جهان پیرامون ما به سرعت در حال هوشمند شدن است؛ از خانه‌هایی که دمای آنها را خودکار تنظیم می‌کنند تا شهرهایی که ترافیک آنها را بهینه می‌کنند. اما چگونه اشیای ساده‌ای مانند یخچال، دستگاه فشار خون یا حتی یک گاو در مزرعه می‌توانند به اینترنت متصل شوند، اطلاعات جمع‌آوری کنند و مستقل تصمیم بگیرند؟ پاسخ این سوال در فناوری اینترنت اشیا (IoT) نهفته است. شبکه‌ای گسترده از دستگاه‌ها و حسگرهای هوشمند که با تبادل داده، دنیای فیزیکی و دیجیتال را به هم پیوند می‌دهند.
در این مقاله جامع، نه تنها با تعریف و نحوه عملکرد اینترنت اشیا آشنا خواهید شد، بلکه به بررسی تاثیرات عمیق آن بر صنایع مختلف، پروژه‌های معروف و مزایا و چالش‌های این فناوری پیشرفته نیز خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا دریابید چگونه IoT در حال دگرگون کردن زندگی روزمره و آینده کسب‌وکارها است.
نکات کلیدی:
|
اینترنت اشیا چیست؟
اینترنت اشیا (Internet of Things) به شبکه‌ای از اشیا فیزیکی اشاره دارد که با استفاده از حسگرها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌ها به اینترنت متصل می‌شوند و می‌توانند داده‌ها را جمع‌آوری، ارسال و دریافت کنند.
هدف اصلی اینترنت اشیا – که ترکیبی از علوم ارتباطات، الکترونیک و کامپیوتر است- افزایش هوشمندی و خودکارسازی فرآیندها است، به طوری که بدون دخالت مستقیم انسان، اشیا بتوانند با هم یا با سیستم‌های مرکزی تبادل اطلاعات داشته باشند.
| نکته: شی در اینترنت اشیا می‌تواند هر چیزی باشد: از یک حیوان در مزرعه که به سنسورهای بیوشیمی مجهز شده است، تا یک انسان که یک ایمپلنت قلبی دارد و یا یک خودرو که به سنسورهایی برای هشدار در مورد کم شدن باد لاستیک‌ها مجهز است. |
تاریخچه اینترنت اشیا
تاریخچه مختصری از اینترنت اشیا به قرار زیر است:
- اولین ایده‌های مربوط به اینترنت اشیا در دهه 1980 شکل گرفت. یکی از اولین نمونه‌ها، دستگاه فروش نوشابه‌ای در دانشگاه Carnegie Mellon بود که می‌توانست وضعیت موجودی نوشابه سرد را از طریق اینترنت اعلام کند.
- در اواخر دهه 90 ، واژه “Internet of Things” برای اولین بار توسط کوین اشتون در یک ارائه در شرکت Procter & Gamble استفاده شد.
- در دهه 2000 ، با گسترش اینترنت، ارزان‌تر شدن حسگرها و کوچک‌تر شدن قطعات الکترونیکی، زمینه برای توسعه IoT فراهم شد.
- از دهه‌ی 2010 تا به امروز، اینترنت اشیا وارد زندگی روزمره شده است. از خانه‌های هوشمند گرفته تا صنایع، حمل و نقل، بهداشت و درمان و حتی شهرهای هوشمند.
اینترنت اشیا چگونه کار می‌کند؟
همانطور که در مقاله‌ای در techtarget آمده است، یک اکوسیستم اینترنت اشیا شامل پنج رکن اساسی است:
1. جمع‌آوری داده با حسگرها (Sensors)؛
2. اتصال (Connectivity)؛
3. پردازش داده‌ها (Data Processing)؛
4. اقدام یا ارسال هشدار (Action)؛
5. رابط کاربری (User Interface).
در ادامه، هر یک از پنج رکن فوق را شرح می‌دهیم.
جمع‌آوری داده با حسگرها (Sensors)
دستگاه‌ها یا اشیا مجهز به حسگرها هستند. این حسگرها می‌توانند دما، نور، رطوبت، حرکت، صدا، فشار، مکان و… را تشخیص دهند. به عنوان مثال، یک حسگر دما در یخچال هوشمند، دمای داخلی را به‌طور مداوم اندازه‌گیری می‌کند.
