اگر تا امروز فقط به «قیمت روی نمودار» نگاه میکردید و کاری به قیمت Bid و Ask نداشتید، بخش مهمی از واقعیت بازار را ندیدهاید. در فارکس، Bid و Ask زبان واقعی قیمتگذاری و هزینه معامله هستند؛ جایی که اسپرد شکل میگیرد، نقطه ورود و خروج واقعی مشخص میشود و تفاوت بین یک استراتژی روی کاغذ و عملکرد آن در دنیای واقعی رقم میخورد.
در این مقاله، از تعریف سادهی قیمت bid و ask در فارکس تا سازوکار آنها در بروکرها، نحوه نمایش در متاتریدر و تریدینگ ویو، اثر اسپرد و اسلیپیج بر سود و زیان و حتی اشتباهات رایج تریدرها را گام به گام باز میکنیم تا «معنی bid و ask در فارکس» برای همیشه برای شما شفاف شود.
- Bid و Ask قیمتهای واقعی اجرای معامله هستند؛ معامله خرید همیشه با Ask اجرا میشود و معامله فروش با Bid.
- اسپرد هزینه حتمی هر معامله است و باعث میشود پوزیشن از همان ابتدا در ضرر باشد.
- نوسان، حجم و نوع نماد اسپرد را تغییر میدهند. جفت ارزهای اصلی اسپرد کمتر و اگزوتیکها اسپرد بیشتری دارند.
- نمایش قیمت در پلتفرمها همیشه با قیمت bid و ask نیست؛ در متاتریدر چارت با Bid رسم میشود و در تریدینگ ویو معمولاً آخرین قیمت (Last Price).
Bid چیست و چه زمانی کاربرد دارد؟
Bid در فارکس بالاترین قیمتی است که خریداران حاضر هستند در یک لحظه برای خرید یک جفت ارز یا نماد معاملاتی پرداخت کنند. به بیان دیگر، bid قیمت فروش معاملهگر است و اگر بخواهید فروش انجام دهید، قیمت Bid همان قیمتی است که معامله شما در آن بسته یا باز میشود.
مثال:
فرض کنید میخواهید روی جفت ارز GBP/USD یک معامله با قیمت بازار انجام دهید و قیمتهای زیر را میبینید:
GBPUSD = 1.30944 / 1.31025
اگر معامله شما فروش باشد، معامله در قیمت کمتر که همان قیمت Bid است اجرا خواهد شد. در واقع، این همان قیمتی است که بروکر حاضر است برای جفت ارز شما بپردازد و آن را بخرد.
اطلاع از قیمت Bid در موارد زیر اهمیت بیشتری دارد:
- باز کردن معامله فروش (چرا که پوزیشن Sell با قیمت Bid باز میشود)؛
- بستن معامله خرید (چون پوزیشن Long در قیمت Bid بسته میشود)؛
- تحلیل اسپرد و هزینه معاملات.
Ask چیست و در چه معاملاتی نقش دارد؟
قیمت Ask کمترین قیمتی است که فروشندگان حاضر هستند در آن جفت ارز یا نماد معلماتی را به معاملهگران بفروشند. در واقع، وقتی معاملهگری میخواهد جفت ارزی را بخرد، معامله وی در قیمت Ask اجرا میشود.
در مثال بالا، اگر بخواهید روی جفت ارز پوند به دلار پوزیشن خرید (Long) بگیرید، معامله در قیمت بالاتر برای شما باز خواهد شد. به بیان دیگر، قیمت Ask همان قیمتی است که بروکر حاضر است جفت ارز را به شما بفروشد.
قیمت Ask در موارد زیر بیشترین اهمیت را دارد:
- باز کردن معاملات خرید (Long Position)، چرا که معاملات خرید در قیمت Ask باز میشوند.
- بستن معامله فروش (Short Position)، چون معاملات فروش در قیمت ask بسته میشوند.
- محاسبه اسپرد و برآورد هزینه معاملات.
