صندوق های غیر فعال چه نقشی در شیدایی بازار دارند؟
March 26, 2024
آمارهایی که سایت مورنینگ استار منتشر کرده نشان می دهد که در سال 2023، میزان دارایی هایی که در صندوق های غیر فعال قرار گرفته اند از سایر انواع صندوق ها پیشی گرفته است. این اتفاق اگرچه برای سرمایه گذاران صندوق های غیر فعال نوید آینده ای مثبت را می دهد اما، به گفته ی مدیر یک صندوق تامینی، منجر به شکست بازارها شده است.
اما صندوق های غیر فعال چیستند ؟ چرا مورد اقبال عمومی قرار گرفته اند؟ و آیا تمایل بیشتر سرمایه گذاران به صندوق های غیر فعال می تواند خبر بدی برای بازارها و سایر سرمایه گذاران باشد؟ در این مقاله قصد داریم که به این سوالات پاسخ دهیم و در نهایت بررسی کنیم که صندوق های غیر فعال چه نقشی در شیدایی بازار دارند؟
اگر به این موضوع علاقمندید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
سرمایه گذاری فعال و غیر فعال
برای شروع بهتر است با سرمایه گذاری های فعال و غیر فعال آشنا شویم؛ دو رویکرد متفاوت سرمایه گذاری در دنیای بازارهای مالی. در ادامه ی مطلب، با هر کدام از این رویکردها و مزایا و معایب آنها آشنا می شویم.
سرمایه گذاری فعال
در سرمایه گذاری فعال، سرمایه گذار به دنبال خرید سهم در بازار سهام است؛ سهامی که فکر می کند سودده هستند یا در آینده به سوددهی می رسند. هدف از این نوع سرمایه گذاری استفاده از نوسانات کوتاه مدت قیمت است و انتظار می رود که در نهایت، بازدهی بالاتر از بازدهی متوسط بازار داشته باشد. در صورتیکه سهام خریداری شده مطابق با تصور سرمایه گذار عمل نکند و یا عملکرد ضعیفی داشته باشد، سرمایه گذار آن را فروخته و با سهام مناسب تری جایگزین می کند. برای این منظور، لازم است که سرمایه گذار توانایی کافی در تجزیه و تحلیل عمیق بازار و بررسی دقیق صورت های مالی شرکت ها داشته باشد و بتواند به دقت و درستی، زمان ورود و خروج از بازار را تشخیص دهد.
سرمایه گذاری غیر فعال
در سرمایه گذاری غیر فعال – که در بین سرمایه گذاران خرد محبوبیت بالایی دارد- سرمایه گذاران اغلب به دنبال خرید شاخص های بازار سهام هستند. این سرمایه گذاران بایستی ذهنیت ” بخر و نگه دار” داشته باشند و کمتر برای واکنش به شرایط بازار وسوسه شوند. این دسته از سرمایه گذاران به ندرت سهام شرکت ها را به صورت مجزا خریداری می کنند و ترجیح می دهند که در صندوق های سرمایه گذاری مشترک یا ETF ها سرمایه گذاری کنند. از مهمترین مثال ها برای سرمایه گذاری غیر فعال خرید صندوق های سرمایه گذاری است که شاخص هایی مانند S&P500 و داوجونز را ردیابی می کنند. سرمایه گذاران غیرفعال غالبا دارایی خریداری شده را برای مدت طولانی نگه می دارند و برای انتخاب دارایی ها، ترجیح می دهند که به مدیران صندوق ها اعتماد کنند. (این در حالی است که مدیران صندوق ها خود می توانند رویکرد سرمایه گذاری فعال یا غیر فعال داشته باشند.)
سرمایه گذاری غیر فعال عموما بر مبنای خرید و فروش کمتر بنا می شود که خود منجر به هزینه های کمتر و احتمالا سوددهی بالاتر سرمایه گذاری می شود. توصیه اصلی به سرمایه گذاران غیرفعال این است که چشم خود را به روی نوسانات کوتاه مدت قیمت ببندند و آنها را به کلی نادیده بگیرند تا از خطرات این نوسانات در امان باشند!