اتصال (Connectivity)
در اینترنت اشیا (IoT)، واژه‌ی “connectivity” همیشه به معنی ارتباط با اینترنت جهانی نیست و در واقع، به معنی قابلیت برقراری ارتباط بین اشیا است. این ارتباط می‌تواند به صورت محلی (Local) و یا از طریق اینترنت جهانی باشد:
1. در اتصال محلی (بدون اینترنت جهانی)، دستگاه‌ها فقط از طریق بلوتوث، Wi-Fi داخلی یا سیستم‌های مشابه با هم ارتباط دارند. در این حالت، داده‌ها فقط درون شبکه محلی رد و بدل می‌شوند. به عنوان مثال، خانه‌ای هوشمند را تصور کنید که تمام وسایلش به یک هاب مرکزی متصل هستند، ولی هاب به اینترنت وصل نیست. در این روش امنیت داده‌ها بیشتر و مصرف دیتا کمتر است، اما کنترل فقط در همان مکان ممکن است.
2.در اتصال اینترنتی (با اینترنت جهانی)، دستگاه‌ها مستقیماً یا از طریق یک هاب به اینترنت وصل هستند. در این مدل می‌توان از هرجای دنیا، با گوشی یا لپ‌تاپ وسایل را کنترل و داده‌ها را در یک فضای ابری جمع‌آوری کرد. در عین حال نگرانی‌های امنیتی بیشتری وجود دارد و در صورتی که اینترنت قطع شود، کنترل از راه دور بر روی اکوسیستم اینترنت اشیا نیز غیر ممکن می‌شود.
پردازش داده‌ها (Data Processing)
داده‌های جمع‌آوری شده توسط سنسورها، پس از ارسال به فضای ابری یا سرور مرکزی توسط الگوریتم‌ها و نرم‌افزارهای مربوطه تحلیل و پردازش می‌شوند.
اقدام یا ارسال هشدار (Action)
پس از پردازش داده‌ها، تصمیم‌گیری و اقدام خودکار انجام می‌شود یا هشداری برای کاربر ارسال می‌گردد.
به عنوان مثال اگر سنسورهای یک خانه هوشمند آتش را در فضا تشخیص دهند، ممکن است آب پاش‌ها شروع به کار کنند، یا برای کاربر پیامک ارسال شود و یا با آتش نشانی تماس گرفته شود.
رابط کاربری (User Interface)
کاربر می‌تواند از طریق اپلیکیشن موبایل یا یک پنل تحت وب، وضعیت دستگاه‌ها را در اکوسیستم اینترنت اشیا خود مشاهده کرده و آنها را کنترل و مدیریت کند.
کاربرد اینترنت اشیا (IoT) و نمونه‌‌هایی از پروژه‌های معروف IOT
بنا به مقاله‌ای در وبسایت IBM، برخی از کاربردهای اینترنت اشیا در حوزه‌های مختلف عبارتند از:
خانه‌های هوشمند
کنترل روشنایی، دما و تهویه، قفل‌های هوشمند درب و دوربین‌های امنیتی، لوازم خانگی مثل یخچال، ماشین لباس‌شویی و جاروبرقی هوشمند و هشدار دهنده‌های نشت گاز یا آب از کاربردهای متعارف اینترنت اشیا (IoT) در یک خانه هوشمند هستند.
پروژه Google Nest
یکی از پروژه‌های معروف IOT در زمینه خانه‌های هوشمند پروژه Google NEST است که مجموعه‌ای از محصولات خانه هوشمند، مانند انواع سنسورهای دود و حرارت، نمایشگرها، بلندگوها و سیستم‌های امنیتی هوشمند شامل دوربین‌ها، زنگ‌های هشدار و … را عرضه می‌کند.
صنعت و تولید
نظارت بر تجهیزات و پیش‌بینی خرابی‌ها، اتوماسیون خطوط تولید، کنترل کیفیت، جمع‌آوری داده‌های عملکرد ماشین‌آلات و ردیابی دارایی‌ها و قطعات از کاربردهای اینترنت اشیا در صنایع مختلف هستند.