جدول مقایسه قیمت bid و ask
| مفهوم | تعریف | کاربرد اصلی در معاملات |
|---|---|---|
| Bid | بالاترین قیمت خرید بازار – قیمتی که معاملهگر در آن میفروشد | باز کردن معامله Sell، بستن معامله Buy |
| Ask | پایینترین قیمت فروش بازار – قیمتی که معاملهگر در آن میخرد | باز کردن معامله Buy، بستن معامله Sell |
چرا قیمتهای Bid و Ask متفاوت هستند؟
به نقل از Investopedia، اختلاف قیمت bid و ask پاداش تامینکنندگان نقدینگی است که از جیب معاملهگران هزینه میشود. تفاوت قیمت bid و ask نه یک اتفاق تصادفی، بلکه نتیجهی منطقی تعامل سه عنصر اصلی زیر است:
- سازندگان قیمت (مارکت میکرها)؛
- ساختار دفتر سفارشها (Order Book)؛
- شرایط لحظهای بازار (نوسانات، حجم، اخبار).
چگونه بازارسازها و تأمینکنندگان نقدینگی قیمت Bid و Ask را تعیین میکنند؟
در فارکس، قیمتها توسط شبکهای از تأمینکنندگان نقدینگی (Liquidity Providers) شامل بانکها، مؤسسات مالی بزرگ، ECNها و بازارسازها تعیین میشود. این نهادها دائماً قیمت خرید و فروش را بر اساس عرضه و تقاضای لحظهای به بروکرها ارسال میکنند.
مکانیزم تعیین قیمت توسط بازارسازها ساده است:
بازارساز برای هر جفت ارز دو قیمت اعلام میکند:
- Bid : قیمت خرید از معاملهگر؛
- Ask: قیمت فروش به معاملهگر.
و تفاوت این دو قیمت، سود بازارساز است.
اختلاف قیمت bid و ask پاداشی است برای اینکه تامینکننده نقدینگی حاضر شده است بلافاصله نقدینگی لازم برای انجام معاملات را فراهم کند. به همین دلیل است که اسپرد در زمانهای با نقدینگی بالا، کمتر و در زمانهای با نقدینگی کم، بیشتر میشود.
ساختار دفتر سفارش (Order Book) و نقش سفارشهای خرید و فروش در ایجاد اختلاف قیمت
در بازارهای مبتنی بر اوردر بوک (Order Book) مانند صرافیهای کریپتو یا بازار سهام، اختلاف قیمت bid و ask به شکل مستقیم از دفتر سفارشها تشکیل میشود.
از آنجا که در بازار، خریداران همیشه میخواهند پایینتر بخرند و فروشندگان همیشه میخواهند بالاتر بفروشند، پس یک فاصله طبیعی میان عرضه و تقاضا شکل میگیرد که همان اختلاف قیمت bid و ask است.
تاثیر نوسانات، حجم لحظهای و اخبار اقتصادی بر فاصله Bid و Ask
اسپرد یک عدد ثابت نیست، بلکه تحت تأثیر شرایط لحظهای بازار تغییر میکند. معمولاً سه عامل مهم باعث افزایش یا کاهش آن میشوند که عبارتند از:
نوسانات (Volatility)
وقتی بازار پرنوسان میشود، ریسک بازارساز بالا میرود و برای پوشش این ریسک، اختلاف قیمت ask و bid را زیاد میکند.
حجم معاملات (Liquidity)
هرچه تعداد سفارشهای موجود در بازار کمتر باشد، نقدینگی واقعی کمتر میشود. در نتیجه، تامین کنندگان نقدینگی (LPها) ریسک بیشتری حس میکنند و برای پوشش این ریسک، اختلاف قیمت ask و bid را بالا میبرند.
اخبار اقتصادی و لحظات حساس بازار
در زمان انتشار خبرهای مهم مانند سخنرانی ریاست فدرال رزرو یا NFP، بازارسازها اختلاف قیمت bid و ask را برای جلوگیری از زیانهای سنگین ناشی از جهشهای احتمالی قیمت افزایش میدهند.
اسپرد در فارکس چیست و چگونه از اختلاف قیمت Bid و Ask ایجاد میشود؟
به نقل از CFI، اختلاف قیمت bid و ask در فارکس به عنوان اسپرد (Spread) شناخته میشود. اسپرد مبلغ اندکی است که معاملهگر به عنوان هزینه معامله پرداخت میکند و تمام بروکرها، بازارسازها و تأمینکنندگان نقدینگی، آن را به عنوان بخشی از هزینه ساختار بازار دریافت میکنند.
