سرمایه گذاری در صنعت آب – بررسی روش‌های سرمایه‌گذاری در صنعت آب و دلایل جذابیت آن
آذر 16, 1402
آب یک کامودیتی است درست مثل طلا، مس و نفت. بنابراین می تواند علاوه بر اینکه مایه حیات ما و سیاره سبزمان است، راهی برای سرمایه گذاری و تنوع بخشیدن به پورتفو نیز باشد. آنچه سرمایه گذاری روی آب را جذاب کرده، کمبود آن است. کمبود آب آشامیدنی سالم به حدی است که بیش از دو میلیارد نفر در جهان به آن دسترسی ندارند و تقریبا نیمی از جمعیت جهان، حداقل در بخشی از سال دسترسی محدود به آب سالم دارند.
مانند هر کالای کمیاب دیگری، کمیاب بودن آب نیز آن را به گزینه ای مطلوب برای سرمایه گذاری تبدیل کرده است. در این مقاله می خواهیم آب را به عنوان یک کامودیتی بررسی کنیم و ببینیم که چگونه روی آب سرمایه گذاری کنیم؟
اگر این موضوع برایتان جالب است تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
کمبود آب: یک فرصت بی نظیر سرمایه گذاری
در سال 2010 سازمان ملل متحد حق دسترسی به آب و فاضلاب را به عنوان یکی از حقوق بشر به رسمیت شناخت در حالیکه، همانطور که گفتیم امروزه بسیاری از افراد در جهان به طور کلی یا مقطعی به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند. کمبود آب با رشد روزافزون جمعیت، آلودگی، تغییرات آب و هوایی و رشد صنایع آب بر روز به روز بیشتر و بیشتر هم می شود به طوریکه، پیش بینی می شود تقاضای آب تا سال 2030 حداقل 40% از عرضه پایدار آب فراتر رود. از آنجا که کمبود آب می تواند منجر به مشکلات ژئوپلیتیکی، اجتماعی و اقتصادی شود، دور از ذهن نیست اگر بگوییم که آب بدون شک ارزشمندترین ذخیره در سیاره ماست. سرمایه گذاری روی آب یا ترید کردن آن راهی است که افراد به وسیله آن به دنبال سرمایه گذاری و کسب سود از عدم اطمینان فزاینده بر روی صنعت آب و امنیت آب در آینده هستند. برای یک مثال شفاف از ارزشمندی آب و کمبود منابع می توان به چین اشاره کرد که پیش بینی می شود تا سال 2030 سالانه 25% کسری آب داشته باشد. همین موضوع یکی از دلایلی است که چین می خواهد بر فلات تبت –که کوهستان های برفگیر آن سر منشا آب رودخانه های زرد و یانگ تسه است- کنترل داشته باشد و از این طریق، بخشی از امنیت آبی خود را تامین کند.
به دلیل کمبود منابع و نیز ارزشمندی منحصر به فرد این ماده است که بسیاری از سرمایه گذاران تمایل دارند که از دارایی ها و صنایع وابسته به آب برای تنوع بخشیدن به پورتفوی خود استفاده کنند. برای این دسته از سرمایه گذاران گزینه های متعدد و متنوعی از شاخص ها، ETF ها و صندوق های فراوانی وجود دارد که سرمایه گذاران را در معرض اوراق بهادار مبتنی بر آب قرار می دهد.
وقتی در مورد کمبود منابع آب حرف می زنیم ممکن است این سوال به ذهن بیاید که چرا کمبود آب داریم وقتی بیش از 70% کره زمین را آب فرا گرفته است؟ جواب این است که از کل آبی که در سطح زمین وجود دارد بیش از 97% از آن آب شور دریاهاست و تنها 3% آب شیرین وجود دارد؛ در حالیکه آب شور برای مصارف آشامیدنی، کشت و کار، پرورش دام و اغلب صنایع قابل استفاده نیست. جالب اینجاست که از این 3% آب شیرین تنها 1% آن برای انسان قابل دسترسی است! بنابراین واضح است که کمبود منابع در این زمینه بسیار نگران کننده است و افزایش جمعیت، صنعتی شدن سریع و گسترش کشاورزی، هر روزه به این کمبود دامن می زنند. بسیاری از کشورهای دنیا از همین حالا با بحران آب مواجه هستند که از آن جمله می توان به مصر، پاکستان، مکزیک، بخش هایی از ایلات متحده، ایران و بخش های وسیعی از آفریقا اشاره کرد.
