به 995 دلار میرسد. این شکست نشاندهنده ضعف موقت در بازار است، اما معاملهگران حرفهای میدانند که این حرکت یک شکست جعلی است. بعد از شکست جعلی، قیمت به سرعت بالای 1000 دلار بازمیگردد و شمع بعدی در سطح 1010 دلار بسته میشود. این حرکت معکوس، تاییدی است برای تشکیل الگوی هیکاکی صعودی.
معامله گران می توانند پس از مشاهده بازگشت قیمت به بالای سطح 1000 دلار و بسته شدن شمع در حوالی 1010 دلار، در سطح 1010 دلار وارد موقعیت خرید شوند. برای مدیریت ریسک، حد ضرر را میتوانید در زیر پایینترین نقطه شکست جعلی یعنی 994 دلار قرار دهید. همچنین برای تعیین حد سود، میتوانید سطح مقاومت بعدی را در نظر بگیرید. فرض کنید سطح مقاومت بعدی در 1040 دلار است. در این سطح، حد سود خود را تنظیم میکنید.
هیکاکی نزولی (Bearish Hikkake)
در مقابل، الگوی هیکاکی نزولی زمانی رخ میدهد که یک شکست صعودی بهصورت جعلی اتفاق میافتد و سپس قیمت به سمت پایین حرکت میکند. این الگو معمولاً نشاندهنده بازگشت به روند نزولی است و میتواند فرصتهای مناسبی برای فروش ارائه دهد.
اینبار فرض کنید نمودار یک جفت ارز در بازار فارکس را تحلیل میکنید. قیمت در حال نزدیک شدن به یک محدوده مقاومتی در سطح 1.2000 است. قیمت به سطح 1.2000 میرسد و یک کندل کوچک (Inside Bar) در بازه 1.1990 تا 1.2000 تشکیل میشود. در کندل بعدی، قیمت به بالای سطح مقاومتی 1.2000 شکسته و به 1.2020 میرسد. این حرکت ممکن است نشاندهنده شکستن مقاومت باشد، اما این شکست بهطور موقتی رخ داده است. بعد از شکست جعلی، قیمت به سرعت به زیر 1.2000 بازمیگردد و کندل بعدی در 1.1980 بسته میشود. این حرکت تاییدی است بر الگوی هیکاکی نزولی.
پس از مشاهده بازگشت قیمت به زیر سطح مقاومتی 1.2000 و بسته شدن شمع در زیر 1.1980، میتوانید در سطح 1.1980 وارد موقعیت فروش شوید. حد ضرر را نیز میتوانید در بالای نقطه شکست جعلی یعنی 1.2025 قرار دهید. همچنین برای تعیین حد سود، سطح حمایتی بعدی را هدف قرار دهید. اگر سطح حمایتی بعدی در 1.1900 باشد، حد سود خود را در این سطح قرار میدهید.
چه عواملی میتوانند اعتبار الگوی هیکاکی را بیشتر کنند؟
الگوی هیکاکی به عنوان یکی از الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال، میتواند با توجه به عوامل مختلفی اعتبار بیشتری پیدا کند. یکی از مهمترین عوامل تکنیکالی که میتواند اعتبار این الگو را افزایش دهد، وجود حجم معاملات است.
هنگامی که حجم معاملات در زمان شکلگیری الگو به خصوص در لحظه شکست جعلی افزایش یابد و سپس در زمان بازگشت قیمت حجم معاملات بهطور معناداری افزایش یابد، این نشانهای از تأیید قدرت الگو است. حجم بالای معاملات در این مراحل نشان میدهد که خریداران یا فروشندگان بهصورت جدی وارد بازار شدهاند و احتمال ادامه حرکت بازگشتی افزایش مییابد.