اسپرد چیست و چگونه اختلاف بین Bid و Ask محاسبه میشود؟
اسپرد یک فرمول ساده دارد:
قیمت Bid – قیمت Ask = اسپرد
هرچه اختلاف این دو قیمت کمتر باشد، اسپرد پایینتر، محیط معاملاتی رقابتیتر و هزینه معامله کمتر است. اسپرد معمولاً بر حسب پیپ یا پوینت اندازهگیری میشود.
بهعنوان مثال، فرض کنید قیمت EURUSD بهصورت زیر است:
- Bid = 1.08500
- Ask = 1.08505
بنابراین اسپرد برابر است با:
یعنی تریدر، معامله را با 0.5 پیپ هزینه اولیه شروع میکند.
تفاوت اسپرد ثابت و اسپرد شناور
به نقل از Tradingview، در فارکس معمولاً دو نوع اسپرد ارائه میشود: اسپرد ثابت و اسپرد شناور.
اسپرد ثابت
در بروکرهای با اسپرد ثابت (بروکرهای STP)، تفاوت قیمت bid و ask مقدار ثابتی است. دلیل آنکه بروکر میتواند اسپرد ثابت ارائه دهد این است که تنها با یک LP (که از قبل درباره اسپرد با آن به توافق رسیده است) کار میکند.
اسپرد ثابت اگر چه هزینهها را در شرایط نوسانی بازار قابل پیشبینی میکند، اما معمولاً عدد بزرگی است و هزینه زیادی را به تریدر تحمیل میکند.
حتی در بروکرهای با اسپرد ثابت، اسپرد کاملا ثابت وجود ندارد و در شرایط نوسانی بازار، بروکر اسپرد را به طور یک جانبه افزایش میدهد.
اسپرد شناور
در مقابل، بروکرهای ECN با اسپرد شناور کار میکنند. اسپرد شناور با توجه به عرضه و تقاضا، حجم معاملات و نوسانات بازار تغییر میکند. اسپرد شناور در بازارهای فعال و نقدشونده بسیار کم میشود، اما در زمان اخبار ممکن است از چند پیپ به دهها پیپ برسد.
برای درک بهتر تفاوت بین بروکرهای STP و ECN، مقاله «بروکر ECN و STP: کدام یک انتخاب بهتری است؟» را مطالعه کنید.
حتی در نقدترین شرایط بازار نیز اسپرد صفر وجود ندارد، چون بروکرها قبل از اعلام اسپرد به معاملهگر، درصدی (هر چند کوچک) به عنوان کمیسیون به آن اضافه کرده و نتیجه نهایی را به تریدر اعلام میکنند.
تأثیر نوع نماد معاملاتی، حجم معاملات و نقدینگی بازار بر میزان اسپرد
اسپرد شناور تحت تاثیر عوامل زیر تغییر میکند:
- نوع نماد معاملاتی:
هر چه تعداد معاملات و نقدینگی در یک نماد معاملاتی بیشتر باشد، اختلاف قیمت bid و ask یا همان اسپرد کمتر است و برعکس.
به عنوان مثال، در جفت ارزهای اصلی به دلیل نقدینگی بیشتر، شاهد کمترین اسپردها هستیم، درحالیکه در جفت ارزهای اگزوتیک اسپردها بزرگتر است.
- نقدینگی بازار:
بازارهایی با عمق نقدینگی بیشتر مثل جفت ارز EUR/USD، اسپردهای کوچکتری دارند. در مقابل، بازارهایی با نقدینگی کم، اسپردهای بزرگتری را تجربه میکنند.
به بیان دیگر، هر چه علاقه تریدرها به یک جفت ارز یا نماد معاملاتی بیشتر باشد، اسپرد آن کمتر است و برعکس.
- حجم معاملات:
هرچه حجم معاملات بیشتر باشد، تأمین نقدینگی آسانتر و اسپرد کمتر است. در ساعات فعال بازار مثل همپوشانی سشن لندن و سشن نیویورک، کمترین اسپردها ثبت میشود.