از سوی دیگر آلودگی های زیست محیطی ناشی از سموم و آفت کش ها و سوخت های فسیلی که به آبهای زیرزمینی راه پیدا می کنند نیز تهدید دیگری برای محدودتر کردن منابع آب شیرین هستند.
روش های سرمایه گذاری روی آب
سابقا مالکیت آب در دست دولت ها بود اما به تدریج، معلوم شد که مالکیت دولتی نمی تواند هزینه های سرسام آور تحقیق و توسعه در این صنعت را فراهم کند. بنابراین بخش خصوصی وارد کارزار شد. ورود بخش خصوصی ممکن است این ماده حیاتی را در دست صنایع سودجو قرار داده باشد اما، وجود بخش خصوصی است که پیشرفت و توسعه در این بخش را نیز سریعتر کرده است. با توجه به همین کمبودها، شرکت های بسیاری در سراسر جهان هستند که با به کارگیری فناوری ها و نوآوری ها، در جهت مبارزه با مشکل کم آبی فعالیت می کنند. زمینه فعالیت این شرکت ها به طور کلی به پنج حوزه زیر تقسیم می شود:
- تاسیسات (Utility): شاید اگر سال های پیش به خانوارها گفته می شد که هزینه قبض آب آنها هر روز بیشتر و بیشتر می شود، برایشان باور کردنی نبود اما، این روند افزایش قیمت آب بها شروع شده و متوقف نخواهد شد. بنابراین سرمایه گذاری کردن در شرکت هایی که خدمات آبرسانی انجام می دهند یک گزینه بسیار مناسب برای سرمایه گذاری پایدار خواهد بود. این شرکت ها قدرت قیمت گذاری دارند و می توانند هزینه های متنوعی را به مشترکین خود تحمیل کنند.
- تست و اندازه گیری آب: آزمایش هایی که روی آب انجام می شود شامل آزمایش های فیزیکی و شیمیایی است که برای تعیین آلودگی های باکتریایی و شیمیایی آب قابل شرب انجام می شود. اندازه گیری آب نیز به تعیین حجم آب مصرفی ساختمان های مسکونی و تجاری می پردازد. از آنجا که کمبود منابع آبی مهمترین مساله در این صنعت است، امروزه تقاضا برای سیستم های اندازه گیری آب به منظور کاهش میزان هدررفت آن بسیار بالا رفته است به نحویکه، پیش بینی می شود از 5.9 میلیارد دلار در سال 2019، به 9.6 میلیارد دلار در سال 2024 افزایش یابد. بنابراین، فرصت های بیشتری برای سرمایه گذاری در حوزه تست و اندازه گیری آب وجود خواهد داشت. تمرکز شرکت های اندازه گیری آب بر ساخت کنتورهای دیجیتالی است که هر چه بیشتر از نشت و از دست رفتن آب جلوگیری شود.
- نمک زدایی یا شیرین کردن آب دریا (Desalination): همانطور که گفتیم تنها 3% از آب موجود بر روی سیاره زمین قابل شرب است و مابقی آن آب دریاها و اقیانوس هاست. آب دریا سرشار از نمک و املاح معدنی است که آن را کاملا غیر قابل شرب می کند. با توجه به کمبود منابع، یکی از راه هایی که برای تامین آب قابل شرب به ذهن انسان رسیده، حذف نمک و سایر مواد معدنی از آب دریا و رساندن آن به کیفیت آب قابل شرب است. به این فرایند نمک زدایی، شیرین کردن آب یا Desalination گفته می شود. اگر چه این عمل بسیار انرژی و هزینه بر است اما، امیدهایی وجود دارد که تکنولوژی های نوظهور بتوانند در کاهش هزینه های این صنعت کمک کننده باشند. بنا به تحقیقاتی که صورت گرفته، تخمین زده می شود که ارزش بازار صنایع آب شیرین کن تا سال 2025 از 27 میلیارد دلار عبور کند.
