چگونه یک دائو (DAO) یا سازمان خودگردان غیرمتمرکز بسازیم؟
بهمن 30, 1402
_ آشنایی با انواع DAO و نحوه ی ایجاد DAO در بلاکچین :
در دنیای امروزی، تکنولوژی بلاکچین به عنوان یک پایه‌ی اساسی در توسعه و اجرای سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) شناخته شده است. ساختاری که از فناوری بلاکچین برای تأمین شفافیت، امنیت و خودمختاری در تصمیم‌گیری‌های سازمانی استفاده می‌کند. در این مقاله، به بررسی مفهوم DAO ، انواع DAO ، مزایا و معایب این گونه سازمان ها ، نحوه ی عملکرد و گام‌های اصلی برای ایجاد یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز در بستر بلاکچین خواهیم پرداخت.
Table of Contents
_ منظور از سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) چیست؟
DAOمخفف عبارت Decentralized Autonomous Organization به معنی سازمان خودگردان غیرمتمرکز است. DAOها سازمان‌هایی هستند که توسط کدهای کامپیوتری و بدون نیاز به دخالت انسان اداره می‌شوند. قوانین و مقررات DAO در قالب قراردادهای هوشمند نوشته می‌شوند که بر روی بلاکچین اجرا می‌شوند.
_ نحوه عملکرد سازمان های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) :
با پیشرفت فناوری بلاکچین، ایجاد سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز یا DAO به عنوان یک راه حل نوین برای مشارکت جمعی در تصمیم‌گیری‌های سازمانی و توزیع منابع مالی مورد توجه قرار گرفته است. قراردادهای هوشمند در اینجا نقش کلیدی دارند. این قراردادها که توسط تیمی از اعضای جامعه کاربری طراحی می‌شوند، از قابلیت رویت، اعتبارسنجی و ارزیابی توسط عموم برخوردارند و اساس عملیات سازمانی DAO را تشکیل می‌دهند. این قراردادها به هر فردی که تمایل به عضویت در یک DAO دارد، امکان درک کامل نحوه عملکرد پروتکل در تمام زمان‌ها را می‌دهند.
مرحله بعدی برای DAO، مشخص کردن چگونگی دریافت منابع مالی و نظارت بر قوانین ثبت شده در بلاکچین است. اغلب از روش انتشار توکن برای تامین منابع مالی استفاده می‌شود. در این روش، پروتکل شروع به فروش توکن‌ها می‌کند تا سرمایه جمع‌آوری و خزانه دائو پر شود. افرادی که این توکن‌ها را خریداری می‌کنند، برای مبلغی که پرداخت می‌کنند، حق رای در تصمیم‌گیری‌های سازمانی را پیدا می‌کنند، که میزان این حق رای به تعداد توکن‌هایی که خریداری کرده‌اند، بستگی دارد. وقتی منابع مالی کافی جمع‌آوری شود، DAO آماده به کار خواهد بود.
برای نوشتن کدهای DAO، از زبان برنامه‌نویسی «سالیدیتی» استفاده می‌شود و برای فعال کردن DAO، آن را روی بلاکچین اتریوم پیاده‌سازی می‌کنیم. پس از پیاده‌سازی کدها، مرحله بعدی ارسال اتر به آدرس قرارداد هوشمند DAO است. با پیاده‌سازی کدها، هیچ امکانی برای تغییر در آن بدون توافق جمعی وجود ندارد. به عبارت دیگر، هیچ فرد خاصی قدرت تغییر در قوانین DAO را نخواهد داشت و تصمیم‌گیری‌های مربوط به این موضوع تماما بر عهده دارندگان توکن آن DAO است.
_ انواع سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) :
DAOها می‌توانند بر اساس اهداف و کارکردهایشان به انواع مختلفی تقسیم شوند. برخی از رایج‌ترین انواع DAOها عبارتند از:
A . دائو (DAO) های سرمایه‌گذاری :
DAOهای سرمایه‌گذاری نوع جدیدی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که بر بستر بلاکچین و با استفاده از قراردادهای هوشمند اداره می‌شوند. DAOهای سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند تا در پروژه‌های مختلف به طور مستقیم و بدون نیاز به واسطه سرمایه‌گذاری کنند.
- نحوه عملکرد DAOهای سرمایه‌گذاری :
- هدف: DAO یک هدف یا استراتژی سرمایه‌گذاری خاص را تعیین می‌کند.
- توکن: DAO توکن‌هایی را برای نشان دادن سهم سرمایه‌گذاران در DAO ایجاد می‌کند.