همچنین اینترنت اشیا می‌تواند برای کنترل فضای خط تولید و بهینه‌سازی تولید به کار رود. به عنوان مثال، اگر کارخانه‌ای در حال تولید محصولی است که به تغییرات دمایی و رطوبتی حساس است، سنسورهای اینترنت اشیا می‌توانند در محیط کار گذشته شده و هر تغییری در دما و رطوبت را اطلاع رسانی و یا آن را کنترل کنند.
پروژه MindSphere
همانطور که در صفحه Wikipedia این پروژه آمده است، پروژه MindSphere پلتفرم ابری اینترنت اشیای صنعتی (IIoT) شرکت زیمنس است که برای اتصال ماشین‌آلات، تجهیزات، خطوط تولید و سیستم‌های صنعتی به فضای ابری طراحی شده است. این پلتفرم داده‌های بلادرنگ را از دستگاه‌ها جمع‌آوری کرده، ذخیره می‌کند و از طریق ابزارهای تحلیلی و هوش مصنوعی، اطلاعاتی کاربردی برای بهینه‌سازی عملکرد، پیش‌بینی خرابی‌ها، کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری ارائه می‌دهد.
کشاورزی
کنترل خودکار آبیاری با توجه به رطوبت خاک، نظارت بر سلامت دام‌ها با کمک بیوسنسورها، پیش‌بینی شرایط آب‌و‌هوایی و مدیریت آفات از جمله کاربردهای اینترنت اشیا در کشاورزی هستند.
پروژه John Deere
شرکت John Deere سازنده آمریکایی تجهیزات کشاورزی، با بهره‌گیری از فناوری اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی و توسعه ماشین‌آلاتی مانند تراکتورهای خودران، سیستم‌های کاشت دقیق و فناوری‌های تشخیص علف‌های هرز، به کشاورزان امکان می‌دهد تا با مصرف کمتر منابع، محصول بیشتری برداشت کنند. شرکت همچنین یک پلتفرم مدیریت مزرعه را ارائه می‌دهد که با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های آنی از تجهیزات و زمین‌های کشاورزی، به تصمیم‌گیری‌های بهتر کشاورزان کمک می‌کند.
سلامت و پزشکی
دستگاه‌های پوشیدنی یا سنسورهایی که در بدن بیمار کاشته می‌شوند و برای سنجش علائم حیاتی مثل ضربان قلب و فشار خون به کار می‌روند، پایش بیماران از راه دور و داروهای هوشمند با قابلیت ردیابی مصرف از کاربردهای اینترنت اشیا در صنعت بهداشت و درمان هستند.
پروژه HealthSuite
پلتفرم دیجیتال HealthSuite عرضه شده توسط شرکت فیلیپس یک زیرساخت ابری پیشرفته است که برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، تحلیل و به اشتراک‌گذاری ایمن داده‌های سلامت طراحی شده است. این پلتفرم اینترنت اشیا، امکان اتصال دستگاه‌های پزشکی، اپلیکیشن‌ها و سیستم‌های اطلاعات سلامت را فراهم می‌کند. از جمله کاربردهای آن می‌توان به پایش از راه دور بیماران، مدیریت درمان‌های خانگی، تحلیل داده‌های کلینیکی و پشتیبانی از تصمیم‌گیری‌های پزشکی اشاره کرد.
خودرو و حمل‌ونقل
خودروهای خودران، مدیریت ترافیک، ناوبری لحظه‌ای و تعمیر و نگهداری از پیش برنامه‌ریزی شده خودروها از کاربردهای اینترنت اشیا در صنعت خودرو هستند.
به علاوه، اینترنت اشیا می‌تواند به بهینه‌سازی صنعت حمل و نقل از طریق مدیریت مصرف سوخت، بهینه‌سازی مسیرهای رفت و آمد، ردیابی محموله‌های تجاری و بهینه نگه داشتن وضعیت آن تا رسیدن به مقصد کمک کند.
