چگونه از صورت های مالی در تحلیل فاندامنتال استفاده کنیم؟
اردیبهشت 31, 1403
صورت های مالی به عنوان گزارش های مالی اصلی شرکت ها، اطلاعات جامع و دقیقی در مورد وضعیت مالی، عملکرد شرکت و جریان های نقدی آن ارائه می دهند. تحلیل فاندامنتال که به بررسی بنیادهای مالی و اقتصادی شرکت ها میپردازد، به شدت به اطلاعات مندرج در این صورت های مالی وابسته است. آنچه برای تحلیلگران، معامله گران و مشاوران سرمایه گذاری اهمیت حیاتی دارد داشتن توانایی تشخیص سلامت مالی شرکت ها است تا بتوانند هم فرصت های مناسب سرمایه گذاری را بهتر تشخیص دهند و هم از ریسک های غیرضروری اجتناب کنند. صورت های مالی ابزارهای کارآمدی هستند که اطلاعات منحصر به فردی را درباره وضعیت شرکت ها به دست می دهند.
در این مقاله ابتدا به انواع صورتهای مالی مهم شرکتها اشاره خواهیم کرد و سپس به این می پردازیم که تحلیل فاندامنتال چیست و نقش آن در بازارهای مالی و معامله گری تا چه حد پررنگ و تاثیرگذار است. سپس به نقش صورت های مالی در تحلیل فاندامنتال می پردازیم و خواهیم دید که نحوه استفاده از صورتهای مالی در این نوع از تحلیل به چه شکل است.
اگر به این موضوع علاقمندید، تا پایان با ما همراه باشید.
Table of Contents
صورت های مالی (financial statement)
صورت های مالی اسناد مکتوبی هستند که نحوه عملکرد مالی و فعالیت های تجاری یک شرکت را نشان می دهند. انتشار صورت های مالی تضمین می کند که ارزیابی های مالیاتی، تامین مالی و سرمایه گذاری دقیق باشند.
درست است که صورت های مالی اسناد مالی و حسابداری هستند اما، اگر قصد سرمایه گذاری در بازار سهام را دارید و می خواهید بدانید که وضعیت یک شرکت چطور است و چه جایگاهی در بازار سرمایه و صنعت خود دارد، بایستی بتوانید که صورت های مالی شرکت را بررسی و تحلیل کنید. مهمترین صورت های مالی شرکت که می توانند اطلاعات ارزشمندی در رابطه با سلامت مالی شرکت و وضعیت آن ارائه بدهند، ترازنامه ، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقدی هستند که در ادامه به تفصیل با هر یک آشنا می شویم.
ترازنامه (Balance Sheet)
ترازنامه تصویری کلی و فوری از وضعیت مالی شرکت در یک زمان مشخص ارائه می دهد و نشان دهنده ی ارزش مالی یک شرکت بر اساس ارزش دفتری است. ترازنامه شامل سه بخش مهم زیر است:
- دارایی ها: شامل دارایی های جاری و غیر جاری می شوند.
دارایی های نقدی، دارایی هایی که انتظار می رود طی یک سال تبدیل به پول نقد شوند، حساب های دریافتنی و موجودی کالاها در حوزه دارایی های جاری قرار می گیرند.
دارایی های غیر جاری نیز شامل دارایی هایی که انتظار می رود نقد شدنشان بیش از یکسال به طول بیانجامد، دارایی های ثابت، سرمایهگذاری های بلندمدت، ماشین آلات و تجهیزات می شوند.
انواع دیگر دارایی ها، دارایی های نامشهود هستند که اگرچه به صورت فیزیکی قابل لمس نیستند اما، ارزشمندند و برای کسب درآمد نقشی اساسی ایفا می کنند. از نمونه ی این دارایی ها می توان به حق ثبت اختراع ها و حق کپی رایت ها اشاره کرد.
- بدهی ها: بدهی ها نیز شامل بدهی های جاری و بدهی های غیر جاری می شوند.
بدهی های جاری بدهی هایی هستند که انتظار می رود زیر یکسال تسویه شوند. حسابهای پرداختنی و وامهای کوتاهمدت نیز در این حوزه قرار می گیرند.