- سرمایه‌گذاری : سرمایه‌گذاران با خرید توکن، در DAO سرمایه‌گذاری می‌کنند.
- تصمیم‌گیری: دارندگان توکن در مورد نحوه سرمایه‌گذاری وجوه DAO رای می‌دهند.
- سود: سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها بین دارندگان توکن به نسبت سهمشان توزیع می‌شود.
- معرفی برخی از DAOهای سرمایه‌گذاری:
- BitDAO : بزرگترین DAO سرمایه‌گذاری در جهان با بیش از 3 میلیارد دلار سرمایه
- MetaCartel Ventures : DAO سرمایه‌گذاری متمرکز بر پروژه‌های متاورس
- The LAO : DAOسرمایه‌گذاری متمرکز بر پروژه‌های دیفای
B . دائو (DAO) های اجتماعی :
DAOهای اجتماعی نوع جدیدی از سازمان‌های غیرمتمرکز (DAO) هستند که بر پایه سرمایه اجتماعی به جای سرمایه مالی بنا شده‌اند. در حالی که DAOهای سنتی بر جمع‌آوری و سرمایه‌گذاری وجوه تمرکز دارند، DAOهای اجتماعی بر ایجاد جوامع آنلاین و تسهیل همکاری بین افراد با علایق مشترک تمرکز دارند.
- ویژگی‌های کلیدی DAOهای اجتماعی:
- تمرکز بر سرمایه اجتماعی: در DAOهای اجتماعی، ارزش بر ارتباطات، همکاری و اشتراک‌گذاری دانش بین اعضا استوار است.
- عضویت: عضویت در DAOهای اجتماعی معمولاً بر اساس مالکیت توکن یا انجام وظایف خاص مانند مشارکت در بحث‌ها یا تولید محتوا است.
- حاکمیت: تصمیم‌گیری در DAOهای اجتماعی به طور دموکراتیک و از طریق رای‌گیری انجام می‌شود.
- فعالیت‌ها: فعالیت‌های DAOهای اجتماعی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
برگزاری رویدادهای آنلاین و آفلاین
ارائه کمک‌های مالی
حمایت از پروژه‌های اجتماعی
سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها
اشتراک‌گذاری منابع و دانش
نمونه‌هایی از DAOهای اجتماعی:
- Friends with Benefits (FWB) : دائو ای که بر ایجاد شبکه‌ای از افراد خلاق تمرکز دارد.
- Seed Club : دائو ای که در استارت‌آپ‌های Web3 سرمایه‌گذاری می‌کند.
- Radicle : دائو ای که بر توسعه ابزارهای همکاری برای تیم‌های نرم‌افزاری تمرکز دارد.
- Meta Gamma Delta : دائو ای که از زنان در حوزه Web3 حمایت می‌کند.
C . دائو (DAO) های حاکمیتی :
DAOهای حاکمیتی نوعی از سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) هستند که برای اداره و مدیریت پروتکل‌های بلاکچین و dApps (برنامه‌های غیرمتمرکز) استفاده می‌شوند. در این نوع DAOها، دارندگان توکن‌های حاکمیتی در مورد نحوه اداره پروتکل یا dApp حق رأی دارند.
- عملکرد DAOهای حاکمیتی :
DAOهای حاکمیتی از طریق یک سیستم پیشنهادی و رأی‌گیری عمل می‌کنند. دارندگان توکن‌های حاکمیتی می‌توانند پیشنهادهایی برای تغییر در نحوه اداره پروتکل یا dApp ارائه دهند. سایر دارندگان توکن می‌توانند به این پیشنهادها رأی دهند. اگر پیشنهادی به اکثریت آرا برسد، اجرا می‌شود.
- نمونه‌هایی از DAOهای حاکمیتی :
- MakerDAO : یک DAO حاکمیتی است که برای اداره پروتکل MakerDAO استفاده می‌شود. این پروتکل به کاربران امکان می‌دهد تا DAI، یک استیبل کوین، را با وثیقه‌گذاری ETH ایجاد کنند.
- Uniswap : یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) است که توسط یک DAO حاکمیتی اداره می‌شود. دارندگان توکن‌های UNI می‌توانند در مورد نحوه اداره Uniswap رأی دهند.
- Aave : یک پروتکل وام‌دهی غیرمتمرکز است که توسط یک DAO حاکمیتی اداره می‌شود. دارندگان توکن‌های AAVE می‌توانند در مورد نحوه اداره Aave رأی دهند.
