آشنایی با توکن‌های صرافی، موتور پنهان پلتفرم‌های کریپتویی

 توکن صرافی (Exchange Token) رمز ارزی است که توسط یک صرافی ارز دیجیتال منتشر می‌شود. اما توکن صرافی دقیقا چیست و چرا صرافی‌های ارز دیجیتال به جای اینکه فقط خدمات معمول خود را ارائه کنند، به انتشار توکن صرافی دست می‌زنند؟ این توکن چه کاربردی در صرافی ارز دیجیتال دارد و چه مزایایی در اختیار دارندگان خود قرار می‌دهد؟

در این مقاله از آرون گروپس با ما باشید تا علاوه بر پاسخ به سوالات فوق، لیستی از معروف‌ترین توکن‌های صرافی را ببینیم و با مزایا و معایب سرمایه‌گذاری روی توکن صرافی بیشتر آشنا شویم.

توکن صرافی چیست؟

توکن صرافی نوعی ارز دیجیتال نوسان‌پذیر است که توسط یک صرافی رمز ارز متمرکز (CEX) یا صرافی غیرمتمرکز (DEX)  ضرب و منتشر می‌شود. بر خلاف ارزهای دیجیتال معمولی مثل بیت‌کوین که غیرمتمرکز هستند، هر توکن صرافی به صرافی ارز دیجیتالی که آن را منتشر کرده متصل است و ارزش خود را از اعتبار صرافی و عملکرد آن می‌گیرد. هدف اصلی صرافی‌های ارز دیجیتال از انتشار این توکن‌ها، افزایش تعامل کاربران با پلتفرم، تقویت اقتصاد داخلی صرافی و جذب نقدینگی بیشتر است.

این توکن‌ها معمولاً روی یک شبکه بلاک‌چین عمومی‌ (مثل اتریوم یا BNB Chain) ایجاد می‌شوند و در چهارچوب قراردادهای هوشمند فعالیت می‌کنند.

چرا صرافی‌ها توکن اختصاصی عرضه می‌کنند؟

اگرچه توکن‌های صرافی منافعی برای دارندگان این توکن‌ها دارند، اما مزایای بیشتری را در اختیار صرافی‌های عرضه کننده قرار می‌دهند. از جمله دلایلی که صرافی‌ها را تشویق به ضرب توکن اختصاصی می‌کند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

• ایجاد ثروت بدون فروش سهام یا بدهی: صرافی‌ها می‌توانند با ضرب توکن و فروش یا نگهداری بخشی از آن، بدون نیاز به فروش سهام (equity) یا گرفتن وام (debt)، سرمایه‌ زیادی جذب کنند. 
• تقویت برند و ایجاد هیجان در بازار: عرضه اولیه توکن صرافی (IEO) همراه با تبلیغات و سخنرانی‌های کلیدی باعث جلب توجه رسانه‌ها و کاربران می‌شود. این به صرافی کمک می‌کند که به‌ عنوان بازیگر مهمی‌ در بازار رمز ارزها شناخته شود.
• ایجاد انگیزه برای کاربران: با ارائه تخفیف‌ها، پاداش‌ها یا دسترسی به خدمات ویژه به واسطه خرید و نگهداری توکن صرافی، کاربران تشویق می‌شوند تا بیشتر از پلتفرم استفاده کنند.
• تامین سرمایه و نقدینگی: توکن صرافی می‌تواند به‌ عنوان ابزار تامین مالی مثلاً از طریق عرضه اولیه توکن (IEO) عمل کند.
• ایجاد یک اکوسیستم بسته و وفاداری کاربر: با ایجاد وابستگی کاربران به توکن، صرافی می‌تواند آن‌ها را در سیستم خود حفظ کند.
• کاهش وابستگی به رمز ارزهای خارجی: به جای استفاده از رمز ارزهای دیگر مانند BTC یا ETH برای خدمات داخلی، صرافی‌ها ترجیح می‌دهند کاربران از توکن اختصاصی خود صرافی استفاده کنند.
• توسعه خدمات مالی و اکوسیستم داخلی: توکن صرافی می‌تواند به ابزار پرداخت، رأی‌گیری یا وثیقه در وام‌دهی تبدیل شود. این توکن به صرافی اجازه می‌دهد خدمات بیشتری را مستقیماً در پلتفرم خودش توسعه دهد.