بدهی های غیر جاری نیز شامل وامهای بلندمدت، بدهیهای مالیاتی معوقه و بدهی هایی می شوند که بازپرداخت آنها می تواند بیش از یکسال به طول بیانجامد.
مورد دیگری که بایستی در زمره بدهی های شرکت ثبت شود، ضررهای احتمالی و بدهی هایی است که هنوز قطعی نشده اند. به عنوان مثال اگر شرکت درگیر یک دعوی حقوقی است که هنوز نتیجه آن مشخص نشده، لازم است که برآوردی از زیان احتمالی که ممکن است به پرداخت آن محکوم شود داشته باشد و آن را در صورت های مالی سالیانه لحاظ کند. دقت داشته باشید که بر خلاف بدهی های احتمالی، ذکر سودهای احتمالی در ترازنامه ممنوع است.
- حقوق صاحبان سهام (یا همان ارزش خالص شرکت): حقوق صاحبان سهام در ترازنامه به میزان سرمایه گذاری سهامداران در یک شرکت و همچنین سودهای نگه داشته شده اشاره دارد. این بخش از ترازنامه نشان دهنده تفاوت بین داراییها و بدهیهای شرکت است و بیانگر خالص ارزش شرکت برای سهامداران است. حقوق صاحبان سهام شامل موارد زیر است:
سرمایه اولیه سهامداران: سرمایهای که توسط صاحبان شرکت در آغاز کار سرمایهگذاری شده است.
سود انباشته: سودی که شرکت به دست آورده و به جای توزیع به سهامداران، آن را در شرکت نگه داشته و مجدداً سرمایهگذاری کرده است.
اندوختهها: مبالغی که از سود شرکت کنار گذاشته شده تا برای مصارف خاصی مانند توسعه، بازپرداخت بدهیها یا مواجهه باریسکهای آینده استفاده شود.
حقوق صاحبان سهام به عنوان معیار کلیدی برای ارزیابی سلامت مالی و استحکام یک شرکت استفاده میشود و میتواند نشان دهد که شرکت تا چه حد از سرمایه گذاری سهامداران به طور موثری استفاده کرده است.
حقوق صاحبان سهام در رابطه با سهام مجاز (Authorized Shares) و سهام موجود (Outstanding Shares) است و به جزییات مربوط به سرمایه گذاری های سرمایه ای اشاره دارد. سهام مجاز سهامی هستند که یک شرکت هنوز منتشر نکرده و می تواند آنها را بفروشد. در مقابل سهام موجود به سهامی اشاره دارد که از قبل منتشر شده و عرضه شده اند.
صورت سود و زیان (Income Statement)
صورت درآمد یا همان صورت سود و زیان، عملکرد مالی شرکت را در یک دوره مشخص (معمولاً سه ماهه یا سالانه) نشان می دهد. با بیان ساده، این صورت مالی میزان هزینه هایی که شرکت متحمل می شود را از درآمد آن کسر می کند تا به سود یا زیان خالص شرکت برسد. برای رسیدن به درآمد خالص (net income) دو نوع رویکرد وجود دارد که عبارتند از:
- صورت سود و زیان تک مرحله ای: در این روش محاسبه، درآمد و سود شرکت از هزینه های آن (شامل بهای تمام شده ی کالاها، هزینه های فروش و بازاریابی، هزینه های ادرای و عمومی، ضررها و دیگر هزینه ها) کسر شده و در نهایت درآمد خالص به دست می آید.
- صورت سود و زیان چندمرحله ای: این روش محاسبه ابتدا “سود ناخالص” (درآمد منهای هزینه تمام شده ی کالاها) محاسبه می شود. سپس هزینه های فروش و بازاریابی، هزینه های اداری و هزینه های عمومی از سود ناخالص کسر می شود تا به “درآمد عملیاتی” برسیم.
با اضافه کردن سود و کسر ضرر و دیگر هزینه ها، “درآمد قبل از مالیات” به دست می آید.
در آخر مالیات بر درآمد نیز کسر می شود تا به درآمد خالص (Net Income) شرکت برسیم.