D . دائو (DAO) های خیریه :
DAOهای خیریه با ارائه مزایایی مانند شفافیت، کارآمدی و عدم تمرکز، پتانسیل بالایی برای متحول کردن نحوه جمع‌آوری و توزیع کمک‌های مالی دارند.
- نمونه‌هایی از DAOهای خیریه:
- Gitcoin : پلتفرمی برای جمع‌آوری کمک‌های مالی برای پروژه‌های منبع باز
- Giveth : پلتفرمی برای ارائه کمک‌های مالی به افراد نیازمند
_ مقایسه سازمان های DAO با سازمان‌های سنتی :
DAOها در مقایسه با سازمان‌های سنتی تفاوت‌های کلیدی دارند:
1 . ساختار:
- سازمان‌های سنتی: ساختار سلسله مراتبی دارند، با مدیران در راس و کارکنان در سطوح پایین‌تر.
- DAOها: ساختار تخت و غیرمتمرکز دارند. همه اعضای DAO در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت دارند.
2 . تصمیم‌گیری:
- سازمان‌های سنتی: تصمیم‌گیری توسط مدیران انجام می‌شود.
- DAOها: تصمیم‌گیری از طریق رای‌گیری توسط اعضای DAO انجام می‌شود.
3 . شفافیت:
- سازمان‌های سنتی: اطلاعات مالی و عملکردی آنها همیشه به طور عمومی آشکار نیست.
- DAOها: تمام تراکنش‌ها در بلاکچین ثبت می‌شوند و برای عموم قابل مشاهده هستند.
4 . کارآمدی:
- سازمان‌های سنتی: ممکن است به دلیل بوروکراسی و سلسله مراتب، کند و ناکارآمد باشند.
- DAOها: می‌توانند بدون نیاز به بوروکراسی و سلسله مراتب، به طور کارآمدتر عمل کنند.
5 . امنیت:
- سازمان‌های سنتی: در برابر حملات سایبری آسیب‌پذیر هستند.
- DAOها: در برابر حملات هکری آسیب‌پذیر هستند.
6 . مقررات:
- سازمان‌های سنتی: توسط قوانین و مقررات دولتی اداره می‌شوند.
- DAOها: قوانین و مقررات مربوط به DAOها هنوز در حال شکل‌گیری هستند.
_ مزایا و معایب DAOها :
• مزایای DAOها:
- شفافیت: تمام فعالیت‌های DAO در بلاکچین ثبت می‌شوند و برای عموم قابل مشاهده هستند. این امر اعتماد و اطمینان ذینفعان را افزایش می‌دهد.
- دموکراسی: همه اعضای DAO در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت دارند. این امر به ایجاد حس تعلق و انگیزه در اعضا کمک می‌کند.
- کارآمدی: DAOها بدون نیاز به بوروکراسی و سلسله مراتب سنتی، می‌توانند به طور کارآمدتر عمل کنند. این امر منجر به کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تصمیم‌گیری می‌شود.
- عدم تمرکز: DAOها توسط یک نهاد واحد اداره نمی‌شوند. این امر خطر فساد و سوءاستفاده را کاهش می‌دهد.
- دسترسی جهانی: افراد در سراسر جهان می‌توانند به طور مستقیم به DAOها کمک مالی کنند و در آنها مشارکت داشته باشند.
- مشارکت فعال: اعضای DAO می‌توانند در فرآیندهای مختلف مانند حاکمیت، توزیع کمک‌های مالی و توسعه پروژه‌ها مشارکت فعال داشته باشند.
• معایب DAOها:
- پیچیدگی: DAOها برای افراد ناآشنا با فناوری بلاکچین پیچیده هستند. این امر می‌تواند مانع از مشارکت افراد در DAOها شود.
- امنیت: DAOها در برابر حملات هکری آسیب‌پذیر هستند. هک شدن یک DAO می‌تواند منجر به از دست رفتن سرمایه‌ها و اطلاعات شود.
- مقررات: قوانین و مقررات مربوط به DAOها هنوز در حال شکل‌گیری هستند. این امر می‌تواند چالش‌هایی را برای DAOها در زمینه فعالیت‌های قانونی ایجاد کند.
- مسئولیت: در صورت بروز مشکل در DAO، مشخص نیست که چه کسی مسئول است. این امر می‌تواند منجر به عدم شفافیت و پاسخگویی شود.
- انگیزه: در DAOها، انگیزه ذینفعان برای مشارکت و تعهد به اهداف DAO ممکن است به اندازه سازمان‌های سنتی قوی نباشد.