عامل دیگر برای تقویت اعتبار الگوی هیکاکی استفاده از شاخصهای تکنیکال است. شاخصهایی مثل شاخص قدرت نسبی (RSI) یا شاخص مکدی (MACD) میتوانند به شناسایی نقاط ضعف یا قدرت در بازار کمک کنند. برای مثال، اگر در زمان تشکیل الگوی هیکاکی شاخص RSI در محدودههای اشباع خرید یا فروش قرار داشته باشد، احتمال بازگشت قیمت و تأیید الگو بیشتر است. همچنین، واگرایی مثبت یا منفی در شاخص مکدی میتواند نشاندهنده تغییر جهت قیمت و تقویت الگوی هیکاکی باشد.
یکی دیگر از عوامل مهم در افزایش اعتبار الگوی هیکاکی، موقعیت آن نسبت به سطوح حمایت و مقاومت کلیدی است. اگر الگوی هیکاکی در نزدیکی یک سطح حمایت یا مقاومت قوی شکل بگیرد، اعتبار بیشتری پیدا میکند. شکست جعلی در این سطوح میتواند به معاملهگران این سیگنال را بدهد که بازار آماده تغییر جهت است. وجود الگو در این نقاط حساس از نظر تکنیکالی میتواند الگو را تقویت کند، چرا که این سطوح اغلب نقاط تصمیمگیری برای معاملهگران بزرگ و نهادی هستند.
علاوه بر این، توجه به تایمفریمهای بالاتر میتواند اعتبار الگو را افزایش دهد. اگر الگوی هیکاکی در تایمفریمهای بالاتر مثل نمودار روزانه یا هفتگی شکل بگیرد، اعتبار آن بیشتر از زمانی است که در تایمفریمهای پایینتر مثل نمودار ساعتی یا ۱۵ دقیقهای تشکیل شود. الگوهایی که در تایمفریمهای بالاتر مشاهده میشوند معمولاً نشاندهنده تغییرات بزرگتر و با دوامتری در روند بازار هستند و احتمال موفقیت آنها بیشتر است.
در نهایت، تحلیل رفتار قیمت در کندلهای بعد از شکست جعلی نیز میتواند به افزایش اعتبار الگوی هیکاکی کمک کند. اگر پس از شکست جعلی قیمت بهسرعت به جهت مخالف بازگردد و کندلهای قوی با بدنههای بزرگ در جهت بازگشتی تشکیل شوند، این میتواند نشانهای از قدرت بازگشت و تایید الگو باشد. اگر بازگشت قیمت ضعیف و همراه با نوسانات کم باشد، اعتبار الگو کاهش مییابد و احتمال شکست آن بیشتر خواهد بود.
مزایا و معایب الگوی هیکاکی (Hikkake)
الگوی هیکاکی (Hikkake) به عنوان یک الگوی تکنیکال برای شناسایی شکستهای جعلی و تغییرات قیمتی بازار، مزایا و معایب خاص خود را دارد. در ادامه به بررسی دقیق هر یک از این مزایا و معایب میپردازیم:
مزایا الگوی هیکاکی (Hikkake)
مزایای این الگو عبارتست از:
شناسایی شکستهای جعلی (False Breakouts): الگوی هیکاکی به معاملهگران کمک میکند تا شکستهای جعلی را شناسایی کنند. این یکی از مهمترین مزایای این الگو است، زیرا بسیاری از معاملهگران مبتدی ممکن است در دام شکستهای نادرست بازار بیفتند و تصمیمات اشتباهی بگیرند. الگوی هیکاکی به معاملهگران این امکان را میدهد که از فریب بازار اجتناب کنند و منتظر بازگشت قیمت به جهت اصلی باشند.
سادگی در تشخیص: الگوی هیکاکی به نسبت الگوهای پیچیدهتر در تحلیل تکنیکال، ساده است و معاملهگران به راحتی میتوانند آن را در نمودارهای قیمتی شناسایی کنند. این الگو تنها به چند شمع پشت سر هم نیاز دارد که شامل یک شکست جعلی و بازگشت قیمت باشد.
قابلیت استفاده در همه بازارها: یکی از بزرگترین مزایای الگوی هیکاکی این است که میتوان آن را در انواع بازارها (سهام، ارزهای دیجیتال، فارکس و…) بهکار برد. به دلیل انعطافپذیری این الگو، معاملهگران میتوانند از آن در هر بازاری استفاده کنند.