پروژه Tesla Autopilot
سیستم Tesla Autopilot نمونه‌ای پیشرفته از کاربرد اینترنت اشیا (IoT) در صنعت خودروسازی است، زیرا با استفاده از حسگرها، دوربین‌ها، رادارها و واحدهای پردازش، داده‌های محیطی را به‌صورت بلادرنگ جمع‌آوری و تحلیل می‌کند. این داده‌ها از طریق ارتباط اینترنتی به سرورهای تسلا منتقل می‌شوند تا الگوریتم‌های یادگیری ماشین، عملکرد رانندگی را به‌روزرسانی و بهبود دهند. همچنین خودروها با اتصال دائمی به اینترنت، آپدیت‌های نرم‌افزاری دریافت می‌کنند و داده‌های رانندگی خود را برای بهبود عملکرد Autopilot با شبکه خودروهای دیگر تسلا به اشتراک می‌گذارند. این تبادل داده‌ها و یادگیری جمعی، هسته‌ی اصلی پیوند Autopilot با IoT را تشکیل می‌دهد.
شهرهای هوشمند
مدیریت هوشمند روشنایی خیابان‌ها، پارکینگ، ترافیک، پسماند، مانیتورینگ کیفیت هوا و آلودگی صوتی از جلوه‌های اینترنت اشیا در یک شهر مدرن هستند.
پروژه شهر هوشمند بارسلونا
پروژه «شهر هوشمند بارسلونا» یکی از نمونه‌های برجسته در استفاده از اینترنت اشیا (IoT) برای بهبود کیفیت زندگی شهری است. از سال 2012، این شهر با نصب هزاران حسگر در حوزه‌هایی مانند ترافیک، کیفیت هوا، مصرف انرژی، آبیاری فضای سبز و مدیریت پسماند، توانسته است داده‌های آنی را جمع‌آوری و تحلیل کند. این اطلاعات از طریق پلتفرم Sentilo مدیریت می‌شوند که امکان اشتراک‌گذاری داده‌ها بین سازمان‌های مختلف شهری را فراهم می‌کند. نتایج این اقدامات شامل صرفه‌جویی 25٪ در مصرف آب در پارک‌ها و کاهش قابل توجه در مصرف انرژی و ترافیک شهری بوده است.
خرده‌فروشی هوشمند
قفسه‌های هوشمند برای کنترل موجودی کالا و بهینه‌سازی چیدمان کالاها، آنالیز رفتار مشتریان و تبلیغات شخصی‌سازی‌شده در فروشگاه‌ها براساس این داده‌ها از کاربردهای اینترنت اشیا در صنعت عظیم خرده‌فروشی هستند.
به علاوه، به کمک سنسورهای اینترنت اشیا نظارت بر زنجیره‌های تامین، مدیریت سطح موجودی انبارها و نیز ردیابی محموله‌های ارسال شده ممکن می‌شوند.
پروژه Amazon Go
یکی از پروژه‌های موفق اینترنت اشیا در صنعت خرده‌فروشی، پروژه فروشگاه‌های بدون صندوق‌دار Amazon Go است. در این فروشگاه‌ها مشتری بدون نیاز به ایستادن در صف پرداخت، خرید خود را انجام می‌دهد. سنسورها و دوربین‌ها به‌صورت لحظه‌ای ورود، انتخاب کالا و خروج مشتری را ردیابی می‌کنند. پس از خروج، مبلغ خرید به‌طور خودکار از حساب آمازون مشتری کسر می‌شود. این مدل باعث کاهش زمان انتظار، افزایش دقت موجودی کالا و بهبود تجربه خرید شده و الگوی نوینی از خرده‌فروشی هوشمند را معرفی کرده است.
مزایا و چالش‌های اینترنت اشیا
اینترنت اشیا (IoT) با اتصال اشیا فیزیکی به یکدیگر و اینترنت، تحول بزرگی در نحوه زندگی، کار و تعامل انسان با فناوری ایجاد کرده است. با این حال، مانند هر فناوری نوین دیگر، اینترنت اشیا نیز با چالش‌هایی از جمله مسائل امنیتی، حریم خصوصی و پیچیدگی‌های فنی روبه‌روست که باید در طراحی و پیاده‌سازی آن به دقت مورد توجه قرار گیرد.