- هماهنگی: در DAOها، به دلیل عدم وجود ساختار سلسله مراتبی، هماهنگی بین ذینفعان مختلف می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
_ بررسی تاریخچه و آینده ی DAO ها :
• تاریخچه :
مفهوم سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز یا DAO، برای اولین بار توسط دانشمند و متخصص بلاکچین، ساتوشی ناکاموتو، مطرح شد. او در وایت پیپر بیت‌کوین، به ایده ایجاد سازمان‌های خودکار و بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی، اشاره کرد.
اولین سازمان خودگردان غیرمتمرکز با نام The DAO، در سال ۲۰۱۶ به وجود آمد. این سازمان به عنوان یک صندوق سرمایه‌گذاری جمعی عمل می‌کرد که افراد می‌توانستند با خرید توکن‌های آن، در تصمیم‌گیری‌ها و سرمایه‌گذاری‌های سازمانی شرکت کنند.
به دلیل وجود یک شکاف امنیتی در قرارداد هوشمند The DAO، حمله‌ای به این سازمان صورت گرفت که به سرقت بیش از ۵۰ میلیون دلار اتریوم از آن منجر شد و در نهایت باعث فروپاشی آن شد.
با وقوع حمله به The DAO، امکان ایجاد سازمان‌های خودگردان با رویکرد‌های امن‌تر و بهبود یافته مورد بررسی قرار گرفت و تلاش‌های بیشتری برای توسعه این فناوری آغاز شد.
• آینده :
با پیشرفت فناوری بلاکچین و ایجاد روش‌های امن‌تر برای ایجاد و مدیریت DAOها، انتظار می‌رود که تعداد و گسترش این سازمان‌ها افزایش یابد. این سازمان‌ها می‌توانند در زمینه‌های مختلفی از جمله مالی، اجتماعی، و فناوری فعالیت داشته باشند. همچنین احتمالا امکانات و قابلیت‌هایی که برای ایجاد سازمان‌های خودگردان فراهم می‌آید، بهبود و گسترش خواهد یافت. این امر می‌تواند به وجود سازمان‌های بزرگتر و پیچیده‌تر در آینده منجر شود.
یکی از چالش‌های اصلی در مورد DAOها، امنیت آنهاست. اما با پیشرفت تکنولوژی و تجربه‌های گذشته، انتظار می‌رود که روش‌های بهبود یافته برای امنیت DAOها توسعه یابد و احتمال حملات و آسیب‌های امنیتی کاهش یابد. دیگر ویژگی اصلی DAOها، شفافیت و مشارکت جمعی است. انتظار می‌رود که در آینده، این ویژگی‌ها بیشتر بهبود یابد و امکان مشارکت بیشتری برای اعضا و جوامع مختلف فراهم شود.
به طور کلی، با پیشرفت فناوری و تجربیات گذشته، انتظار می‌رود که سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز به عنوان یک مدل سازمانی نوین واقعی‌تر و پایدارتر در آینده شناخته شوند و در بسیاری از حوزه‌های مختلف به کار گرفته شوند.
_ نحوه ایجاد DAO به وسیله ی پلتفرم‌های ساخت DAO:
در ادامه طی چند مرحله به توضیح نحوه ی ایجاد یک DAO توسط پلتفرم‌های ساخت DAO خواهیم پرداخت:
1 . انتخاب پلتفرم :
ابتدا باید یک پلتفرم مناسب برای ساخت DAO انتخاب شود. پلتفرم‌های مختلفی وجود دارند که به کاربران امکان ایجاد و مدیریت سازمان‌های خودگردان را می‌دهند.
هر کدام از این پلتفرم‌ها ویژگی‌ها و ابزارهای خاص خود را دارند که باید با نیازهای مورد نظر شما همخوانی داشته باشد. در ادامه به معرفی و بررسی اجمالی این پلتفرم ها خواهیم پرداخت:
• Aragon :
Aragon یک پلتفرم متن باز است که امکان ایجاد و مدیریت DAO را فراهم می‌کند. با استفاده از Aragon، می‌توانید قراردادهای هوشمند خود را بر روی بلاکچین اجرا کنید و سازمان‌های خودگردانی با ویژگی‌هایی از جمله رأی‌گیری، توزیع توکن و مدیریت منابع مالی راه‌اندازی کنید. برای ایجاد یک DAO با Aragon، ابتدا باید به وب‌سایت Aragon رفته و یک حساب کاربری ایجاد کنید. سپس می‌توانید با استفاده از ابزارهای Aragon، قراردادهای هوشمند خود را برای ایجاد DAO تنظیم و اجرا کنید.