- نوسانات بازار:
نسبت اسپرد و نوسانات بازار مستقیم است؛ هر چه نوسان بیشتر اسپرد هم بیشتر و برعکس. به عنوان مثال، در زمان اخبار مهم اسپرد جفت ارزها و نمادهای معاملاتی به شدت گسترش مییابد، چون بازارسازها برای کاهش ریسک خود، دامنه قیمت را بازتر میکنند.
از آنجا که اسپرد شناور ممکن است در بعضی از ساعات شبانهروز افزایش چشمگیری داشته باشد، میتواند برای معاملات اسکالپ ریسکهای بزرگی ایجاد کند.
تأثیر Bid و Ask بر هزینه معامله و نتیجه نهایی سود و ضرر
قیمتهای Bid و Ask نهتنها نقطه ورود و خروج معامله را تعیین میکنند، بلکه مستقیماً بر هزینه واقعی معامله و در نهایت سود و زیان نهایی اثر میگذارند. هر معاملهگر در بازار فارکس، چه مبتدی و چه حرفهای، باید بداند اختلاف این دو قیمت چگونه هزینهها را شکل میدهد و چرا هر پوزیشن از همان لحظهی ورود با یک ضرر اولیه شروع میشود.
نقش اسپرد در هزینه ورود و خروج و محاسبه هزینه کل معامله
فارغ از اینکه چه معاملهای باز میکنید (خرید یا فروش)، پلتفرم معاملاتی آن پوزیشن را روی قیمت نامطلوبتر ثبت میکند، چون:
- پوزیشن فروش (Sell): با نرخ Bid اجرا و با نرخ Ask بسته می شود؛
- پوزیشن خرید (Buy): با نرخ Ask اجرا و با نرخ Bid بسته میشود.
نتیجه آن است که بلافاصله پس از باز شدن معامله، مقدار اسپرد از حساب تریدر کم میشود و پوزیشن با یک ضرر کوچک شروع میشود.
تاثیر اختلاف قیمت خرید و فروش (اسپرد) بر محاسبه سود و زیان در معاملات خرید و فروش
با توجه به وجود اسپرد، برای اینکه معاملهای سودده باشد بایستی شرایط زیر فراهم شود:
- در معامله خرید: قیمت Bid باید از قیمت Ask ورود بیشتر شود؛
- در معامله فروش: قیمت Ask باید از قیمت Bid ورود پایینتر بیاید.
در نتیجه، هرچه اسپرد بزرگتر باشد:
- نقطه سربهسر (Break-Even Point) دیرتر بهدست میآید؛
- سود خالص کمتر میشود؛
- و ریسک معامله افزایش مییابد.
اسلیپیج در زمان اجرای سفارش و تفاوت آن با هزینه ناشی از اسپرد
اسلیپیج (Slippage) یکی از مهمترین مفاهیم در اجرای سفارش است. اسلیپیج زمانی رخ میدهد که سفارش تریدر در قیمتی متفاوت از قیمت درخواستی اجرا شود.
اتفاقی که معمولا در نوسانات ناشی از انتشار خبر، بازارهای با نقدینگی کم و یا اجرای سریع در حسابهای ECN رخ میدهد.
با توجه به تعریف بالا، میتوان گفت که اسپرد هزینه قطعی هر معامله است، در حالیکه اسلیپیج یک هزینه احتمالی است که در برخی شرایط فعال میشود.
جدول بررسی تفاوتهای اسپرد و اسلیپیج
| ویژگی | اسپرد | اسلیپیج |
|---|---|---|
| ماهیت | اختلاف طبیعی بین Bid و Ask | اختلاف بین قیمت درخواستی و قیمت اجرا |
| زمان رخداد | همیشه وجود دارد | فقط گاهی (در نوسانات/کمبود نقدینگی) |
| نوع هزینه | ثابت یا شناور | مثبت یا منفی |
| آیا قابل کنترل است؟ | تا حدی؛ با انتخاب بروکر مناسب | محدود؛ به شرایط بازار وابسته است |
نحوه مشاهده و استفاده از قیمتهای Bid و Ask در پلتفرمهای معاملاتی
برای اینکه بتوانید هزینه واقعی معامله، اسپرد، نقطه ورود معتبر و ریسک سفارش را به درستی مدیریت کنید، لازم است بدانید قیمتهای Bid و Ask در پلتفرمهای معاملاتی چگونه نمایش داده میشوند. در این بخش نحوه مشاهده این قیمتها در متاتریدر، تریدینگ ویو و روش دقیق اندازهگیری اسپرد را بررسی میکنیم.