صندوق های سرمایه گذاری
سرمایه گذاری در صندوق یکی از انواع مختلف سرمایه گذاری است و به معنای گذاشتن سرمایه شخص سرمایه گذار در طیف وسیعی از دارایی های اساسی است که توسط فردی که سمت مدیریت صندوق را دارد نظارت می شوند. وظیفه ی مدیر صندوق این است که دارایی های سرمایه گذاران را به نحوی مدیریت کند که اهداف سرمایه گذاری آنها تحقق یابد. با توجه به رویکردهای مختلف سرمایه گذاری که در بالا اشاره شد، صندوق های سرمایه گذاری نیز به دو دسته کلی تقسیم می شوند: صندوق های غیر فعال (passive funds) و صندوق های فعال (Active funds)
اما تفاوت این دو نوع از صندوق های سرمایه گذاری چیست و کدامیک از آنها سوددهی بیشتری دارند؟ در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا پاسخ این سوالات را بیابیم.
صندوق های فعال یا Active Fund
در صندوق های فعال هدف این است که سرمایه گذاری ها به نحوی انتخاب شوند که عملکرد بهتری نسبت به شاخص معیار خود داشته باشند. در این صندوق ها، مدیر صندوق به همراه تیم بزرگی از تحلیل گران و محققین بازار به صورت “فعالانه” در حال بررسی، خرید و فروش دارایی های مختلف است تا بتواند به هدف صندوق دست یابد. با اینحال هیچ تضمینی برای رسیدن به این هدف وجود ندارد چرا که، بازار غیر قابل پیش بینی است و سهمی که در یک دوره عملکردی عالی داشته است، ممکن است که ناگهان سقوط کند و زیان ده شود. به همین دلیل اکیدا توصیه می شود که در صورت تصمیم به سرمایه گذاری در صندوق های فعال، حتما نسبت به مدیریت صندوق و تجربه ی کاری وی شناخت کافی داشته باشید. بهترین مدیران صندوق کسانی هستند که بتوانند در طول سال در مقابل نوسانات بازار به خوبی عمل کرده و با آنها مقابله کنند. هدفی که دسترسی به آن سخت و دشوار است و بسیاری افراد در رسیدن به آن ناکام می مانند.
صندوق های فعال عموما هزینه های سالانه ی بالا دارند و این هزینه ها، بسته به مهارت و تخصص مدیر صندوق و نوع پورتفویی که در حال اجرا و اداره آن هستند تغییر می کند.
صندوق های غیر فعال یا Passive Funds
بر خلاف صندوق های فعال که در آنها یک تیم متخصص به صورت مداوم در حال بررسی و تحقیق برای خرید و فروش سهام مختلف است، صندوق های غیر فعال عموما یک شاخص بازار را دنبال و سبدی از سهام شرکت های عضو این شاخص را –به همان نسبت ارزش بازاری که دارند- خریداری می کنند. در صورتیکه شرکتی از شاخص خارج شود، صندوق به صورت خودکار سهام آن را می فروشد و در صورتیکه شرکتی به شاخص اضافه شود، سهام آن توسط صندوق خریداری می شود. به همین دلیل است که خبر وارد شدن هر شرکت به یکی از شاخص های اصلی بازار، برای آن شرکت یک فاند خبری مهم محسوب می شود چرا که، صرف عضویت شرکت در این شاخص ها ورود حجم عظیمی از سرمایه ی صندوق های غیرفعال به این شرکت را تضمین می کند.