در جدول زیر، مهم‌ترین مزایا و چالش‌های این فناوری ذکر شده است:
|
مزایا و چالش‌های اینترنت اشیا (IoT) |
|
|
چالش‌ها |
مزایا |
| 🔸 تهدیدهای امنیتی و نقض حریم خصوصی ناشی از هک شدن دستگاه‌ها، ضعف در رمزنگاری و بروزرسانی امنیتی دستگاه‌های ارزان‌قیمت | 🔹 افزایش بهره‌وری و صرفه‌جویی در زمان و هزینه به دلیل خودکار شدن فرآیندها، کاهش زمان و کاهش هزینه نیروی انسانی |
| 🔸 عدم وجود استانداردهای جهانی و هماهنگ بین دستگاه‌ها با برندهای مختلف | 🔹 تصمیم‌گیری دقیق با تحلیل داده‌های بلادرنگ |
| 🔸 وابستگی شدید به اتصال اینترنت پایدار | 🔹 ارتقا کیفیت زندگی و رفاه شخصی به واسطه وجود خانه‌های هوشمند، ابزار پایش سلامت دیجیتال و حمل و نقل هوشمند |
| 🔸 هزینه‌بر بودن نصب و راه‌اندازی اولیه به دلیل خرید تجهیزات، سنسورها و پیاده‌سازی سیستم | 🔹 افزایش ایمنی از طریق پایش و هشدار هوشمند به واسطه وجود سیستم‌های نظارت تصویری، تشخیص نشت گاز، ردیابی لحظه‌ای خودرو و … |
| 🔸 چالش‌های مربوط به ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های حجیم (Big Data) که به زیرساخت‌های قدرتمند نیاز دارد | 🔹 تحول در کسب‌وکارها و مدل‌های درآمدی نوین به کمک شخصی‌سازی خدمات برای مشتریان و ایجاد مدل‌های درآمدی جدید مثل خدمات اشتراکی یا داده‌محور |
نقش اینترنت اشیا در تحول پرداخت‌های رمز ارزی و اقتصاد دیجیتال
با اتصال میلیون‌ها دستگاه هوشمند به یکدیگر، اینترنت اشیا زمینه را برای انجام تراکنش‌های مالی خودکار بین ماشین‌ها (Machine-to-Machine Payments) فراهم می‌کند.
وقتی این دستگاه‌ها به کیف پول‌های رمز ارزی مجهز باشند، می‌توانند بدون دخالت انسان و به‌صورت لحظه‌ای، هزینه خدمات را پرداخت یا دریافت کنند. این موضوع به ایجاد اقتصادی بی‌واسطه، سریع، شفاف و غیرمتمرکز کمک می‌کند. برای مثال، یک خودروی هوشمند برقی می‌تواند هنگام شارژ شدن در ایستگاه، به‌طور خودکار هزینه را با رمز ارز پرداخت کند.
| نکته: ترکیب IoT و رمز ارزها پایه‌گذار اقتصاد دیجیتال نسل جدید است که در آن، اعتماد به جای نهادهای مرکزی، بر پایه الگوریتم‌ها و داده‌های لحظه‌ای بنا شده است. |
امنیت و حفظ حریم خصوصی در اینترنت اشیا (IOT)
امنیت و حفظ حریم خصوصی در اینترنت اشیا از مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین جنبه‌های این فناوری هستند. در حالی که IoT با اتصال میلیاردها دستگاه به اینترنت، مزایای فراوانی به همراه دارد، اما همین اتصال گسترده می‌تواند دروازه‌ای برای نفوذ، سوء استفاده و تهدیدات سایبری نیز باشد.
نگرانی‌های امنیتی در IoT
از مهم‌ترین نگرانی‌های امنیتی در IoT می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رمزگذاری ضعیف یا نبود آن: بسیاری از دستگاه‌های IoT به‌ویژه آنها که ارزان قیمت‌تر هستند، فاقد رمزگذاری قوی برای داده‌های ارسالی و دریافتی می‌باشند.
- ضعف به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری: برخی دستگاه‌ها امکان به‌روزرسانی نرم‌افزاری ندارند یا دیر به‌روزرسانی می‌شوند که همین موضوع باعث باز ماندن حفره‌های امنیتی می‌شود.