صورت جریان وجوه نقد (Cash Flow Statement)
این صورت جریان وجوه نقد ورودی و خروجی شرکت را در یک دوره زمانی مشخص نشان میدهد و شامل اجزای زیر است:
- جریان های نقدی عملیاتی: شامل نقدینگی ناشی از فعالیت های اصلی تجاری می شود. همه ی عملیات های تجاری روزانه ی یک شرکت، درآمدها و هزینه های ناشی از آن در این حوزه قرار می گیرند.
- جریان های نقدی سرمایه گذاری: شامل نقدینگی ناشی از خرید و فروش دارایی های بلندمدت و سایر فعالیت های سرمایه گذاری مرتبط با دارایی های کل شرکت است. دارایی های غیر جاری شرکت مثل ماشین آلات و تجهیزات در دسته ی جریان های نقدی سرمایه گذاری جای دارند.
- جریان های نقدی تامین مالی: شامل نقدینگی حاصل از دریافت و پرداخت بدهی ها و انتشار سهام می باشد. در واقع جریان های تامین مالی مواقعی ایجاد می شوند که شرکت با استقراض یا انتشار سهام، سرمایه جمع می کند.
تحلیل فاندامنتال چیست؟
در دنیای بازارهای مالی، تحلیل فاندامنتال روشی است که به کمک آن ارزش ذاتی یک دارایی مشخص می شود. در این روش، ارزیابی ارزش ذاتی دارایی با کمک تجزیه و تحلیل عوامل متعدد اقتصاد خرد و کلان انجام می شود. معامله گران از ارزش ذاتی یک شرکت که به کمک تحلیل فاندامنتال به دست آمده است، برای مقایسه آن شرکت با دیگر رقبا و تعیین جایگاه آن در بازار و در نتیجه، اتخاذ تصمیم های درست سرمایه گذاری استفاده می کنند. همانطور که گفتیم هدف در تحلیل فاندامنتال تعیین ارزش ذاتی یک دارایی و مشخص کردن این موضوع است که، آیا دارایی مورد نظر به قیمت، کمتر از حد یا بیشتر از حد ارزش گذاری شده است. در نتیجه ی تحلیل فاندامنتال، فرصت های مناسب برای سرمایه گذاری مشخص می شوند.
انجام تحلیل تکنیکال نیاز به دانش مالی و اقتصادی عمیق دارد. تحلیلگر بایستی به خواندن صورت های مالی مسلط باشد، به عوامل اقتصاد کلان آگاه باشد و از تکنیک های ارزش گذاری سردربیاورد.
تحلیل فاندامنتال شامل سه بخش تحلیل اقتصادی، تحلیل صنعت و تحلیل شرکت است و می تواند با دو رویکرد “از بالا به پایین” و “از پایین به بالا” انجام شود.
در رویکرد از بالا به پایین، سرمایه گذار ابتدا سلامت کل اقتصاد را می سنجد. ماکروهای اقتصاد کلان مثل نرخ بهره، تورم و GDP را چک می کند و با بررسی این عوامل، به این نتیجه می رسد که کدام بخش از کدام صنعت چشم انداز بهتری برای سرمایه گذاری دارد. در نهایت در صنعت و بخش مورد نظر، با توجه به تجزیه و تحلیل های خود به انتخاب بهترین سهام برای سرمایه گذاری می رسد.
در تحلیل فاندامنتال با رویکرد از پایین به بالا، سرمایه گذاران نه به وضعیت کلی اقتصاد و صنایع مختلف بلکه، به عملکرد و بازدهی سهام مختلف توجه می کنند. علاقمندان به این رویکرد معتقدند که سهام لزوما پیرو وضعیتی که بر صنعت و اقتصاد حاکم است نیستند و می توانند به صورت انفرادی، عملکرد درخشانی داشته باشند. به دنبال یافتن چنین سهامی، سرمایه گذاران بر عوامل اقتصاد خرد مانند درآمد و صورت های مالی شرکت ها تمرکز می کنند.