از جمله ی شاخص هایی که صندوق های غیرفعال آنها را دنبال می کنند می توان به شاخص S&P 500 در ایالات متحده و یا شاخص FTSE100 در بریتانیا اشاره کرد. از این نوع سرمایه گذاری توقع عملکرد بهتر نسبت به بازار یا شاخص مورد نظر نمی رود بلکه، تنها چیزی که از آن انتظار می رود این است که صندوق کاملا منطبق با شاخص مورد نظر پیش برود. بنابراین، بازدهی یک صندوق غیر فعال به صورت کامل به عملکرد شاخصی که آن را دنبال می کند بستگی دارد. اگر شاخص افت کند، صندوق ضرر خواهد کرد و اگر شاخص صعود کند، صندوق سود می کند. (مقایسه کنید با صندوق های فعال، که مدیران آنها در شرایط سقوط یک سهم یا بخشی از بازار امکان مقابله با آن را دارند و می توانند با خروج به موقع، جلوی ضررهای هنگفت را بگیرند. البته این در صورتی است که در تشخیص خود دچار اشتباه نشده باشند!)
صندوق های فعال یا غیر فعال؛ کدامیک؟
شاید جواب روشنی به این سوال وجود نداشته باشد. به این دلیل که اهداف سرمایه گذاری در انواع مختلف صندوق ها، کاملا متفاوت است و به اهداف سرمایه گذاری و قدرت ریسک پذیری سرمایه گذار بستگی دارد.
از یک سو ممکن است سالها بگذرد و یک صندوق فعال نتواند نسبت به عملکرد کلی بازار بهتر عمل کند که در چنین شرایطی، سرمایه گذاری در صندوق های غیر فعال بازدهی بسیار بالاتری دارد. از سوی دیگر، کارشناسان معتقدند که سرمایه گذاری در صندوق های غیر فعال صرفا در بازارهای کارآمد مانند ایالات متحده و در شاخص هایی مثل S&P500 بازدهی دارند و در بازارهای پرنوسان تر و بازارهای نوظهور مانند بازارهای هند و چین، سرمایه گذاری در صندوق های فعال و انتخاب سهام برای سرمایه گذاری تصمیم هوشمندانه تری است.
به هر روی، امروزه حجم سرمایه گذاری غیر فعال بر سرمایه گذاری فعال پیشی گرفته است و دلیل اصلی آن احتمالا بازدهی بیشتر صندوق های غیر فعال نسبت به صندوق های فعال در درازمدت است. ( تا جاییکه تنها تعداد انگشت شماری از صندوق های فعال هستند که از صندوق های غیر فعال بهتر عمل کرده اند.)
مطالعات بسیاری نیز صورت گرفته که نشان می دهد صندوق های فعال بازدهی مطلوبی ندارند و به طور متوالی از شاخص معیار خود عقب افتاده اند.
با همه ی این تفاصیل و با وجود اینکه بسیاری معتقدند که ورود سرمایه های بیشتر به صندوق های غیرفعال، یکی از مهمترین و بهترین اتفاقاتی است که در سال های اخیر در دنیای سرمایه گذاری رخ داده اما، انتقاداتی نیز بر آن وارد است. از جمله اینکه، به نظر می رسد تمایل رو به رشد سرمایه گذاران به این نوع از سرمایه گذاری شباهت هایی به یک حباب اقتصادی دارد و بیشتر به دلیل انتقادات شدید و گاها غیر منطقی است که به سرمایه گذاری فعال وارد می شود تا ارزشمندی ذاتی آن.
صندوق های غیر فعال چه نقشی در شیدایی بازار دارند؟
پس از ترکیدن حباب دات کام در سال 2000، یکی از اعضای بانک مرکزی فرانسه لیستی از عوامل ایجاد کننده شیدایی بازار منتشر کرد. یکی از عواملی که او در لیست خود جای داده بود صندوق های غیرفعال بودند. وی معتقد بود که صندوق های غیر فعال نقشی اساسی در ایجاد شیدایی بازار دارند و این توانایی را دارند که به جای اندازه گیری عملکرد بازار، آن را خلق کنند. بیایید سخنان این بانکدار فرانسوی را به زبان ساده تری بازگو کنیم:
همانطور که می دانیم در یک بازار متعادل و کارآمد، اصول فاندامنتال قیمت ها را تعیین می کنند. در واقع تحلیل گران، محققین و سرمایه گذاران فعال با تحلیل ها و ارزیابی های خود، بازار را ارزش گذاری می کنند و باقی سرمایه گذاران –از جمله سرمایه گذاران غیرفعال- از این قیمت ها پیروی می کنند.