نحوه مشاهده قیمتهای Bid و Ask در متاتریدر
پلتفرم متاتریدر، قیمتهای Bid و Ask را به صورت پیشفرض در پنجره Market Watch نمایش میدهد.
- برای مشاهده قیمت ask و bid، از منوی View به market watch بروید.
- سپس روی Symbols کلیک کنید.
- در اینجا، قیمت های bid و ask در دو ستون مجزا نمایش داده میشوند.
برای نمایش خطهای Bid و Ask روی چارت قیمت مراحل زیر را دنبال کنید:
- روی چارت کلیک راست کنید؛
- گزینه Properties را انتخاب کنید؛
- در تب Show تیک گزینههای show bid price line و Show ask price line را فعال کنید:
در متاتریدر، تمام کندلهای نمودار بر اساس قیمت Bid تشکیل میشوند.
نحوه مشاهده قیمتهای Bid و Ask در تریدینگ ویو و تفاوت نمایش با متاتریدر
برای مشاهده قیمت ask و bid در تریدینگ ویو مراحل زیر را دنبال کنید:
- روی چارت نماد مورد نظر کلیک راست کنید.
- روی setting کلیک کنید تا پنجره تنظیمات باز شود.
- در پنجره تنظیمات، روی Scales and Lines کلیک کنید.
- گزینه Bid and Ask را فعال کنید.
- میتوانید حالت نمایش قیمتهای bid و ask را رو مقدار (Value)، به صورت خط روی نمودار (Line) و یا هر دو انتخاب کنید.
در تریدینگویو، قیمت کندلها معمولاً بر اساس آخرین قیمت (Last Price) نمایش داده میشوند، نه Bid و Ask. بنابراین، اسپرد گاهی تنها در نوار قیمت دیده میشود.
تفاوت قیمت Bid/Ask در اجرای سفارشات مارکت و لیمیت
درک تفاوت اجرای سفارشات فارکس بر اساس قیمت Bid و Ask برای مدیریت هزینه بسیار مهم است.
اجرای سفارشهای مارکت
وقتی سفارش مارکت میزنید، سفارش بلافاصله با بهترین قیمت موجود اجرا میشود:
- پوزیشن خرید: روی قیمت Ask؛
- پوزیشن فروش: روی قیمت Bid.
و این یعنی، شما دقیقاً اسپرد را پرداخت میکنید.
اجرای سفارشات لیمیت
در سفارش لیمیت، میخواهیم وقتی بازار به قیمت انتخابی ما رسید معامله اجرا شود.
اما توجه کنید که:
- سفارش بای لیمیت تنها وقتی فعال میشود که قیمت Ask به سطح انتخابی ما برسد.
- سفارش سل لیمیت فقط وقتی فعال میشود که قیمت Bid به سطح انتخابی ما برسد.
در تریدینگ ویو و متاتریدر ممکن است قیمت روی چارت دقیقاً به سطح سفارش لیمیت برسد، اما سفارش فعال نشود، زیرا چارت معمولاً در تریندیگ ویو آخرین قیمت (Last Price) و در متاتریدر Bid را نشان میدهد، در حالی که اجرای سفارشها بر اساس Bid و Ask انجام میشود. به همین دلیل ممکن است قیمت ظاهری برخورد کند، اما قیمت واقعی فعالسازی هنوز نرسیده باشد.
چگونگی مشاهده و اندازهگیری اسپرد در پلتفرمهای معاملاتی
مشاهده و اندازهگیری اسپرد در متاتریدر
برای اینکار میتوانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:- اختلاف قیمت bid و ask را در پنجره مارکت واچ محاسبه کنید.