- زیرساخت های آبی: زیرساخت ها در صنایع آبی به هر چیزی که آب را از منابع آن تا ساختمان ها می رساند گفته می شود که شامل چاه های آب زیر زمینی، سدها، مخازن ذخیره، تصفیه خانه ها، خطوط لوله و … است. از آنجا که زیرساخت ها در اغلب کشورها فرسوده هستند، نگهداری از آنها خود یک صنعت تمام عیار است. طبق آماری که در ایالات متحده منتشر شده است، هر دو دقیقه یک خط لوله آب اصلی می ترکد که در نتیجه، روزانه شش میلیارد گالن آب به هدر می رود. از همین مثال می توان اهمیت تعمیر، نگهداری و جایگزینی زیرساخت های فرسوده آبی را به وضوح مشاهده کرد.
چگونه روی آب سرمایه گذاری کنیم؟
حال به سوال اصلی می رسیم که چگونه روی آب سرمایه گذاری کنیم؟ در گام اول باید شرکت هایی را پیدا کنیم که حداقل 50% از درآمدشان را از طریق فعالیت در بخش های مختلف صنعت آب – اعم از شرکت های آب و برق، شرکت های تصفیه آب، نوشیدنی سازها، سازندگان تجهیزات و ابزار دقیق مرتبط مثل سازندگان شیرآلات، ولوها و … و نیز واحدهای آب شیرین کنی- به دست می آورند. برای این کار خوب است که نگاهی به دارایی های شرکت هایی بیندازید که در شاخص های آب وجود دارند. از شرکت های بزرگی مثل جنرال الکتریک تا شرکت های کوچکتری مثل Layne Christensen که در زمینه ساخت و سازهای زیرزمینی مثل ساخت تونل ها و خطوط لوله فعال است، همگی به دنبال تصاحب بخشی از بازار آب هستند. بنابراین تنوع برای سرمایه گذارانی که به دنبال بهترین سهام در این حوزه هستند بالاست. علاوه بر اینکه می توان سهام این شرکت ها را به عنوان سرمایه گذاری خرید، یک راه دیگر شرکت در برنامه سرمایه گذاری مجدد سود سهام است که برخی شرکت ها ارائه می دهند.
یکی دیگر از رو به رشد ترین بخش های صنعت آب، صنعت آب های آشامیدنی و معدنی بسته بندی است. صنایع بسته بندی آب آشامیدنی در همه جای جهان از آمریکا تا ایران گرفته در حال گسترش هستند. تنها در ایالات متحده آمریکا مصرف سرانه بطری های آب معدنی در فاصله بین سالهای 2010 تا 2020 بیش از 61% افزایش یافته است.
در مورد تقاضای رو به رشد برای صنایع آب شیرین کنی نیز یک مطالعه سازمان ملل در سال 2018 نشان می دهد که 177 کشور حداقل برای بخشی از مصارف خود نیاز به شیرین کردن آب دریا دارند.
در سرمایه گذاری بر روی سهام آب، علاوه بر حوزه فعالیت شرکت، بایستی به رگوله بودن یا نبودن آن نیز دقت کرد. با توجه به اینکه صنعت آب در بسیاری از کشورها به دست بخش خصوصی سپرده شده است، قانونگذار برای اطمینان از اینکه از فروش آب یا بهره برداری از سیستم های آب و فاضلاب سو استفاده ای پیش نمی آید، مقررات پیشگیرانه ی بسیار سخت گیرانه ای را –در تمام یا برخی از بخش های صنعت آب- تنظیم و اعمال می کند. این رگولاتورها ممکن است روی صورت حساب های مشتریان سقف قیمتی تعیین کنند و یا مجوز سطح معینی از سرمایه گذاری را بدهند. رگوله کردن در هر صنعتی که باشد به معنای محدود کردن سطح درآمد شرکت های فعال در آن حوزه است بنابراین، وقتی صنعت آب و فاضلاب رگوله می شود یعنی شرکت های فعال از محدودیت هایی در سود حاصل از فروش آب و بهره برداری از منابع دارند. البته ناگفته پیداست که رگوله بودن درآمد، شرکت های مربوطه را قابل اعتمادتر می کند.