حال فرض کنید هجوم افراد به صندوق های غیرفعال به نحوی پیش برود که دیگر هیچ سرمایه گذار فعالی در بازار نماند. در این بازار فرضی، نه تحلیل های فاندامنتال که جریان پول و حجم نقدینگی قیمت را تعیین خواهد کرد. به عنوان مثال، یک صندوق غیرفعال با حجم سرمایه کلان، می تواند بدون کوچکترین توجهی به اصول فاندامنتال، سرمایه خود را به سمت مشخصی از بازار هدایت کرده و عملا قیمت ها را دستکاری کند. به این ترتیب، بازار کارآمدی خود را برای ارزش گذاری کسب و کارها از دست می دهد در حالیکه، صندوق غیرفعال عملکرد مورد نظر خود را در بازار خلق کرده و به سودهای کلان دست یافته است. اگرچه این یک سناریوی فرضی بود اما، برخی معتقدند که بازارها همین حالا هم شکسته شده و تحت سلطه ی جریان های پولی تغییر دهنده ی قیمتی هستند که از صندوق های غیرفعال سرازیر شده اند. با اینحال، این ادعایی است که اثبات آن دشوار است. شواهد بسیاری وجود دارد مبنی بر اینکه، هنوز هم اصول فاندامنتال هستند که بازارها را قیمت گذاری می کنند. به عنوان مثال، رشد قیمت شرکت هایی مانند Nvidia در حقیقت هیچ ربطی به هجوم سرمایه صندوق های غیر فعال ندارد و با توجه به اصول فاندامنتال کاملا توجیه پذیر است. اما در کدام موارد صندوق های غیر فعال منجر به تشکیل حباب شده اند؟
صندوق های غیر فعال، تسلا و ایلان ماسک
تسلا بزرگترین سازنده خودروهای الکتریکی در دسامبر 2020 عضو شاخص S&P500 شد و به این ترتیب، بزرگترین عرضه ی اولیه تاریخ این شاخص را رقم زد. در نوامبر 2020 و یکماه قبل از عرضه ی اولیه، قیمت سهام تسلا نسبت به سال قبل 600% و نسبت به ماه قبل از آن 50% رشد کرده بود!
رشد چشمگیر سهام تسلا نه به دلایل فاندامنتال که صرفا به دلیل انتشار اطلاعیه ی S&P500 برای پذیرش این کمپانی در شاخص بود. با ورود تسلا، صندوق های غیر فعال مجبور به خرید سهام آن می شدند و با توجه به ارزش بازاری که تسلا داشت، پیش بینی می شد که 51 میلیارد دلار تقاضای جدید برای سهم ایجاد شود. اما پس از آن که عرضه ی اولیه رخ داد ارزش بازار تسلا نه 51 میلیارد دلار که 177 میلیارد دلار افزایش یافت! یک حباب قیمت که رد سفته بازی صندوق های غیر فعال در آن به وضوح دیده میشد. از آن سال تا کنون سهام تسلا 6% افت کرده است در حالیکه، بخش انرژی S&P500 در همین فاصله ی زمانی رشد 150 درصدی را ثبت کرده است.
اگرچه صندوق های غیر فعال ایلان ماسک مالک تسلا را به ثروتمندترین فرد جهان تبدیل کردند اما، در سال های بعد ماسک از نگرانی خود بابت تسلط این صندوق ها بر تسلا و نیز کل اقتصاد ایالات متحده صحبت کرد. وی معتقد است که این صندوق ها و مدیران آنها نظرات میلیون ها سهامدار خرد را – که به طرز فزاینده ای به سمت صندوق های غیرفعال کشیده می شوند- هدایت می کنند و می توانند بر حق رای آنها اثر بگذارند. بنابراین، افزایش روزافزون سرمایه گذاران غیرفعال نه تنها می تواند در ارزش گذاری سهام اختلال ایجاد کند بلکه، می تواند منجر به تسلط تعداد اندکی صندوق غیر فعال و سرمایه گذاران نهادی بر بزرگترین شرکت های دنیا شود.