- از اندیکاتورهای نمایش اسپرد (اندیکاتور اسپرد برای متاتریدر 4 و 5) استفاده کنید.
اندازهگیری اسپرد در تریدینگویو
برای اندازهگیری اسپرد در تریدینگ ویو، بایستی قیمت Bid و Ask را روی چارت فعال کرده و اختلاف آن دو را به صورت دستی محاسبه کنید.
اگر آخرین قیمت روی چارت نمایش داده میشود اما Bid/Ask فعال نیست، اسپرد دقیق قابل مشاهده نیست. در اینصورت باید از دیتای بروکر یا عمق بازار (DOM) استفاده کنید.
نقش بروکرها و مدلهای اجرای سفارش در تعیین قیمتهای Bid و Ask
از آنجا که قیمتهای bid و ask نتیجهی ترکیب پیچیدهای از مدل اجرای سفارش بروکر، نحوه اتصال آن به تأمینکنندگان نقدینگی (LPs)، عمق بازار، رقابت میان مارکتمیکرها و شرایط لحظهای بازار هستند. به همین دلیل است که اسپرد و قیمتها در بروکرهای مختلف میتواند کاملاً متفاوت باشد. به عنوان مثال:- بروکرهای مارکت میکر خود قیمتهای Bid و Ask را تولید یا تنظیم کرده و برای مدیریت ریسک داخلی، ممکن است اسپرد را زیاد یا کم کند.
- بروکرهای STP سفارشات را به طور مستقیم به تأمینکنندگان نقدینگی ارسال میکنند و اسپردهای ثابت ولی بالا دارند.
- بروکرهای ECN، قیمت Bid و Ask تقریباً برابر با قیمتهای اصلی بازار فارکس دارند که همین امر، باعث میشود اسپردها شفاف و در بسیاری مواقع کم باشند.
استفاده کاربردی از Bid و Ask در استراتژیهای معاملاتی فارکس
درک صحیح از قیمت ask و bid در فارکس میتواند کیفیت ورود، خروج، مدیریت ریسک و حتی انتخاب بروکر را متحول کند. به ویژه درک مفهوم Bid و Ask در اکثر استراتژیهای کوتاهمدت نقش حیاتی دارد.تأثیر اسپرد بر استراتژیهای اسکالپینگ و معاملات با فرکانس بالا
اسپرد برای اسکالپرها، مثل هزینه سوخت برای راننده تاکسی است؛ هر چقدر بیشتر باشد، سود خالص کمتر میشود. در نتیجه برای اجرای اسکالپ:- بروکرهای ECN با اسپرد نزدیک صفر را انتخاب کنید؛
- در سشنهای با نقدینگی بالا مثل سشن نیویورک و سشن لندن معامله کنید.
- از جفتارزهای کمحجم بپرهیزید که اسپرد زیاد دارند و برای اسکالپ بسیار نامناسب هستند.
بهینهسازی نقاط ورود با استفاده از سفارشهای لیمیت و تفاوت اجرای آن با مارکت
سفارش مارکت بلافاصله اجرا میشود، اما هزینه اسپرد را همان لحظه پرداخت میکنید. در مقابل، سفارشهای لیمیت میتوانند ورود را در قیمت دقیقتر فراهم کرده و اسپرد را کاهش دهند یا حذف کنند.
مثال:
اگر سفارش Buy Limit ثبت کنید، باید قیمت Ask به سطح مورد نظر شما برسد تا سفارش اجرا شود. اما ممکن است فقط آخرین قیمت (Last Price) روی چارت آمده باشد و در نتیجه، ورود فعال نشود. این تفاوت کوچک میتواند در افزایش دقت ورودها نقش اساسی داشته باشد.
تحلیل دفتر سفارشات (Order Book) و استفاده از جریان سفارشات برای پیشبینی حرکت قیمت
عمق بازار به شما نشان میدهد که:
- چقدر سفارش در هر سطح قیمتی وجود دارد؛
- کدام سمت بازار قدرت بیشتری دارد: خریداران یا فروشندگان؛
- احتمال حرکت قیمت به کدام سمت بیشتر است.