- هک دستگاه‌ها: از یخچال هوشمند گرفته تا دوربین‌های امنیتی، همه می‌توانند هدف حملات هکری قرار گیرند و اطلاعات شخصی کاربر را به سرقت برده یا عملکرد سیستم را مختل کنند.
| یکی از معروفترین حملات سایبری که از طریق سو استفاده مهاجمان از ضعف امنیتی دستگاه‌های اینترنت اشیا انجام شد، حمله بات نت Mirai به ارائه دهنده سرور Dyn بود که در سال 2016 اتفاق افتاد و منجر به قطعی طولانی مدت سرورها شد. |
نگرانی‌های حریم خصوصی در IoT
از مهم‌ترین نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی در اینترنت اشیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جمع‌آوری بی‌اجازه داده‌ها: بسیاری از دستگاه‌های IoT به‌طور مداوم داده‌هایی مانند مکان، رفتار مصرف‌کننده و اطلاعات زیستی وی را جمع‌آوری می‌کنند در حالیکه، کاربر ممکن است از این سطح دسترسی مطلع یا با آن موافق نباشد.
- ردیابی و نظارت بدون آگاهی کاربر: اتصال دائم به اینترنت باعث می‌شود رفتار و موقعیت کاربران دائماً و به صورت آنلاین قابل ردیابی باشد.
- به اشتراک‌گذاری اطلاعات با شرکت‌های ثالث: برخی پلتفرم‌های ارائه دهنده اینترنت اشیا، داده‌های کاربران را با هدف تبلیغات یا تحلیل بازار به شرکت‌های متقاضی می‌فروشند.
راهکارهای افزایش امنیت و حفظ حریم خصوصی در IoT
با توجه به نگرانی‌هایی که در بخش فوق اشاره شد، می‌توان گفت که امنیت و حریم خصوصی در IoT باید هم‌سطح با نوآوری‌های فناورانه آن پیش برود. در غیر این صورت، مزایای این فناوری می‌تواند با تهدیدهای جدی روبرو شود. در ادامه، چند راهکار برای افزایش امنیت در اینترنت اشیا ارائه شده است:
- استفاده از رمزگذاری قوی و احراز هویت چندمرحله‌ای در دستگاه‌های اینترنت اشیا؛
- به‌روزرسانی منظم نرم‌افزار دستگاه‌ها؛
- تنظیم دقیق سطوح دسترسی به داده‌ها؛
- شفافیت درباره نحوه جمع‌آوری و استفاده از داده‌ها؛
- آموزش کاربران درباره تنظیمات امنیتی و حفظ حریم خصوصی.
تاثیر اینترنت اشیا (IOT) بر صنایع مختلف
بنا به مطلبی در وبسایت Oracle، اینترنت اشیا (IoT) با فراهم کردن امکان ارتباط فوری بین اشیا و سیستم‌ها، نقش مهمی در تبدیل راهکارهای سنتی به سازوکارهای هوشمند و خودکار در صنایع مختلف ایفا کرده است. از جمله تاثیرات مثبت اینترنت اشیا بر صنایع مختلف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در تولید، پایش لحظه‌ای ماشین‌آلات و تعمیرات پیش‌بینی‌شده توسط IoT از خرابی‌های مکرر ماشین آلات و کاهش دقت آنها جلوگیری می‌کند.
- در کشاورزی، آبیاری و تغذیه دام به‌صورت هوشمند انجام می‌شود و مصرف منابعی مانند آب، کودها و سموم بهینه‌سازی می‌گردد.
- در حوزه سلامت با کمک دستگاه‌های پوشیدنی و امکان پایش از راه دور، مراقبت و درمان شخصی‌سازی شده است. به علاوه، با اتصال تجهیزات بیمارستانی مانند ویلچرها به IoT، می‌توان هر لحظه از وضعیت این دستگاه‌ها و آزاد به کار بودن آنها مطلع بود.