فرصتهای ورود با ریسک کم: الگوی هیکاکی به معاملهگران اجازه میدهد تا پس از مشاهده بازگشت قیمت به جهت اصلی، وارد معاملات شوند. این ورود در نقطه بازگشت باعث میشود که حد ضرر نزدیک به نقطه ورود باشد و ریسک معامله به حداقل برسد.
بهبود مدیریت ریسک: الگوی هیکاکی به دلیل داشتن یک ساختار مشخص و نقاط ورودی و خروجی واضح، میتواند به بهبود مدیریت ریسک کمک کند. معاملهگران میتوانند حد ضرر و حد سود خود را بر اساس الگو تنظیم کنند.
معایب الگوی هیکاکی(Hikkake)
معایب این الگو عبارتست از:
اشتباه در تشخیص شکست جعلی: یکی از معایب الگوی هیکاکی این است که همیشه تشخیص شکست جعلی آسان نیست. در برخی مواقع، قیمت ممکن است به شکست واقعی برسد و معاملهگرانی که بر اساس الگوی هیکاکی وارد معامله شدهاند، متحمل ضرر شوند. این امر میتواند به خصوص در بازارهای پرنوسان مشکلساز باشد.
نیاز به تایید بیشتر: الگوی هیکاکی معمولاً به تایید بیشتر نیاز دارد. در برخی مواقع، ممکن است پس از تشکیل الگوی هیکاکی قیمت نتواند بهدرستی در جهت بازگشتی حرکت کند. بنابراین، معاملهگران باید از ابزارهای مکمل دیگری مثل شاخصهای تکنیکال (RSI، MACD و…) برای تایید صحت الگو استفاده کنند.
محدودیت در زمانبندی: الگوی هیکاکی ممکن است به معاملهگران اجازه ندهد تا در آغاز حرکت بزرگ بازار وارد شوند. این الگو معمولاً پس از وقوع شکست جعلی تأیید میشود، بنابراین معاملهگران ممکن است بخشی از حرکت قیمتی را از دست بدهند. به همین دلیل، زمانبندی دقیق در استفاده از این الگو اهمیت دارد.
کارایی کمتر در روندهای قوی: الگوی هیکاکی در شرایطی که بازار دارای روند قوی (صعودی یا نزولی) باشد، ممکن است کارایی کمتری داشته باشد. در چنین شرایطی، شکستهای جعلی ممکن است بهندرت رخ دهند و بازار به جای بازگشت، به روند خود ادامه دهد. بنابراین، این الگو بیشتر در بازارهای بدون روند یا در شرایطی که روند قوی وجود ندارد، مفید است.
تاخیر در سیگنالدهی: از آنجایی که الگوی هیکاکی نیازمند تایید بازگشت قیمت پس از شکست جعلی است، ممکن است معاملهگران برای ورود به معامله تا زمان تایید الگو منتظر بمانند. این امر ممکن است باعث تاخیر در ورود به معامله و از دست دادن بخشی از سود احتمالی شود.
نتیجهگیری
الگوی هیکاکی یک ابزار قدرتمند برای شناسایی شکستهای جعلی و فرصتهای معاملاتی کوتاهمدت است. این الگو با شناسایی شکستهای جعلی و تغییر جهت قیمت، به معاملهگران کمک میکند تا از حرکات اشتباه بازار بهرهبرداری کنند. با این حال، مانند هر استراتژی دیگری، استفاده از آن نیازمند تجربه و مهارت است و باید با دقت و مدیریت ریسک مناسب استفاده شود.
سامان دانشجوی اقتصاد دانشگاه قم است. او از 4 سال پیش فعالیت خود در بازارهای مالی را با ترید بیت کوین و ارزهای دیجیتال آغاز کرده است و در حال حاضر، به عنوان نویسنده محتوا و پژوهشگر در حوزه ارزهای دیجیتال و فارکس فعالیت میکند. پس از تجربه کار در شرکت فاینارز اکنون به عنوان کارشناس محتوا در آرونگروپس در حال فعالیت است.
با سامان از طریق زیر میتوانید در ارتباط باشید:
[email protected]