برای استفاده و تحلیل اوردر بوک (Order Book) مراحل زیر را طی کنید:
- حجم سفارشهای Buy/Sell در سطوح کلیدی را ببینید؛
- نقاط نقدینگی را روی چارت شناسایی کنید؛
- فشار سمت خریداران یا فروشندگان را ارزیابی کنید؛
- شکست قیمت یا برگشت از سطوح کلیدی را پیشبینی کنید؛
- سپس بر اساس این اطلاعات، تلاش کنید که حرکت بعدی قیمت را پیشبینی کرده و با دقت بیشتری وارد معامله شوید.
مقایسه مکانیزم قیمتگذاری Bid و Ask در فارکس با سایر بازارها
بازارهای مالی مختلف، هر کدام ساختار نقدینگی و مدل قیمتگذاری متفاوتی دارند و به همین دلیل مفهوم bid و ask در فارکس کاملاً با بازار سهام یا کریپتو تفاوت دارد. درک این تفاوتها کمک میکند بهتر بفهمیم که اسپرد چگونه ایجاد میشود، چرا در برخی بازارها کمتر است و چطور باید آن را در استراتژی معاملاتی لحاظ کنیم.
مدل قیمتگذاری در فارکس (بازار OTC) و نقش تأمینکنندگان نقدینگی
فارکس یک بازار OTC است؛ یعنی معاملات روی یک صرافی یا دفتر سفارش واحد انجام نمیشود. قیمتگذاری توسط مجموعهای از تأمینکنندگان نقدینگی (LP) شکل میگیرد که شامل بانکهای بزرگ، موسسات مالی معتبر و بروکرهای مارکت میکر هستند.
مکانیزم قیمتگذاری در فارکس بدینگونه است که:
- هر LP قیمتهای Bid و Ask مخصوص خود را ارائه میدهد.
- بروکرهای ECN/STP این قیمتها را تجمیع کرده و بهترین قیمتهای قابل اجرا را به معاملهگران نمایش میدهند.
- کوتاهترین فاصله بین بهترین Bid و بهترین Ask اسپرد واقعی بازار را تشکیل میدهد.
در فارکس، قیمتها توسط LPها تعیین میشوند و اسپرد، نتیجه مستقیم میزان نقدینگی بین بانکی است.
مدل قیمتگذاری در بازار سهام
بازار سهام برخلاف فارکس، صرافی محور و متمرکز است. در بازار سهام، همه سفارشها در یک دفتر سفارشات واحد ثبت میشود. در اوردر بوک بورسها:
- فروشندگان قیمتهای Ask خود را ثبت میکنند.
- خریداران قیمتهای Bid خود را ثبت میکنند.
- موتور تطبیق سفارشات صرافی، معاملهها را بر اساس اولویت قیمت–زمان انجام میدهد.
در بازار سهام، قیمتها توسط سفارشهای واقعی بازار تعیین میشود و اسپرد، نتیجه اختلاف سفارشهای خریدار/فروشنده است.
مدل قیمتگذاری در بازار کریپتو
بازار کریپتو ترکیبی از مدلهای مختلف نقدینگی را دارد:
صرافیهای متمرکز (CEX) که مشابه مدل بازار سهام هستند و اردر بوک دارند (مانند Binance, Coinbase, OKX). در این صرافیها:
- سفارش خریداران و فروشندگان در دفتر سفارش ثبت میشود.
- اسپرد کاملاً وابسته به عمق بازار و حجم سفارشات است.
- در زمان نوسان بالا، اسپرد بهشدت افزایش پیدا میکند.
صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) یا مدل AMM که در آنها خبری از دفتر سفارش نیست. (مانند Uniswap, PancakeSwap). در این صرافیها:
- قیمتها بر اساس یک فرمول ریاضی تعیین میشوند.
- کاربران نقدینگی را در استخرها قرار میدهند.
- نسبت داراییها در استخر، قیمت Bid و Ask را تعیین میکند.
- اسپرد ممکن است بسیار بزرگتر از بازارهای متمرکز باشد.