- در صنعت خودرو، خودروهای هوشمند و خودران ظهور پیدا کرده‌اند، پرداخت هزینه‌های عوارض، پارکینگ و سوخت خودکار شده است و سنسورهای IoT می‌توانند خرابی قطعات خودرو را قبل از وقوع به رانندگان اطلاع دهند.
- شهرهای هوشمند با کمک IoT، خدمات شهری مانند مدیریت ترافیک، جمع‌آوری پسماند و کنترل روشنایی را با دقت، سرعت و کارایی بالاتر اجرا می‌کنند.
- در خرده‌فروشی، تحلیل رفتار مشتری و مدیریت موجودی به‌صورت آنی، منجر به بهینه‌سازی زنجیره تامین و کاهش هزینه‌های عملیاتی شده است.
نقش هوش مصنوعی در تقویت عملکرد اینترنت اشیا
همانطور که در وبسایت hpe آمده است، امروزه ترکیب هوش مصنوعی و اینترنت اشیا به ظهور اینترنت اشیا هوش مصنوعی (AI IoT) منجر شده است.
در AI IoT، در حالی که IoT وظیفه جمع‌آوری داده‌ها از محیط را بر عهده دارد، هوش مصنوعی این داده‌ها را به دانش، تصمیم و عمل هوشمندانه تبدیل می‌کند. این ترکیب، پایه‌گذار سیستم‌هایی است که نه تنها به یک شبکه متصل هستند، بلکه یاد می‌گیرند، پیش‌بینی می‌کنند و خودکار عمل می‌کنند. به بیانی، می‌توان گفت که هوش مصنوعی، به مغز متفکر اینترنت اشیا تبدیل شده است.
چگونه فضای ابری زیرساخت اینترنت اشیا را تقویت می‌کند؟
فضای ابری (Cloud Computing) یکی از زیرساخت‌های حیاتی برای موفقیت و گسترش اینترنت اشیا (IoT) است. این فناوری، بستر ذخیره‌سازی، پردازش و تحلیل داده‌هایی را فراهم می‌کند که دستگاه‌های IoT از محیط جمع‌آوری می‌کنند. فضای ابری از راه‌های زیر به تقویت اینترنت اشیا کمک می‌کند:
- ذخیره‌سازی مقیاس‌پذیر: میلیاردها داده از دستگاه‌های IoT تولید می‌شوند. فضای ابری امکان ذخیره‌سازی Big Data را بدون محدودیت فیزیکی فراهم می‌کند.
- پردازش و تحلیل داده‌ها: فضای ابری به کمک پردازنده‌های قوی و هوش مصنوعی، داده‌ها را به صورت فوری تحلیل می‌کند و نتایج را برای تصمیم‌گیری هوشمند ارائه می‌دهد.
- یکپارچه‌سازی و دسترسی جهانی: با فضای ابری، دستگاه‌ها و کاربران می‌توانند از هر نقطه جهان به داده‌ها دسترسی داشته باشند یا با هم ارتباط برقرار کنند.
- کاهش هزینه‌ها: با وجود فضای ابری نیازی به خرید و نگهداری سرورهای محلی نیست. سازمان‌ها می‌توانند با هزینه‌ای پایین‌تر، از خدمات مقیاس‌پذیر استفاده کنند.
- پشتیبانی از به‌روزرسانی و امنیت: فضای ابری امکان به‌روزرسانی نرم‌افزاری از راه دور، پشتیبان‌گیری مداوم و اعمال پروتکل‌های امنیتی متمرکز را فراهم می‌کند.
| فضای ابری (رایانش ابری) به معنای استفاده از منابع محاسباتی مانند فضای ذخیره‌سازی، قدرت پردازش، نرم‌افزارها و داده‌ها از طریق اینترنت و بدون نیاز به داشتن آن منابع به‌صورت فیزیکی روی سیستم خود است. |
ارتباط اینترنت اشیا با اینترنت رفتارها (IoB)
اینترنت اشیا (IoT) و اینترنت رفتارها (Internet of Behaviors) دو مفهوم مکمل در دنیای فناوری هستند که به همدیگر قدرت می‌دهند. اینترنت رفتارها داده‌های جمع‌آوری شده توسط IoT را می‌گیرد و از آن، برای تحلیل الگوهای رفتاری افراد استفاده می‌کند، مثل اینکه فرد چطور خرید می‌کند؟ چقدر می‌خوابد؟ یا چطور رانندگی می‌کند؟
سازمان‌ها، شرکت‌ها و حتی دولت‌ها می‌توانند با استفاده از تحلیل داده‌های رفتاری IoB به اهداف زیر دست پیدا کنند:
- تجربه کاربر را شخصی‌سازی کنند؛
- تبلیغات هدفمند ارائه دهند؛
- سیاست‌های بهداشتی یا اجتماعی را دقیق‌تر اجرا کنند؛
- رفتارهای پرخطر (مثلا در رانندگان یا بیماران) را شناسایی کرده و در مورد آنها هشدار دهند.