صندوق های غیر فعال وزن دهی بر اساس سرمایه بازار
همانطور که گفته شد حجم سرمایه گذارانی که سرمایه خود را در صندوق های غیر فعال می گذارند و بدین نحو، منجر به اختلال در قیمت گذاری ابرشرکت ها می شوند روز به روز بیشتر می شود. همین موضوع باعث شده است که امنیت سرمایه گذاری در این شرکت ها روزبروز کمتر شود. با اینحال، صندوق های غیر فعالی که از روش وزن دهی بر اساس سرمایه بازار برای سرمایه گذاری استفاده می کنند، بر شدت این نگرانی ها می افزایند.
ملاک سرمایه گذاری این صندوق ها صرفا اندازه بازار شرکت مورد نظر است و بنابراین، سرمایه هایی که به این صندوق ها وارد می شود به صورت اتوماتیک به سمت شرکت های بزرگ سرازیر می شود. به همین دلیل شرکت هایی مانند اپل و مایکروسافت که بیشترین سرمایه بازار را دارند، بیشترین مقدار سرمایه ی صندوق های غیر فعال را نیز به خود جذب می کنند. اما این حجم عظیم سرمایه ضمن اینکه نابرابری ثروت را ایجاد کرده و منجر به بزرگتر شدن این شرکت ها و کوچکتر شدن رقبایشان می شود، غالبا به ایجاد حباب قیمتی در اطراف این سهم ها می انجامد. حبابی که در اولین افت بازار خود را نشان می دهد و سرمایه گذاران بسیاری را متضرر می کند.
بهترین مثال در اینمورد مربوط به گروه سهام ” Magnificent 7″ است که شرکت هایی همچون اپل، مایکروسافت، Nvidia و تسلا را در خود جای داده است. با جذب سرمایه های کلان از سمت صندوق های غیر فعال، ارزش سهام این گروه بالغ بر 107% رشد را تجربه کردند اما، همین گروه در شرایط انقباض اقتصادی سال 2022 بیش از 45% افت قیمت داشتند که دو برابر از متوسط شاخص S&P500 بیشتر بود.
نتیجه گیری
صندوق های غیر فعال که به صندوق های شاخصی (index fund) نیز معروف هستند، نوعی از صندوق های سرمایه گذاری هستند که معمولا یک شاخص اصلی بازار را دنبال می کنند. این صندوق ها تمام سهام عضو شاخص را به همان نسبتی که در شاخص حضور دارند –بدون توجه به اصول فاندامنتال- خریداری می کنند و کاملا همگام با شاخص پیش می روند. مطالعات بسیاری صورت گرفته که نشان می دهد بازدهی صندوق های غیر فعال در طول سالیان گذشته از صندوق های فعال بیشتر بوده است و به همین دلیل، این صندوق ها سرمایه گذاران بیشتری را به سمت خود جذب کرده اند.
با توجه به اقبال روزافزون سرمایه گذاران خرد به صندوق های غیر فعال، نگرانی هایی در مورد گسترش این صندوق ها وجود دارد. از جمله اینکه هجوم سرمایه این صندوق ها به سمت یک شرکت یا بخش خاص، می تواند منجر به حباب قیمتی شود، نابرابری ثروت ایجاد کند و با ایجاد اختلال در روند ارزش گذاری بازار، امنیت سرمایه گذاری در بازار را به مخاطره بیندازد.
با اینحال تا زمانی که سرمایه گذاران فعال هنوز در بازار حضور داشته باشند نگرانی بابت صندوق های غیر فعال و اختلالی که می توانند در قیمت ها ایجاد کنند تا حد زیادی بی مورد است. چرا که هر زمان قیمت گذاری نادرستی در بازار اتفاق بیافتد، یک سرمایه گذار فعال پیدا می شود تا از این ناکارآمدی بازار بهره برده و آن را متعادل کند.
کپی لینک
کپی شد!