صورت های مالی در تحلیل فاندامنتال
بررسی صورت های مالی در تحلیل فاندامنتال اولین گام از ارزیابی یک شرکت است و برای تعیین اینکه شرکت گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری هست یا خیر استفاده می شوند. برای استفاده از صورت های مالی در تحلیل فاندامنتال می توانیم از تحلیل نسبت کمک بگیریم. تحلیل نسبت (Ratio Analysis) سنگ بنای تمام تحلیل های فاندامنتال است. نسبت های مالی به افراد کمک می کنند تا بتوانند حجم عظیم داده های مالی موجود در صورت های مالی را تجزیه و تحلیل کرده و عملکرد شرکت را با داده های تاریخی و سایر شرکت های همتا مقایسه کنند. تحلیل نسبت های مالی می تواند میزان سودآوری شرکت و عملکرد آن را به نسبت گذشته شرکت و دیگر رقبا تعیین کند و دید درستی از وضعیت شرکت به دست بدهد و در نهایت، مشخص کند که آیا این شرکت گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری هست یا خیر. توجه به این نکته ضروری است که برداشت معامله گران از نسبت ها می تواند با هم متفاوت باشد بنابراین، ضروری است که نسبت های مالی را در پس زمینه کلی اقتصاد و در کنار سایر معیارها بررسی و ارزیابی کنیم.
نسبت های مالی به طور کلی به دسته های زیر تقسیم می شوند:
- نسبت های نقدینگی
- نسبت های سودآوری
- نسبت های بهره وری
- نسبت های ارزش گذاری
- و نسبت های بدهی
نسبت های نقدینگی (Liquidity Ratios)
نسبت های نقدینگی این نکته را برای سهامداران و سرمایه گذاران مشخص می کند که شرکت تا چه اندازه توانسته است جریان های نقدی (شامل وجوه نقد و وجوهی که مشتریان باید بپردازند) و بدهی های کوتاه مدت خود (مثل بدهی به تامین کنندگان) را بدون نیاز به افزایش سرمایه از منابع خارجی مدیریت کند.
مهمترین نسبت نقدینگی، نسبت جاری (Current Ratio) است که دیدی از کارایی شرکت در استفاده از دارایی های کوتاه مدت برای پوشش بدهی های کوتاه مدت به دست می دهد.
نسبت جاری برابر است با دارایی های جاری تقسیم بر بدهی ها.
نسبت جاری بالاتر به این معناست که شرکت در پوشش بدهی ها با جریان های نقدی خود موفق تر بوده است.
نسبت های سودآوری (Profitability Ratios)
این نسبت ها نشان می دهند که یک شرکت چقدر درآمد در مقایسه با هزینه هایش ایجاد کرده است. دقت کنید که نسبت های سودآوری نبایستی به صورت کلی دیده شوند و بهتر است که با نسبت های یک دوره مشابه مقایسه شوند. مهمترین نسبت سودآوری عبارت است از:
بازده حقوق صاحبان سهام (ROE): این نسبت توانایی شرکت برای کسب درآمد از حقوق صاحبان سهام (Equity) را نشان می دهد.
بازده حقوق صاحبان سهام برابر است با میانگین حقوق صاحبان سهام تقسیم بر درآمد خالص
هر چه ROE بیشتر باشد یعنی عملکرد شرکت در کسب درآمد از سرمایه گذاری های سهامداران بهتر است.
نسبت های بدهی (Debt Ratios)
نسبت های بدهی نشان می دهند که وضعیت بدهی شرکت چطور است و آیا شرکت می تواند از پس بدهی های معوقه خود بربیاید یا خیر.
یکی از مهمترین نسبت های بدهی عبارت است از:
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E Ratio): میزان اهرم مالی یک شرکت را تعیین می کند.
نسبت D/E برابر است با کل بدهی ها تقسیم بر حقوق صاحبان سهام
اگر نسبت D/E زیاد باشد به این معناست که شرکت رشد خود را بیشتر با کمک بدهی هایی که از منابع متفاوت گرفته تامین کرده است که مطلوب نیست.