چرا اسپرد در جفت ارزهای اصلی کمتر است؟
همانطور که در بالا اشاره شد، اسپرد در فارکس رابطهی مستقیمی با نقدینگی و حجم معاملات دارد. از آنجا که جفت ارزهای اصلی بیشترین حجم معاملات را دارند، بین تامین کنندگان نقدینگی رقابت شدیدی برای ارائه نرخهای جذاب برای این جفتها وجود دارد. در نتیجه، میزان نقدینگی تزریق شده به بازار نیز افزایش یافته و اسپرد کم و کمتر میشود.
تفاوت سازوکار نقدینگی بین بازارهای متمرکز و غیرمتمرکز
در بازارهای متمرکز مثل بازار سهام و صرافیهای متمرکز (CEX)، نقدینگی توسط دفتر سفارشات و موتور مچینگ صرافی تأمین میشود؛ یعنی سفارشهای خرید و فروش کاربران در دفتر سفارش قرار میگیرد و صرافی یا مارکت میكرها با حجمهای بزرگ، عمق بازار و اسپرد را کنترل میکنند.
در بازارهای غیرمتمرکز مانند فارکس، قیمت نتیجه پیشنهاد چندین LP است و اسپرد با تجمیع بهترین قیمتها تعیین میشود و این در حالی است که نقدینگی در سطح جهانی و ۲۴ ساعته جریان دارد.
اشتباهات رایج معاملهگران در درک Bid و Ask
درک دقیق قیمتهای Bid و Ask سنگ بنای هر استراتژی معاملاتی حرفهای است، اما بسیاری از معاملهگران تازهکار این دو قیمت کلیدی را نادیده میگیرند و همین موضوع به تفاوت چشمگیر میان نتایج واقعی و نتایج مورد انتظار منجر میشود. در ادامه، رایجترین خطاهایی را که میتواند هزینه معامله را افزایش دهد یا تحلیل را به کلی منحرف کند بررسی میکنیم.
بیتوجهی به اسپرد هنگام تعیین نسبت ریسک به ریوارد
بسیاری از تریدرها هنگام تعیین حد سود و حد ضرر فقط به قیمت نمودار توجه میکنند و هزینه اسپرد را در نظر نمیگیرند. از آنجا که معاملات Buy با Ask باز و با Bid بسته میشوند (و برعکس برای Sell)، تریدر از همان لحظه ورود به اندازه اسپرد در زیان است. در نتیجه، نسبت ریسک به ریوارد واقعی همیشه کمتر از مقدار ظاهری روی نمودار است.
ورود با سفارش بازار (Market Order ) در زمان نوسان شدید
در لحظات پرنوسان مثل زمان انتشار اخبار یا باز شدن سشن لندن، اسپرد ناگهان گسترده میشود. ورود با سفارش بازار در این شرایط میتواند باعث اسلیپیج شدید و اجرای معامله در قیمتی کاملاً متفاوت از قیمت مورد انتظار شود؛ مشکلی که معمولاً از اشتباه در تشخیص قیمتهای Bid و Ask ناشی میشود.
اشتباه در تفسیر نمودار به دلیل نمایش یک قیمت واحد
متاتریدر فقط قیمت Bid را نشان میدهد و تریدینگ ویو تنها آخرین قیمت بازار را، اما اجرای سفارشها براساس Bid و Ask انجام میشود.
بنابراین، ممکن است به نظر برسد که حد ضرر و حد سود «باید فعال میشد»، اما چون قیمت دوم (Ask یا Bid) لمس نشده، معامله بسته نمیشود. این اشتباه یکی از رایجترین دلایل سردرگمی معاملهگران تازهکار در متاتریدر و تریدینگ ویو است.
نتیجهگیری
Bid و Ask در فارکس صرفاً دو قیمت روی پنجره مارکت واچ نیستند، بلکه زیرساخت واقعی قیمتگذاری، اسپرد و هزینه معامله را میسازند. وقتی بدانید چرا هر معامله از همان لحظه اول با ضرر شروع میشود، چرا اسپرد در برخی شرایط قاتل استراتژیهای اسکالپینگ است و چرا بدون دیدن دقیق Bid/Ask و اسپرد در پلتفرم معاملاتی، تحلیل نمودار میتواند گمراهکننده باشد، خواهید توانست فاصله بین «بک تست روی کاغذ» و «نتیجه واقعی در حساب لایو» را کم کنید.