کاربردهای توکن صرافی

توکن صرافی معمولاً در اکوسیستم همان صرافی کاربرد دارد و بسته به صرافی ارائه دهنده، می‌تواند امکانات مختلفی را داشته باشد. اما به طور کلی، توکن‌های صرافی کاربردهای زیر را دارند:

1.تخفیف در کارمزد معاملات؛

2. پرداخت کارمزدها؛

3. شرکت در رای‌گیری‌ها یا تصمیم‌گیری‌های مدیریتی؛

4. دریافت پاداش؛

5. عرضه اولیه درون‌صرافی (IEO).

در ادامه، هر یک از موارد فوق را شرح می‌دهیم.

تخفیف در کارمزد معاملات

بسیاری از صرافی‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند که در صورت استفاده از توکن صرافی و هولد کردن آن، کارمزد کمتری برای معاملات خود پرداخت کنند. در برخی صرافی‌ها، تخفیف کارمزد معاملات با افزایش مقدار توکن صرافی هولد شده توسط کاربر به صورت پلکانی افزایش می‌یابد.

  پرداخت کارمزدها

کاربران می‌توانند از توکن صرافی برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها استفاده کنند.

شرکت در رای‌گیری‌ها یا تصمیم‌گیری‌های مدیریتی

در صرافی‌های غیرمتمرکز  مانند یونی سوآپ (Uniswap) و پنکیک سوآپ (Pancakeswap)،  توکن‌ها گاهی نقش حاکمیتی دارند و در نتیجه، به دارندگان اجازه می‌دهند در تصمیم‌گیری‌های اکوسیستم مشارکت داشته باشند.

 دریافت پاداش

برخی صرافی‌ها در ازای هولد یا استیک کردن توکن اختصاصی‌ خود، به کاربران سود یا پاداش می‌دهند.

عرضه اولیه درون‌صرافی (IEO)

در بیشتر صرافی‌های ارز دیجیتال که توکن اختصاصی دارند، برای شرکت در برخی از پروژه‌های جدید که روی خود پلتفرم صرافی عرضه می‌شوند داشتن توکن صرافی الزامی‌ است.

توکن صرافی چه ویژگی‌هایی دارد؟

بنا به مقاله‌ای در Coindesk، توکن صرافی درست مانند هر ارز دیجیتال دیگری است. می‌توان آن را هولد کرد، روی آن سرمایه‌گذاری انجام داد یا روی قیمت آن سفته بازی کرد.

توکن صرافی معمولا ارزش خود را از عملکرد، اعتبار و محبوبیت صرافی می‌گیرد به این معنی که درست مانند هر اوراق بهادار دیگری، تا زمانی که افراد به صرافی و آینده آن امیدوار باشند، برای توکن آن نیز ارزش معامله و نگهداری قائل هستند. در عین حال، اگر صرافی فعالیت خود را گسترش داده و اعتبار خود را افزایش دهد، به همان نسبت به توکن خود نیز ارزش بیشتری می‌دهد.

به علاوه، برخلاف کوین صرافی (Exchange Coin) که بلاک‌چین مستقل و اختصاصی خودش را دارد، توکن صرافی (Exchange Token) معمولا شبکه بلاک‌چین مستقل خود را ندارد و روی بلاک‌چین‌های دیگر ساخته می‌شود. مثال معروف کوین صرافی، بایننس کوین (BNB) است که روی بلاک‌چین بایننس (Binance Chain) اجرا می‌شود.

معروف‌ترین توکن‌های صرافی

بنا به مقاله‌ای در Cryptomus، برخی از معروف‌ترین توکن‌های صرافی عبارتند از:

• توکن BNB؛ 
• توکن KCS؛ 
• توکن OKB؛ 
• توکن UNI؛ 
• توکن CRO.

 در ادامه، با هر یک از این توکن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.

توکن BNB

BNB توکن اختصاصی صرافی بایننس، یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین صرافی‌های متمرکز جهان است.

BNB برای کاهش کارمزد معاملات، شرکت در عرضه‌های اولیه توکن (IEO) و همچنین استفاده در اکوسیستم گسترده بایننس کاربرد دارد. BNB روی بلاکچین اختصاصی بایننس (بایننس اسمارت چین) اجرا می‌شود و به این دلیل، آن را به عنوان کوین صرافی (Exchange Coin) نیز می‌شناسند.

توکن KCS

KCS توکن اختصاصی صرافی  KuCoin است. KCS به عنوان یک توکن کاربردی و حاکمیتی، یکی از ارکان مهم اکوسیستم KuCoin به شمار می‌رود و به کاربران انگیزه می‌دهد تا در صرافی مشارکت فعال داشته باشند. به علاوه، توکن KCS در برنامه‌های تشویقی، تخفیف‌ها و ایردراپ‌های اختصاصی KuCoin نیز کاربرد دارد.