نسبت های بهره وری (Efficiency Ratios)
نسبت های بهره وری نشان می دهند که یک شرکت تا چه اندازه توانسته دارایی ها و بدهی های خود را مدیریت کند. این نسبت ها عملکرد کوتاه مدت شرکت و توانایی ساخت پول از دارایی های موجود آن را به نمایش می گذارند. مهمترین نسبت بهره وری عبارت است از گردش موجودی (Inventory Turnover)
گردش موجودی برابر است با هزینه کالاهای فروخته شده تقسیم بر میانگین موجودی ها
گردش موجودی در واقع نشان می دهد که در یک دوره زمانی مشخص، چند بار موجودی کالاها تمام و مجددا پر شده است. اگر این نسبت عدد پایینی را نشان بدهد، به معنای ضعف در فروش و انباشت بیش از حد کالا در انبار است و در مقابل، نسبت بالای گردش موجودی به معنای فروش خوب و مدیریت صحیح است.
نسبت های ارزش (valuation Ratios)
نسبت های ارزش که به نام نسبت های چشم انداز بازار هم شناخته می شوند مهمترین نسبت های اقتصادی در تحلیل فاندامنتال هستند. از مهمترین نسبت های ارزش می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نسبت قیمت به درآمد (P/E Ratio): نسبت P/E قیمت فعلی هر سهم را با سود هر سهم مقایسه می کند.
نسبت P/E برابر است با قیمت فعلی سهم تقسیم بر سود هر سهم.
هر چه P/E بیشتر باشد، انتظار می رود که سهم افزایش قیمت بیشتری را در آینده تجربه کند. از طرفی، ارزیابی اینکه سهمی بیش از حد یا کمتر از حد قیمت گذاری شده است نیز توسط نسبت P/E ممکن می شود. دیگر نسبت های ارزش عبارتند از قیمت بازار به ارزش دفتری (P/B) و نسبت قیمت به فروش (P/S).
- نسبت بازده سود سهام نقدی (Dividend Yield): این نسبت به میزان سودی اشاره می کند که شرکت به صورت سالانه به سهامداران خود پرداخت می کند.
نسبت بازده سود سهام نقدی برابر است با سود سهام نقدی تقسیم شده سالانه تقسیم بر قیمت سهم.
نسبت بازده سود سهام نقدی مهم است چون بازدهی سرمایه گذاری و نیز میزان جریان نقدی ناشی از آن را برای سرمایه گذاران مشخص می کند.
در نظر داشته باشید که نسبت های مالی که در اینجا ذکر شد، تنها تعدادی از نسبت های مورد استفاده در بررسی مالی شرکت ها هستند که می توانند دید خوبی از وضعیت کلی شرکت به دست بدهند.
نتیجه گیری
تحلیل فاندامنتال روشی است که برای ارزیابی ارزش ذاتی یک شرکت مورد استفاده قرار می گیرد. از مهمترین ابزارهایی که در تحلیل فاندامنتال مورد استفاده قرار می گیرند صورت های مالی هستند. صورت های مالی کلید نهایی برای ارزیابی وضعیت یک شرکت هستند. سه تا از مهمترین صورت های مالی -که بایستی در مقایسه با داده های دیگر شرکت ها و باقی صنعت استفاده شوند- ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدی هستند. ترازنامه برای ارزیابی سلامت مالی شرکت استفاده می شود در حالیکه صورت سود و زیان میزان سودآوری شرکت را گزارش می کند. صورت جریان نقدی نیز جریان های ورودی و خروجی شرکت را نشان می دهد. نحوه استفاده از صورت های مالی در تحلیل فاندامنتال استفاده از نسبت های مالی است که سنگ بنای تحلیل فاندامنتال هستند.
sana
سنا دانش آموخته کارشناسی ارشد فیزیک ذرات بنیادی از دانشگاه اراک است. او فعالیت حرفهای خود را به عنوان مدرس فیزیک و کارشناس فروش آغاز کرد و چندین سال در این زمینه مشغول به فعالیت بوده است. سپس به حوزه تولید محتوا روی آورده و پس از مدتی به طور ویژه به تولید محتوای بازارهای مالی ادامه داده است. ترکیب تجربه تدریس مفاهیم پیچیده علمی به زبان ساده و قابل فهم و نیز تجربه فروش، یادگیری مهارتهای ارتباطی قوی، درک بازار و دیدگاه چند بعدی در تولید محتوای تخصصی او در حوزه بازارهای مالی کاملا مشهود است. با سنا از طریق زیر میتوانید در ارتباط باشید: [email protected]