• DAOstack :
DAOstack یک پلتفرم هوش مصنوعی و متمرکز بر روی ساخت و مدیریت DAO است. این پلتفرم ابزارهایی مانند Arc و Alchemy را ارائه می‌دهد که به کاربران اجازه می‌دهد تا به راحتی قراردادهای هوشمند خود را بر روی بلاکچین ایجاد و مدیریت کنند. با استفاده از این ابزارها، می‌توانید ویژگی‌های مختلفی را به DAO خود اضافه کرده و آن را بر اساس نیازهای خود شخصی‌سازی کنید.
• Colony :
Colony یک پلتفرم ساخت و مدیریت DAO است که به کاربران امکان می‌دهد تا با استفاده از ویژگی‌هایی مانند رأی‌گیری، توزیع منابع و مدیریت وظایف، سازمان‌های خودگردان را ایجاد کنند. این پلتفرم امکاناتی مانند شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای همکاری را نیز فراهم می‌کند که به افراد اجازه می‌دهد تا به راحتی با یکدیگر در پروژه‌ها همکاری کنند و تصمیم‌گیری‌های گروهی را انجام دهند.
• MolochDAO :
MolochDAO یک پلتفرم ساخت و مدیریت DAO است که برای ایجاد و حمایت از پروژه‌های متمرکز بر روی بلاکچین اتریوم طراحی شده است. این پلتفرم امکاناتی مانند رأی‌گیری، توزیع توکن و مدیریت منابع را فراهم می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد تا به راحتی DAOهای خود را ایجاد و مدیریت کنند.
2 . طراحی و تنظیمات اولیه :
بعد از انتخاب پلتفرم، باید سازمان خود را طراحی کنید. این شامل تنظیمات اولیه مانند نام و هدف سازمان، توزیع توکن‌ها، حقوق رای، و موارد دیگر مرتبط با سازمان است. اکثر پلتفرم‌ها به شما امکان می‌دهند تا این تنظیمات را به صورت سفارشی تنظیم کنید.
3 . ایجاد قراردادهای هوشمند :
پس از تعیین تنظیمات اولیه، باید قراردادهای هوشمند مربوط به سازمان را ایجاد کنید. این قراردادها مسئولیت‌های مختلفی مانند توزیع توکن‌ها، انجام تصمیم‌گیری‌ها، و مدیریت منابع مالی را بر عهده دارند. این قراردادها بر اساس استانداردهای مشخصی مانند ERC-20 برای توکن‌ها و ERC-721 برای اشیاء NFT ها ایجاد می‌شوند.
4 . توزیع توکن‌ها :
بعد از ایجاد قراردادهای هوشمند، باید توکن‌های سازمان را توزیع کنید. این می‌تواند از طریق یک فروش عمومی توکن، تخصیص توکن به اعضای موجود سازمان، یا روش‌های دیگر صورت گیرد که بسته به نیازها و هدف سازمان انتخاب می‌شود.
5 . راه‌اندازی و مدیریت :
با تکمیل مراحل فوق، سازمان خود را راه‌اندازی کنید و به مدیریت روزانه آن بپردازید. این شامل مدیریت تصمیم‌گیری‌ها، مدیریت منابع مالی، و برقراری ارتباط با اعضا و جامعه برای افزایش مشارکت است.
6 . توسعه و بهبود :
پس از راه‌اندازی، می‌توانید به توسعه و بهبود سازمان خود بپردازید. این شامل اضافه کردن ویژگی‌های جدید، بهبود عملکرد و امنیت، و رسیدگی به نیازهای جامعه می‌شود.
ایجاد یک سازمان خودگردان در بلاکچین نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، شفافیت و مشارکت فعال اعضا است. با رعایت مراحل مذکور و ایجاد یک سازمان خودگردان قوی و پایدار، می‌توان به ایجاد یک محیط کسب و کار متمرکز بر افراد و شفافیت بیشتر در تصمیم‌گیری‌ها دست یافت. ساخت یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز در بلاکچین نیازمند ایجاد قراردادهای هوشمند، جمع آوری اعضا و مشارکت آنها در فعالیت‌ها و تصمیم‌گیری‌هاست. این نوع سازمان باعث ایجاد شفافیت بیشتر، کاهش هزینه‌ها و افزایش مشارکت جمعی در فعالیت‌های سازمانی می‌شود. با این حال، برای موفقیت یک DAO، نیاز به مدیریت مناسب، امنیت و توافقات جامعه‌ای است.
برای مطالعه بیشتر: امور مالی تعبیه شده چیست؟
کپی لینک
کپی شد!