توکن OKB

 OKB توکن اختصاصی صرافی  OKX  یکی از بزرگ‌ترین صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال است. این توکن که روی بلاکچین اتریوم به صورت توکن  ERC-20 اجرا شده است، برای موارد متعددی استفاده می‌شود. از جمله، دارندگان توکن مشمول تخفیف در کارمزدها می‌شوند، می‌توانند در برنامه‌های ویژه و ایردراپ‌ها شرکت کنند، در ازای استیکینگ توکن صرافی آن پاداش بگیرند و …

توکن UNI

UNI توکن صرافی غیرمتمرکز UniSwap است که در سال 2018 عرضه شد. این توکن نقش حاکمیتی دارد به این معنی که، کاربران با داشتن UNI می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مربوط به پروتکل شرکت کنند و بخشی از درآمد کارمزدها را دریافت کنند.

توکن CRO

CRO توکن اختصاصی صرافی Crypto.com است و نقش کلیدی در این اکوسیستم ایفا می‌کند. توکن CRO در پرداخت‌های مالی، کاهش کارمزد معاملات، و کسب پاداش از طریق استیکینگ کاربرد دارد.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در توکن‌های صرافی

در ادامه مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در توکن‌های صرافی را بررسی می‌کنیم.

مزایای سرمایه گذاری در توکن‌های صرافی

همچنان که در وبسایت Medium نیز آمده است، سرمایه‌گذاری در توکن صرافی مزایایی چون تخفیف در کارمزدها، کسب امتیازات ویژه در ایردراپ‌ها، کسب حق حاکمیتی و شرکت در رای‌گیری‌های صرافی، کسب درآمد از استیکینگ توکن صرافی و نیز ارزش افزوده در صورت رشد قیمت توکن صرافی را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.

به علاوه، به نظر می‌رسد که توکن‌های صرافی شبیه‌ترین اوراق بهادار دیجیتال به سهام شرکت‌های سهامی‌ هستند که همین موضوع، آنها را تبدیل به سرمایه‌گذاری‌های امن‌تری نسبت به دیگر ارزهای دیجیتال می‌کند. از جمله شباهت‌های این دو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پاداش و تخفیفی که به دارندگان توکن صرافی تعلق می‌گیرد، مشابه سود سهام است؛
• ارتباط ارزش توکن با اعتبار و عملکرد صرافی، مشابه ارتباط قیمت سهام با عملکرد شرکت است؛
• حقوق حاکمیتی دارندگان توکن صرافی مشابه حق رای سهام‌داران شرکت‌ها است. 

معایب سرمایه گذاری در توکن‌های صرافی

سرمایه‌گذاری در توکن صرافی در کنار بازدهی مطلوبی که دارد، شامل ریسک‌هایی نیز هست. برخی از معایب سرمایه‌گذاری در توکن صرافی عبارتند از:

• وابستگی ارزش توکن به اعتبار صرافی: ارزش توکن صرافی شدیدا به اعتبار صرافی منتشر کننده آن مرتبط است. این موضوع به ویژه زمانی به یک تهدید جدی تبدیل می‌شود که نسبت به ماهیت ناپایدار بازار ارزهای دیجیتال و تغییر جایگاه سریع و گاه حتی لحظه‌ای پروژه‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال آگاه باشیم.
• محدودیت نقدشوندگی: در برخی موارد، توکن‌ها ممکن است فقط در صرافی مربوطه معامله شوند و در نتیجه، نقدشوندگی محدود داشته باشند.
• ریسک‌های قانونی: صرافی‌ها و توکن‌های مرتبط ممکن است تحت فشارهای قانونی و رگولاتوری قرار بگیرند که باعث محدودیت یا ممنوعیت فعالیت آنها شود.
• رقابت شدید: بازار توکن‌های صرافی بسیار رقابتی است و این ریسک که توکن‌ها به سرعت محبوبیت خود را از دست بدهند وجود دارد.

نتیجه‌گیری

توکن‌های صرافی، پلی میان کاربران و اکوسیستم‌های رمز ارزی هستند که با افزایش تعامل، جذب سرمایه و تقویت وفاداری، نقش مهمی‌ در توسعه بازار رمز ارزها و صرافی‌های ارز دیجیتال ایفا می‌کنند. هرچند این توکن‌ها فرصت‌های سودآوری و خدمات ویژه فراهم می‌کنند، اما سرمایه‌گذاران باید ریسک‌های مرتبط با نوسان قیمت و وابستگی به اعتبار صرافی را نیز مدنظر قرار دهند.