|
مقایسه اینترنت اشیا (IoT) و اینترنت رفتارها (IoB) |
||
|
ویژگی |
اینترنت اشیا (IoT) |
اینترنت رفتارها (IoB) |
| تعریف
|
شبکه‌ای از دستگاه‌ها و سنسورهای متصل به اینترنت |
تحلیل و استفاده از داده‌های جمع آوری شده از IoT برای درک رفتار انسان |
| وظیفه اصلی |
جمع‌آوری داده‌های محیطی و عملکردی |
تحلیل داده‌ها و استخراج الگوهای رفتاری |
| منبع داده |
دستگاه‌ها، سنسورها ماشین‌آلات |
داده‌های جمع‌آوری‌شده از IoT و سایر منابع دیجیتال |
| کاربردها |
خانه هوشمند، خودرو هوشمند، کشاورزی هوشمند، صنایع هوشمند و … |
تبلیغات هدفمند، سلامت شخصی، تحلیل رفتار مصرف‌کننده |
| مثال |
سنسور دما، ساعت هوشمند، ترموستات، خودروی خودران، تابلوی سنجش آلودگی هوا در شهر و … |
تحلیل سبک رانندگی، شخصی‌سازی اپلیکیشن‌ها |
| ارتباط با یکدیگر |
IoT داده‌ها را برای تحلیل رفتاری به IoB می‌دهد |
IoB از داده‌های IoT برای تحلیل رفتار استفاده می‌کند |
آینده اینترنت اشیا و بلاکچین
ترکیب اینترنت اشیا (IoT) و بلاکچین نویدبخش یک تحول بنیادین در ساختار داده‌ها، امنیت، اعتماد و خودمختاری سیستم‌هاست.
با فراگیر شدن اینترنت اشیا و هوشمند شدن آن، در سال‌های آینده تعداد دستگاه‌های اینترنت اشیا به میلیاردها عدد خواهد رسید و حوزه گسترش آن از خانه‌ها تا صنایع و شهرهای هوشمند گسترده خواهد بود. در چنین شرایطی، بلاکچین می‌تواند به یک زیرساخت مطمئن برای گسترش اینترنت اشیا تبدیل شود، به ویژه اینکه:
- بلاک چین با ثبت غیرقابل تغییر داده‌ها، مانع دستکاری، هک یا جعل اطلاعات می‌شود.
- بلاکچین کمک می‌کند که هر دستگاه IoT شناسه منحصربه‌فرد داشته باشد و بدون نیاز به سرور مرکزی، شناسایی شود.
- دستگاه‌های اینترنت اشیا می‌توانند بر مبنای قراردادهای هوشمند و بر اساس شرایط مشخص، به صورت خودکار و شفاف تراکنش انجام دهند.
- اطلاعات تولید شده توسط دستگاه‌های IoT می‌تواند به صورت رمزنگاری‌شده و قابل اعتماد بین طرف‌های مختلف به اشتراک گذاشته شود.
نتیجه‌گیری
اینترنت اشیا با اتصال دنیای فیزیکی به دنیای دیجیتال، انقلابی در نحوه زندگی، تولید، درمان، حمل‌ونقل و حتی خرید و فروش ایجاد کرده است. با وجود چالش‌هایی مثل امنیت و حریم خصوصی، ترکیب این فناوری با هوش مصنوعی، بلاکچین و رایانش ابری آینده‌ای هوشمند، امن و خودکار را نوید می‌دهد.