در عوض کسب و کارهای تنظیم نشده محدودیتی در کسب سود ندارند. اگرچه میزان سود این کسب و کارها غیرقابل پیش بینی است اما، رشد آنها هم می تواند بسیار سریع تر از کسب و کارهای رگوله باشد. برخی از حوزه های تنظیم نشده صنعت آب مدیریت پسماند، بازیافت و تامین آب برای مشاغل از طریق شبکه های آب خصوصی هستند. شرکت های فعال در صنعت آب غالبا به صورت مختلط –یعنی هم در بخش رگوله و هم غیر رگوله- فعالیت می کنند و بنابراین از مزایای هر دو بهره مند می شوند.
چرا سرمایه گذاری روی سهام آب جذاب است؟
از آنجا که سهام شرکت های فعال در حوزه آب بسیار کم نوسان هستند و ماهیت قابل پیش بینی دارند، گزینه های بسیار مطلوبی برای سرمایه گذاری های بلند مدت به شمار می روند و حتی می توانند محافظی برای پول سرمایه گذار در برابر نوسانات بازار باشند. دلیل دیگر جذابیت سهام شرکت های فعال در صنعت آب این است که به دلیل عدم نوسانات شدید و کم بودن احتمال بهره مندی سهامداران از افزایش قیمت های زیاد، شرکت های صنعت آب بسیار دست و دل بازانه سود سهام پرداخت می کنند.
عوامل موثر بر حرکت قیمت سهام آب
اگرچه در بالا ذکر شد که سهام شرکت های فعال در صنعت آب غالبا پایدارند و تحت تاثیر تحرکات بازار دچار نوسان نمی شوند اما، در این صنعت نیز عواملی هستند که می توانند بر قیمت سهام مبتنی بر آب تاثیر گذار باشند. این عوامل عبارتند از:
- محیط نظارتی: رگولاتوری مهمترین عامل ثبات قیمت شرکت های آبی است. حال اگر این رگولاتوری یا قوانین حاکم بر آن تغییر کند، می تواند نوسان زیادی را در قیمت این شرکت ها ایجاد کند. عامل مهم دیگر سیاست است. مثلا در کشوری که صنایع آبی خصوصی هستند، زمزمه هایی مبنی بر دولتی کردن مجدد آنها می تواند تنش های قیمتی در این صنعت ایجاد کند.
- انتنشار نتایج مالی: وقتی نتایج مالی منتشر می شود سهامداران می توانند عملکرد شرکت را با رقبا مقایسه کنند و اگر عملکرد یکی بهتر از بقیه باشد، می تواند تاثیر منفی چشمگیری بر قیمت های دیگران داشته باشد.
- تملک و ادغام: یکی از دلایلی که منجر به رشد سریع سهام آبی در سالیان اخیر شده است، ادغام برخی از این شرکت ها با هم بوده است.
- نرخ بهره: سهام مبتنی بر آب معمولا به عنوان پناهگاه امن در سبدهای سرمایه گذاری در نظر گرفته می شوند. بنابراین واضح است که با افزایش نرخ بهره، از جذابیت آنها کاسته شود. دلیل این امر آنست که در زمان نرخ های بالا، تمایل سرمایه گذاران به کسب سود از طریق حساب های سپرده بسیار بیشتر از بازدهی با ثبات اما کم سهام آبی می شود.
شاخص های معروف سرمایه گذاری آب
در ادامه با برخی از شاخص های محبوبی آشنا می شویم که برای پیدا کردن بهترین سهام مبتنی بر آب جهت سرمایه گذاری طراحی شده اند:
- شاخص آب S&P Global: این شاخص که در سال 2001 راه اندازی شده است بیش از 50 شرکت مبتنی بر آب را شامل می شود. شرکت های این شاخص عموما در حوزه های آبرسانی و زیرساخت های آبی فعال هستند.
- شاخص تاسیسات آبی S&P 1500: این شاخص زیر مجموعه ای از شاخص تاسیسات Standard & Poor’s است و تنها شامل دو کمپانی است: شرکت American State Water(NYSE: AWR) و شرکت Aqua America (NYSE: WTR).
- شاخص آب ایالات متحده داوجونز: این شاخص یک فشار سنج اقتصادی شامل 29 ابر شرکت آبی در سراسر جهان است که حداقل سرمایه بازارشان 150 میلیون دلار است.
- شاخص آب ISE Clean Edge: این شاخص در سال 2001 راه اندازی شد و شامل 35 شرکت متخصص در حوزه های مختلف صنعت آب از جمله در حوزه های توزیع ، تصفیه و تکنولوژی های جریان آب است.
- شاخص آب پایدار جهانی MSCI: این شاخص شامل بسیاری از شرکت های بزرگ و کوچک و متوسط در بازارهای توسعه یافته و نوظهور است که 50% یا بیشتر از درآمد خود را از طریق خدمات و محصولاتی که در زمینه آب پایدار ارائه می دهند کسب می کنند.
سرمایه گذاری در صندوق های آب
اگر علاقه ای به گشتن و پیدا کردن سهام مناسب سرمایه گذاری در صنعت آب ندارید، سرمایه گذاری روی صندوق های مبتنی بر آب نیز گزینه بسیار خوبی است. از آنجا که مشکل کمبود آب بزرگتر از آن است که بتوان آن را مسکوت نگه داشت و درک این موضوع که این چالش، آنقدر بزرگ هست که هیچکدام از ذینفعان دولتی، بخش خصوصی یا جامعه مدنی نمی توانند به تنهایی از پس حل آن بر بیایند، خود تبدیل به نقطه قوت و مزیت رقابتی برای صندوق های آب (Water Funds) شده است. ورود به بخش های مختلف سرمایه گذاری آب به دلیل موانع قانونی، مشکلات مالکیت زمین و هزینه های فراوانی که دارد ساده نیست اما، سرمایه گذاری در ETF ها و صندوق های مبتنی بر آب این کار را ساده تر کرده است. ETF ها دسترسی سرمایه گذاران به شرکت های متعددی که در سراسر دنیا مشغول رساندن آب شیرین به مصرف کنندگان هستند را فراهم می کنند. این صندوق ها تنوع خوبی دارند اما، در هنگام انتخاب صندوق مناسب سرمایه گذاری بایستی به دو موضوع توجه کنید:
یکی اینکه در کدام بخش صنعت در حال سرمایه گذاری هستید ( آبرسانی، تست و اندازه گیری، زیرساخت ها و یا شیرین کردن آب) و دیگر اینکه حتما روی شرکت هایی سرمایه گذاری کنید که 50% یا بیشتر از درآمدشان از فعالیت در حوزه آب به دست آمده باشد. بزرگترین ETF در این حوزه، پورتفولیوی منابع آب Invesco است که سبدی از 38 هلدینگ متوسط و کوچک غالبا آمریکایی فعال در حوزه آب است. صندوق iShare نیز تا حدی در معرض سرمایه گذاری های مبتنی بر آب هستند. از دیگر ETF های معروف حوزه سرمایه گذاری آب می توان به پورتفولیوی جهانی آب Invesco و صندوق شاخص آب First Trust ISE اشاره کرد.
نتیجه گیری
زندگی در سیاره ما بدون آب ممکن نخواهد بود. این در حالی است که منابع محدود آبی ما با افزایش جمعیت، افزایش کشاورزی و رشد سریع صنایع غالبا آب بر و نیز با آلودگی های زیست محیطی که منابع زیر زمینی آب را آلوده می کنند، هر روز محدود و محدودتر می شود. کمبود آب –به عنوان یک کامودیتی– منجر به ارزشمند شدن و جذابیت روزافزون آن برای سرمایه گذاران می شود. سرمایه گذاری روی آب به معنای سرمایه گذاری بر کمبود روز افزون منابع در کنار تقاضای افزاینده، افزایش عدم اطمینان در صنعت آب و نیز امنیت آینده آب است. علاقمندان به سرمایه گذاری در صنعت آب می توانند سهام شرکت های فعال در این حوزه – اعم از تاسیسات آب، شرکت های آب و برق، شرکت های حوزه شیرین کردن آب و یا ابزار دقیق- را بخرند یا روی آنها ترید کنند و یا اینکه در ETF ها یا صندوق های مبتنی بر آب سرمایه گذاری کنند.
کپی لینک
کپی شد!
